Биосферадағы зат және энергия айналымдары.

• 1 слайд

  Маңғыстау облысы
  Бейнеу ауданы
  «Үстірт орта мектебі»ММ
  
  Биосферадағы зат және энергия айналымдары.
  
  
  
  
  Пән мұғалімі: Қайдарова Л.Ж
  9 сынып биология
  

• 2 слайд

  
  "Қазақстан азаматтары табиғатты қорғауға және табиғи байлықтарға ұқыпты қарауға міндетті”.
  (ҚР конституция, 38 бап.)
  

• 3 слайд

  Мақсаты:
  1.Табиғаттағы тірі және өлі заттар арасында алмасу процестері туралы түсінік беру арқылы, оқушылардың зат және энергия алмасу туралы білімдерін тереңдету. Бұл процестің рөлін түсіндіру.
  2. Химия, география және биология пәндері арасындағы байланысты орнату арқылы, оқушылардың таным белсенділіктерін, ойлау қабылеттерін арттыру. Адамның іс-әрекетінің табиғаттағы зат және энергия алмасуына әсері жайлы білімдерін дамыту.
  3. Адам әрекетінен пайда болған экологиялық апаттар туралы мәлімет жинақтау арқылы, оқушыларды табиғатты аялауға, қорғауға, сүюге және әр түрлілігін сақтап қалуға тәрбиелеу.
  

• 4 слайд

  Миға шабуыл
  
  1. Жер шарының тірі ағзалардан тұратың қабаты.
  2. Ауа қабаты.
  3. Биосфера ілімінің негізін қалаушы ғалым.
  4. Жер қабаты.
  5. Су қабаты.
  6. Мұхиттың ең түбінде қозғалыссыз тіршілік етуге бейімделген организмдер.
  7. Судың беткі қабатында қалқып жүріп тіршілік ететін ұсақ организмдер.
  8. Судың терең тұңғиықтарында еркін жүзіп жүретін тірі организмдер.
  9. Жер шарының 3/2 бөлігін алып жатқан қабат.
  10. Озон қабаты Жерден неше км биіктікте орналасқан?
  

• 5 слайд

  Жауаптар:
  1. Биосфера.
  2. Атмосфера.
  3. В.И.Вернадский.
  4. Литосфера.
  5. Гидросфера.
  6. Бентос.
  7. Планктон.
  8. Нектон.
  9. Гидросфера.
  10. 20000 км
  

• 6 слайд

  Мағынаны тану.
  Метаболизм
  
  Катаболизм Анаболизм
  Қоректік тізбек:
  Редуценттер
  Консуметтер-2
  Консументтер-1
  Продуценттер
  
  

• 7 слайд

  
  Биогеохимиялық айналымдар
  
  Өлі зат Тірі зат
  
  Ой қозғау:
  І топ Су айналымы.
  ІІ топ Көміртек айналымы.
  ІІІ топ Оттек айналымы.
  IV топ Азот, күкірт, фосфор айналымы.
  

• 8 слайд

  Ой толғау:
  
  І топ
  Су айналымы.
  1. Н2О-химиялық формуласы.
  2. Н-О-Н-структуралық формуласы.
  3. Физикалық қасиеттері:
  Түссіз, сүйық, иісі жоқ, мөлдір зат. р=1 г/см, қайнау t=100С, қату t=0С.
  Агрегаттық күйі: сүйық, бу, мұз.
  
  

• 9 слайд

  4. Химиялық қасиеттері:
  1. Металдармен әрекеттеседі.
  2. Бейметалдармен әрекеттеседі.
  3. Негіздер, қышқылдар және оксидтермен реакцияға түседі.
  4. Диссоцацияланады.
  5. Су айналымы.
  Жер бетіндегі су
  
  Құрлық Мұхит
  (көл, өзен, жерасты сулар) ( теңіз, мұхит)
  
  

• 10 слайд

  Су айналымы
  Кіші Үлкен
  (мұхиттар, теңіздер, көлдер бетінен ( буланған судың біразы
  көтерілген су булары қайтадан сол алыстағы құрлыққа түседі).
  жерге түседі).
  6.Қазақстандағы жағдай.
  Қазақстандағы экологиялық апаттар:
  Арал теңізі.
  Каспий теңізі.
  ШҚО Ертіс өзені.
  Қалбатау ауылы Ханым өзені.
  
