Цилиндрдің жоғарғы қабаттарын балқыту

                                                                                                           БЕКІТЕМІН

«Қаракемер кәсіптік колледжі»

МКҚК Аға шебері   

      ______________Тукеева Ж.С.

Сабақ жоспары  № 24

Күні-айы: 15.04.2016   Топ: ЭД-03    Курс:  I

Мамандығы: 1114000 – дәнекерлеу ісі 

Бөлімнің тақырыбы:  Көп қабатты доғалы және газбен балқытып дәнекерлеу  

Сабақтың тақырыбы: цилиндрдің жоғарғы қабаттарын балқыту.

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Білім алушыларға цилиндрдің жоғарғы қабаттарын балқытуды үйрету.

Дамытушылық: Білім алушыларға  цилиндрдің бетін немесе жоғарғы қабаттарын балқытуды үйрете отырып, әрі қарай дамыту.

Тәрбиелік: Студенттердің өз мамандықтарына қызығушылығын арттырып, жұмысты ұқыптылыққа, тиянақтылыққа және техника қауіпсіздігін сақтауға тәрбиелеу.

 Сабақтың типі: еңбек тәсілдері мен әдістерін үйрету                                 Сабақтың әдістері: ауызша түсіндіру (әңгімелесу, түсіндіру, дәріс оқу, оқулықпен жұмыс жасау), көрнекілік әдістер (бақылау тәжірбиелерді көрсету), еңбек  әдістері мен тәсілдерін көрсету, тәжірбиелік әдістер (жаттығулар орындау, тәжірбиелік және өндірістік  жұмыстарды орындау)                                                     Материалды-техникалық жабдықтар мен дидактикалық материалдар: Техникалық нұсқау картасы, металл дайындамалар, пісіруші сымдар,газбен пісіруші оттықтар, түбін тазалайтын жез инелер, Балғалар, болат щеткалар, соққыштар, сызғыштар, бор,жікті өлшегіштер, қорғаныш көзілдіріктер,жай әйнекті көзілдіріктер, маскалар, арнайы киімдер – брезент кеудешелер, шалбарлар, бас киімдер және қолғаптар.

Өткізілетін орны: электр газымен дәнекерлеуші шеберханасы

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі: (1-3 мин)

1.1. Сәлемдесу;

1.2. Білім алушыларды түгендеу;

1.3.Білім алушылардың оқу құрал - жабдықтарын тексеру.

2.Кіріспе нұсқау: (45 мин)

2.1. Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру;

2.2. Білім алушылардың теориялық сабақтарда алған  және өндірістік оқыту сабақтарында алған білімін тексеру;

1. Газ баллонын қосу кезіндегі техника қауіпсіздігін қалай сақтау керек?

         2. Жұмыс орнын қалай дайындау керек?

         3. Балқыту жұмысын қалай жүргізіледі?4. Көпқабатты балқыту жұмыстары қандай бағытта жүргізіледі?

2.3. Білім алушыларға сабақта жасалатын жұмыстарды орындаудың әдіс-

тәсілдерін көрсету және түсіндіру, сонымен қатар орындалған  жұмыстың

сапасын бақылау әдістерін үйрету;

         Газбен пісіретін шілтер – бұл газдарды реттеп қосатын

және бағытталған газ жалынын жасайтын қондырғы. Пісіру

үшін инжектор типті газбен пісіру шілтерін жиі қолданады

Өйткені мұндай шілтер ең қауіпсіз қондырғы

болып саналады. Оттегі 0,1...0,4 МПа қысыммен вентиль 4

арқылы шілтерге келіп, сақиналы инжекторға 6 беріледі.

Инжектордың тар арнасынан үлкен жылдамдықпен оттегі

шығып, вентиль 5 арқылы келетін жанатын газды сорып алады.

Араластыратын бөлмешікте 3 жанатын қоспа алынып, мүштік 2

арқылы ауыстырылатын ұштыққа 1 беріледі

Қыздырылған шыбықпен пісіруді жиі жинақтау жағдайында

қолданады.

Түзуағын типті пистолет-экструдердің сұлбасы:

1 – электрқозғалтқыш; 2 – қолсап; 3 – бәсеңдеткіш; 4 – беретін

аунақшалар; 5 – цилиндр; 6 – электрқыздырғыш; 7 – салқындатқыш;

8 – қосым шыбығы; 9 – қосым материалы бар құндақ

Бөлшек бетінде электролиттік металл қабатын өсіру немесе жапсарлауға балқымаларды тұндыру, хромдау, темірлеу, никелдеу, мыстау, мырыштау және т.б. әдістер жатады. Жиі жөндеу тәжірибесінде хромдау мен темірлеуді қолданады. Бұл кезде алынатын төсем қалыңдығы – хромдауда 0,2 – 0,3 мм, ал темірлеуде – 2-3мм-ге дейін жетеді. Бұл жағдай темірдің хромға қарағандағы тұну жылдамдығы 10-20 есе үлкендігіменен түсіндіріледі.

