Әдебиет пәнінен сабақ жоспары "Күріш туралы сыр. Б.Исаев."

• 1 слайд

• 2 слайд

  Үй тапсырмасын тексеру
  

• 3 слайд

  Күріш туралы
  сыр
  Тақырыбы:
  

• 4 слайд

  Топтастыру
  

• 5 слайд

  Сұрақтар
  Атақты диқаншылар кімдер?
  Олар туралы не білесіңдер?
  

• 6 слайд

  
  
  Атақты күрішші Ыбырай Жақаев
  (1891 – 1981 ж.ж.)
  
  

• 7 слайд

  Тары өсірудің әйгілі шебері
  Шығанақ Берсиев
  (1884 – 1944 ж.ж.)
  

• 8 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  КҮРІШ(ORYZA) – АСТЫҚ ТҰҚЫМДАСЫНА ЖАТАТЫН БІР НЕМЕСЕ КӨП ЖЫЛДЫҚ ӨСІМДІК. ДҮНИЕ ЖҮЗІНДЕ КҮРІШТІҢ 20-ДАН АСТАМ ТҮРІ НЕГІЗІНЕН ОҢТҮСТІК-ШЫҒЫС АЗИЯ, АФРИКА, АМЕРИКА, АВСТРАЛИЯНЫҢ ТРОПИКТІК ЖӘНЕ СУБТРОПИКТІК АЙМАҚТАРЫНДА ