Бір атомды спирттердің химиялық қасиеттері, қолданылуы.

Сабақ жоспары

Пәні:       Химия

Сабақтың тақырыбы:      Бір атомды қаныққан спирттердің химиялық қасиеттері және қолданылуы

Сабақтың мақсаты:

а)білімділік: Бір атомды спирттер тарауы бойынша алған білімдерін жинақтау, қорытындылауөзіне-өзі баға беруге, өз жетістіктерін сезініп, әлсіз жақтарын сын көзбен қарай білуге үйрету

б) дамытушылық:    Жеке тұлғаның  ақыл-ойын, танымдылық және шығармашылық қабілетін дамыту, пән тілінде сөйлей білу дағдыларын, өз бетімен еңбектенуге, ойлау қабілетін дамыту                                  

 в) тәрбиелік:  Ұйымшылдыққа, белсенділікке, шапшаңдыққа тәрбиелеу.Болашақ қоғамның салауаттылығы әр адамның денсаулығына байланысты екенін,спиртті ішімдіктен өздерін аулақ ұстауға тәрбиелеу

Сабақтың типі:                 Жаңа білімді меңгерту

Сабақтың түрі:                 Жаңа технологияға негізделген аралас сабақ

Сабақтың әдістері:           Репродуктивті ,сұрақ-жауап, сөздік-көрнекілік    

Сабақтың формасы:        Ұжымдық, топтық, жеке

Сабақтың көрнекілігі:    Электронды оқулық, электронды слайдтар,

                                              интерактивті тақта,флипчарттар,этил спирті

     Пәнаралық байланыс:     математика, физиология, медицина, экология                                       

Сабақ барысы

I.                  Ұйымдастыру кезеңі

 1.Оқытушының оқушылармен сәлемдесуі
2.Оқушылардың сабаққа қатысуын түгелдеу
3.Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру
Оқушыларды топқа бөлу

1.     «Метанол» тобы

2.     «Этанол» тобы

3.     «Пропанол тобы»

II.                Өткен тақырып бойынша оқушылар білімін тексеру

III.           Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін бағалап, кемшіліктері мен жетістіктерін атап өтіп, оқытушының қорытындылауы

IV.            Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Оқушыларды жаңа сабақ тақырыбымен, мақсатымен және қаралатын сұрақтармен таныстыру.

Жаңа тақырыпты оқытушының түсіндіруі

       V. Жаңа тақырыпты бекіту.

VI. Оқытушының жауаптарды толықтыра отырып, оқушыларды бағалауы        және   қорытындылауы.

VII.Уйге тапсырма беру.

VIII. Сабақтың аяқталуын хабарлау.

Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру.

2.1. «Кубизм әдісі» Әр топтан екі оқушыдан шығып кубикті интерактивті тақтаның мүмкіндіктерін пайдалану арқылы иіріп, берілген сұрақтарға жауап береді

1. Спирттер дегеніміз не?

2. Этил спиртінің физикалық қасиеттрі қандай?

3. Бір атомды қаныққан спирттердің жалпы формуласы

4. Спирттерге тән функционалдық топ, жүйелеу номенклатурасы бойынша ол қалай аталады?

5. Спирттерге тән изомерия түрлері

6. Бір атомды спирттердің алғашқы 3 өкілінің формуласын жаз

2.2 Дидактикалық ойын . Берілген формулаларды аттарына сәйкестендіру

С 6Н 14	С2 Н2	С7 Н13  ОН	С6 Н 5СI	С6Н6	С4 Н 6

Бензол , ацетилен , хлорбензол , гексан , гептанол , бутин, гептен, метил

Өткен сабақты  тірек -сызба арқылы қорытындылау

Спирттер

анықтамасы

 жалпы формуласы

изомериясы

жіктелуі

Жалғанатын жұрнағы

кейбір өкілдері

4.2.          Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін талдап, олардың кемшілігі мен жетістіктерін атап өту

4.3.          Оқушыларды жаңа  сабақ тақырыбымен, мақсатымен және қаралатын сұрақтармен таныстыру

V.                Жаңа тақырып

Бір атомды қаныққан спирттер.