  

• 11 слайд

  Арал төңірегінде су ресурстарының жетіспеушілігінен экожүйелерде деградация жүруде және кеуіп қалған Арал теңізі түбінен мыңдаған тонна тұзды шаң-тозаң ұшып, табиғи қоршаған ортаға зиянын тигізуде.
  

• 12 слайд

  Каспий теңізін мұнаймен ластануы флора мен фаунаға үлкен зиян әкеледі.
  

• 13 слайд

  Ертіс өзенінің ластануы, ертіс орманының жойылуы судың үлкен және кіші айналымдарын бұзады.
  

• 14 слайд

  Қалбатау ауылы Ханым өзені
  

• 15 слайд

  Экологиялық сенбіліктен көрініс.
  

• 16 слайд

  Су айналымы
  

• 17 слайд

  ІІ топ
  Көміртек айналымы
  
  1. 1789ж. Лавуазье С -дара элемент екендігін дәлелдеді.
  2. С-химиялық таңбасы.
  3. Табиғатта кездесетін түрі:
  Бос
  
  алмаз графит фуллерен карбин р=3,515 р=2,27 р=1,7 р=3,27
  

• 18 слайд

  Қоспалар
  
  СО СО2 көмір мұнай табиғи газ органикалық
  заттар
  4. ІІ, IV- валентті.
  5. Көміртек айналымы:
  
  СО2
  Тыныс алу
  көмір
  Шіру
  Фотосинтез
  Өнеркәсіптер
  Автокөліктер
  Зауыттар
  Жанартау
  

• 19 слайд

  Экологиялық апаттар
  
  Қышқыл Жылу Ауа
  жанбыр эффектісі ластануы
  
  

• 20 слайд

  Қышқыл жабыр
  

• 21 слайд

  
  Семей полигоны
  

• 22 слайд

  Көміртек айналымы
  

• 23 слайд

  ІІІ топ
  Оттек айналымы.
  О2- химиялық таңбасы.
  О:О-молекуласының құрылысы.
  ІІ-валентті.
  Физикалық қасиеттері:
  газ, түссіз, иіссіз, сұйық күйінде ашық көкшіл. Ауаның құрамыңда- 20,94%. Суда аз ериді. р=1,43 г/л, қату t=-182,962С.
  Химиялық қасиеттері:
  1. Оксид құрайды.
  2. Жану процесін жүзеге асырады.
  3. Күшті тотықтырғыш.
  
  

• 24 слайд

  7. Оттек айналымы:
  
  О2
  Фотосинтез
  Атмосфера-21%
  Гидросфера-89%
  Литосфера-49%
  Тірі организмдер-68%
  Жану, тотығу
  Тыныс алу
  

• 25 слайд

  IV топ
  Азот, күкірт, фосфор айналымы.
  
  

• 26 слайд

  Табиғаттағы айналымдар:
  
  N, S,P
  Т ірі организмдер
  Атмосфера
  Гидросфера
  Литосфера
  

• 27 слайд

  Азот айналымы
  

• 28 слайд

  Бекіту.
  
  Метаболизм Энергия алмасу
  
  Редуценттер
  Консументтер
  Продуценттер
  Күн энергиясы
  

• 29 слайд

  «Экологиялық білім берудің мазмұнын өзекті ету, білім беру ұйымдарын қазіргі заманғы оқу-әдістемелік материалдармен қамтамасыз ету, оқытушы кадрлардың біліктілігін арттыру арқылы экологиялық білім берудің сапасын жақсарту».
  (Қазақстан Республикасының экологиялық кодексінен. 9 қаңтар 2007 жыл.)
  
  

• 30 слайд

  Үйге тапсырма:
  
  § 56 мазмұндау.
  Қазақстанның экожүйелерін қорғау туралы мәлімет жинау.
  

• 31 слайд

  Назарларыңызға рахмет!
  
  Сау болыңыздар