Электролиттік хромдау барысында атқылығы мен тозу төзімділігі жоғары және де корорзияға қарсы қасиетті қабат ал үшін қолданады. Темірлеу барысында алынатын төсем қаттылығы хромға қарағанда төмен болғаныменен, өзіндік физико-механикалық қасиеттері бойынша орташакөміртекті болаттарға сай келеді. Темірлеуді қалпына келтіру әдісіретінде де, сондай-ақ хромдық қабатқа астар қабат келтіру ретінде де қолданады. Темірлеу барысында сапалы тұнба қалыңдығы 1,5 мм-ге дейінгі жағдайда қамтамасыз етіледі.  Соныдықтан да едәуір қалың қабат алу үшін цикл толығымен бірнеше рет қайталанады

- электролиттік темірлеуде – құрамында түрлі үйлесімде хлорлы темір, хлорлы натрий және тұз қышқылы бар электролиттер қолданылса, ал ваннидан тыс темірлеу үшін келесі құрамдағы электролиттерді қолданады. Хлорлы темір – 500 г/л; тұз қышқылы – 1,5 – 3,0 г/л Бөлшектің тозған өлшемін электролиттік төсем  төсеумен қалпына келтіруде процесс келесі сатылардан тұрады:

1) тозуды жою және бетке немесе бет элементіне дұрыспішін беру мақсатында механикалық өңдеу;

2) электролиттік төсем төсеу

3) алынған қабатты полинал (бастапқы) өлшемге өңдеу, қажет жағдайда механикалық өңдеу.

Механикалық өңдеумен үйлестіре отырып бөлшекте балқыма қабат төсеу бөлшектің геометриялық өлшемі мен пішінін қалпына келтірудің біршама кең таралған әдісі.

Әдістің негізгі жетістікері: құрылғыларының салыстырамлы қарапайымдылығы және қолданушы  жабдықтарының кең таралғандығы: цилиндрлік, жазық және біркелкі келтірілген бөлшек беттерін қалпына келтірудің ерекшелігі; өте жоғарғы қабатты балқыма қабат төсеу жолмен елеулі қалыңдықтағы балқыған қабатты алу мүмкіндігі.

Балқыма қабат төсеудің кемшіліктері – кернеудің себебінен бөлшектің майысқақталуы, бөлшектің жергілікті қыздырылу салдарынан пайда болатын, жарғыншақ қалыптасу мен кеуектердің орын алуы.

Майысқақталуды қалпына келтіру үшін: 1. балқыма қабат төселуші бөлшекті 100-40000С температураға дейін  газ оттығының көмегімен қыздыру қажет. 2) Цилиндрлік бөлшек беттерінде кері сатылы жікпен немесе кіші участкелермен бөлшектің тегіс бетінде жан-жақты  пісіру воликтерін түсіру; 3) Балқыма қабат төселгеннен соң термиялық өңдеуді қолдану.

2.4. Білім алушының өндірістік оқу шебері көрсеткен еңбек тәсілдерін орындап көруі;

2.5.Көбінше жіберілетін қателіктерді талдау және оларды болдырмаудың жолдарын анықтау;

2.6. Кіріспе нұсқаулық материалдарын бекіту және білім алушылардың жаңа тақырып бойынша білім деңгейлерін тексеру;

         1. цилиндрді жоғарғы қабаттарын балқыту кезінде қандай ақаулардың болдырмау  керек?

         2. цилиндрді қалай дайындауға болады?

         3. цилиндрдің конструкциясын қалай жасау керек?

         4.цилиндрдің конструкциясын құрастыру кезінде техника қауіпсіздігі қалай сақтау керек?     

2.7.Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздік ережелерін қарастыру немесе қайталау;

2.8. Білім алушыларға тапсырма беру және оларды жұмыс орындарына орналастыру;

3.Білім алушылардың оқу-өндірістік жұмыстарына ағымдағы нұсқау жүргізу (4сағат)

3.1. Білім алушылардың өзіндік оқу-өндірістік жұмыстары:

1. Жұмыс орнын дайындап, жабдықтау

2. Техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау

3. Пластинаны көпқабатты балқыту.

 3.2. Ағымдағы нұсқау (арнайы аралаулар арқылы):

- жұмыс орнының ұйымдастырылуын және жағдайын тексеру;  

          - жұмыс үстелінің дұрыс жабдықталуын тексеру;

- арнайы киімнің, қолғап, масканың бар екендігін ескеру;

          - пісіру, дәнекерлеу жұмыстарының орындалу дұрыстығын тексеру;

          - газбен пісіруші тұрақтардың қалыпты жағдайда екенін тексеру;

         - сақтағыш тығындарды, жапқыштарды,және түтіктерді қарап шығу керек;

         -цилиндр бетін балқытудан бұрын слесарлық жұмыстарын жүргізу керек;

         - цилиндрдің жоғарғы беттерін екі жағынан ұстатып алу;

          -цилиндр дің жоғарғы қабаттарын балқыту:

- дайындаманың, газбен пісіруші инжекторларды  немесе оттықтарды дұрыс  ұстау әдістерін бақылау;

-  еңбек тәсілдерін орындау дұрыстығын және техника қауіпсіздік ережелерінің сақталуын тексеру;

     -  технологиялық жұмыстарды орындау ретінің дұрыстығын тексеру;

     -  жұмыстарды қабылдау.

4. Қорытынды нұсқау (15 мин):

4.1. Сабақты қорытындылау;

4.2.Жіберілген қателерді талдау;

4.3.Білім алушылардың жұмысын бағалау және оны түсіндіру;

4.4. Үй тапсырмасы: арматурадан әртүрлі формаларды цилиндр конус пішінді балқытып дәнекерлеп үйреніп келу.

5.Жұмыс орнын жинастыру.

Ө/о шебері:    _______________     Тебірекұлы Ә