   Қаралатын сұрақтар

1. Бір атомды спирттедің  химиялық қасиеттері

2.Спирттердің қолданылуы

3. Спирттердің адам ағзасына әсері

 4.Спирттердің алынуы

2 Спирттер көміртегі мен сутегіне бай заттар, тұтатқанда жылу шығара жанады.  С₂ Н ₅ОН+ 3 О₂  = 2 СО₂ +3 Н₂ О +1374кДж

Сілтілік металдармен әрекеттесіп, сәйкес алкоголяттар түзеді.

              2С ₂Н₅ ОН+2Na =  2С ₂Н₅ ОNa +Н₂

Галоген сутек қышқылымен әрекеттесіп, ауыр сұйықтық бромэтан түзеді.

          С₂ Н₅ ОН+НВr  = С ₂Н₅ Вr  +Н₂ О

Спирттер  күкірт қышқылын қосып қыздырса, оңай дегидраттанады.

         С₂ Н₅ ОН  →  СН₂ = СН₂ +Н ₂О

Спирттердің екі молекуласынан судың бөлінуі

             С₂ Н₅ ОН  +  С₂ Н₅ ОН  → С₂ Н₅ О С₂ Н₅ +Н ₂О 

             Спирттер көптеген өндірістерде еріткіш ретінде қолданылады. Метил спирті пластмасса, сірке қышқылы және басқа органикалық заттар өндірісінде пайдаланылатын формальдегид алуға қолданылады. Метил спиртін мотор отыны ретінде пайдаланудың келешегі зор. Этил спирті синтетикалық каучук өндірісінде көп жұмсалады. Спиртті тотықтырып тағамға қажетті сірке қышқылын алады. Спирттті дегидраттау жолымен диэтилэфирін дайындайды. Спирт дәрі дәрмектер алуғу жұмсалады. Ол парфюмерияда әтір иіс сулар жасауға жұмсалады. Оны кейбір елдерде жанармайдағы октан санын арттыру үшін мотор отынына қосады

VI.             Жаңа тақырыптың материалдарын талқылау. Талқылау:

    Ойлан тап ойыны (Теңдеудегі тиісті жерге қажетті формулаларды

    жазуС3Н7ОН+→          →                   +Н2

    СН3ОН+О2→             +

                 +НВч→С3Н7Вч+             

    СН3ОН+               →СН3ОNa+              

    CН3ОН+НОС2Н5→              +           

                  +О2→             +             

     

2. «Кластер әдісі» 1-топ. Интерактивті тақтада жазылған кластерге метанолдың қолданлыуын жазып, мағлұмат беріледі

2-топ. Интерактивті тақтада жазылған кластерге этанолдың қолданылуын жазып, мағлұмат береді

3-топ. Этил спиртінің ағзаға әсер жайлы мағлұмат береді

Графилық диктант

             Иә,                  жоқ

1.     Спирттер класының функционалдық топтары –гидроксил (иә)

2.     Спирттер металдармен әрекеттескенде –оксидтер түзіледі(жоқ)

3.     Ішімдікке салынған адамның ауруы-алкоголизм-иә

VII.        Оқушылардың жауаптарын толықтыра отырып, сабақты қорытындылау, оқушылардың білімін бағалау

VIII.     Үйге тапсырма: 

1  РудзитисГ.Е,Фельдман Ф.Г.  

    Химия: Арнаулы оқу орындарына арналған оқу құралы

                   §60 Бір атомды қаныққан спирттер( 177-182 б)

               2.  Мансуров.Б.А.    Химия

              3.  Цветков Л.А.

                  Органикалық химия №912 №914 №915