Дәріс."Бөртпе сүзегі .Брилл ауруы"

Бөртпе сүзегі. Брилль ауруы

Бөртпе сүзегі – қоздырғышы трансмиссивті механизммен берілетін, антропонозды инфекциялық ауру. Қызба, интоксикация, бөртпелердің пайда болуы, жүйке, жүрек-қан тамыр жүйесі, бауыр, көкбауырдың зақымдалуымен сипатталады, реккетсиялар организмде ұзақ уақыт сақталып, Брилль ауруы түрінде қайталануы мүмкін.

Эпидемиялық бөртпе сүзегі (биіктік) орта ғасырдан белгілі ауру, әсіресе соғыс, ашаршылық кездерінде кеңінен таралған. ІІ әлемдік соғыс кезінде эпидемия түрінде таралған.

Қәзіргі кезде ауру біздің аймақта кездеспейді, бірақ инфекция толық жойылды деп айтуға ерте, өйткені бұрын ауырған адамдарда қоздырғыш сақталып, рецидив-қайталану беруі және тез таралып кетуі мүмкін.

Этиологиясы. Бөртпе сүзегінің қоздырғышы – Провацек риккетсиялары – майда, жылжымайтын, грамтеріс, полиморфты (кокк, таяқша, жіпше тәрізді) микроорганизмдер. Жасушаның цитоплазмасында көбейеді. 50⁰С жоғары температура және дезинфекциялық заттардың әсерінен тез өледі. Төменгі температура мен кептіргенге шыдамды. Жәй қоректі орталарда өспейді, тек тауық эмбрионында өсіріледі.

Ауру адамның сорған қанымен түскен қоздырғыштар биттің ішегіндегі эпителий жасушаларына еніп, онда көбейеді. 4-5 күннен кейін жасушаларды жарып риккетсиялар биттің ішегіне түседі, нәжісімен адамның терісіне түседі. Биттің шаққан жері қатты қышитын болғандықтан, зақымдалған тері арқылы адамның денесіне түседі.

Патогенезі және клиникасы. Зақымдалған тері арқылы денеге түскен қоздырғыштар қан тамырларының ішкі жасушаларында көбейіп, дамиды. Инкубациялық кезеңі 6-25 күн, орташа 11-14 күн.

Негізгі клиникалық белгілері:

·         Қызба – 1 күннен 21 күнге дейін, орташа 12-16 күн;

·         Экзантема – бөртпелер аурудың 4-5 күндері пайда болады;

·         Жүрек қан тамыр, нерв жүйесіндегі өзгерістер.

3% ауырған адамдардың лимфа бездерінде қоздырғыштар сақталып қояды. Түрлі факторлардың әсерінен риккетсиялардың белсенділігі күшейіп, ауру қайталанады – Брилль аулуы. Инфекция көзі – ауру адам. Науқас адам инкубациялық кезеңнің соңғы 1-2 күнінен бастап, қызба кезінде және жылу кезеңінің алғашқы 2-3 күндерінде жұқпалы болады. Жұқпалы кезеңі 20-21 күнге жалғасады. Сау тасымалдаушылық болмайды. Денесінде қоздырғыштар көбейіп қанға түскенде, қайталану, рецидив кезінде жұқпалы болады.

Беріліс механизмі – трансмиссивті. Бөртпе сүзегін таратушы киім биттері, сиректеу шаш биттері. Өте сирек аэрогенді жолмен, зертханаларда таралуы мүмкін.

Эпидемиологиялық ерекшеліктері. Бөртпе сүзегі халықтың әлеуметтік жағдайымен тығыз байланысты, «соғыс сүзегі» деп те аталады. Жеке бас гигиенасын сақтамағанда, жаппай миграция кездерінде педикулез пайда болады, егер қоздырғыштар айналымда табылса, аурудың эпидемия түрінде таралуына мүмкіндік туындайды.

Бөртпе сүзегі қазан-сәуір айларында жиі таралады, себебі суық мезгілде халық тығыз қатынаста болады,сиректеу шомылады, тазаланылады.Бөртпе сүзегі жанұялық түрде кездеседі,жанұяның барлық мүшелерінің жұқтыруы орын алған.Бриль ауруы қазіргі кезде егде жастағы кәрі адамдарда кездеседі.

Алдын-алу шаралары негізгі 2 топқа бөлінеді:

1.Инфекцияға бағытталған шаралар

2.Таралу жолдарына бағытталған шаралар.

Краткое описание документа:

Дәріс."Бөртпе сүзегі .Брилл ауруы"

Дәрісте Бөртпе сүзегі және Брилл ауруы туралы толық мәлімет береді.Бұл аурулардың этиологиясы , клиникалық көріністері,эпидемиологиясы, диагностикасы, алдын -алу шаралары туралы ақпараттардан тұрады.Бұл дәріс медициналық колледждерінің гигиена және эпидемиология бөлімінің студенттеріне арналған.