"Әдебиет көшбасшысы" (сыныптан тыс сабақ)

Тақырыбы: “Әдебиет көшбасшысы” (сайысы)

Мақсаты.

Білімділік: Оқушылардың қазақ тілі мен әдебиет пәнінен өтілген материалдарды меңгергенін тексере отырып, білімділік дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: ана тілін сүюге, құрметтеуге. Ізденімпаздыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық: оқулық және қосымша материалдарды деректерін тиімді пайдаланып,ғылыми танымдық қабілеттерін жетілдіру.

Сабақтың көрнекілігі: слайд,

интербелсенді тақта

Сабақтың әдісі: сұрақ –жауап, талдау, өз

                               бетімен жұмыс істеу

Сабақ түрі: сайыс сабақ

Күтілетін нәтиже: Өз ойын еркін айту,

                                    шығармашылық жұмыс

                                    істей алу

Панаралық байланыс: әдебиет,қазақ тілі

Сайыс Ү кезеңнен тұрады.

І кезең: “Бәйге”

ІІ кезең: “Тіл өнері”

ІІІ кезең: “Ойлан тап”

ІҮ кезең: “Өлең талдау”

Ү кезең: “Жорға”

І кезең “Бәйге” (12 сұрақ беріледі)

І топ

1.     Сөздің тура мағынасы дегеніміз не? (затты я құбылысты атап көрсетеді)

2.     Омоним дегеніміз не?

3.     Үндестік заңы.

4.     Толықтауыштың сұрақтарын атаңыз?

5.     Төл сөз дегеніміз не?

6.     Бес арысты атаңыз? (Ш.Құдайбердіұлы, М.Жұмабаев, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, А.Байтұрсынов)

7.     Абайдың аяқталмай қалған поэмасы.(«Әзімнің әңгімесі»)

8.     “Екі шыбын” қай ақынның шығармасы?(А.Байтұрсынов)

9.     “Абай жолы” романының авторы.(М.Әуезов)

10. “Аққудың айырылуы” поэмасы кімдікі?(С.Сейфуллин)

11. “Бақытсыз Жамал” романының авторы.(М.Дулатов)

12. “Мен жастарға сенемін” қай ақынның өлеңі?(М.Жұмабаев)

ІІ топ

1.     Сөздің ауыспалы мағынасы дегеніміз не?(бір заттың негізгі атауын екінші бір затқа атау етіп, ауыстырып қолданылуынан туған сөз )

2.     Синоним дегеніміз не?

3.     Пысықтауыштың сұрақтарын атаңыз?

4.     Буын. Буын түрлері.

5.     Төлеу сөз дегеніміз не?

6.     Үш бәйтеректі атаңыз?(С.Сейфуллин, Б.Майлин, І.Жансүгіров)

7.     “Маса” жинағының авторы.(А.Байтұрсынов)

8.     “Райымбек, Райымбек” қай ақынның поэмасы?(М.Мақатаев)

9.     “Ботагөз” романы кімдікі?()

10. “Масғұт” поэмасының авторы.(А.Құнанбаев)

11. Абайдың неше қара сөзі бар?(45)

12. “Мен таулықпын” қай ақынның өлеңі?(М.Мақатаев)

ІІ кезең “Тіл  өнері” (Мақал-мәтелдер беріледі соның бір сөзін орыс, ағылшын, ұйғыр тіліне аудару)

І топ

1.     Бірлікті ел бұзылмас. Ел-страна-country

2.     Білімдіден шыққан сөз.сөз-слово-word

3.     Тас жармаса бас жарады.тас-камень-stone

4.     Отан отбасынан басталады.Отан-Родина-

ІІ топ

1.     Татулық табылмас бақыт. бақыт-счастье-happiness

2.     Тіліңмен жүгірме біліммен жүгір. Білім-знания-knowledge education

3.     Ашу дұшпан, ақыл дос. Ақыл-ум-claver intellect

4.     Еңбек етсең емерсің. Еңбек-труд-labour

ІІІ кезең “Ойлан тап”

І топ

1.     Жыланды қалай інінен шығарамыз?(Жылы-жылы сөйлесе, жылан інінен шығады)

2.     Аппақ қарға бола ма?(Қарға баласын аппағым дейді)

3.     Қар жана ма?(Қалауын тапса, қар жанады)

4.     Тауық түс көре ме?(Тауықтың түсіне тары кіреді)

5.     Білгенің қанша, білмегенің қанша?(Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз)

6.     Көрдім, көрмедім деген неше сөз?(Көрдім деген көп сөз, көрмедім деген бір сөз)

ІІ топ

1.     Инемен  құдық қазуға бола ма?(Білім инемен құдық қазғандай)

2.     Ең тәтті не?(Ананың сүті тәтті, баланың тілі тәтті)

3.     Оттан да не ыстық?(Отан оттан да ыстық)

4.     Шашу мен жинаудың қайсысы оңай?(Шашу оңай, жинау қиын)

5.     Адамның қай мүшесі қорқақ, қай мүшесі батыр?(Көз қорқақ, қол батыр)

6.     Отқа түсіп күймеуге бола ма?(Отан үшін отқа түс күймейсің)

IV кезең “Өлең талдау”

І топ

 Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр - мылқау танымас тірі жанды,
Үсті - басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап, келіп қалды.

ІІ топ

Арқаның Бетпақ деген даласы бар,

Бетпақ шөл, ойлы-қырлы панасы бар.

Сол жерде ел жоқ ,көл жоқ өсіп- өнген, 

Жәндіктің киік деген баласы бар.

Ү кезең “Жорға” («Авторын тап!”»)

І топ

1.     “Көксерек” повесінің авторы.(Б.Соқпақбаев)

2.     “Ленинградтық өренім” өлеңінің авторы.(Ж.Жабаев)

3.     “Аққулар ұйықтағанда” поэмасының авторы.(М.Мақатаев)

4.     “Менің атым - Қожа” повесінің авторы.( Б.Соқпақбаев )

5.     “Адамның анасы”атты шығарманың авторы.(Ғ.Мүсірепов)

ІІ топ

1.     “Сен сұлу” өлеңінің авторы.(М.Жұмабаев)

2.     “Ескендір” поэмасының авторы.(А.Құнанбаев)

3.     “Жапырақ -жүрек, жас қайың” өлеңінің авторы.(М.Мақатаев)

4.     “Өлімді жеңген ана” әңгімесінің авторы.( Ғ.Мүсірепов)

5.     “Қызғыш құс” өлеңінің авторы.(М.Өтемісұлы)

Көп ұпай жинаған топ “Әдебиет көшбасшысы” атанады.

    Сайыс сабағымызды М.Әуезовтың: «Бұл дәуірде өз тілін, әдебиетін білмеген, қадірлемеген адам толық мәнді интеллигент емес деуге де болады. Себебі, ол қандайлық мамандық білімі болса да, рухани ой тәрбиесінде сыңар жақ азамат болады. Ана тілін білмейтін адам мәдениетті адам санатына қосылмайды» деген керемет сөзбен аяқтаймыз.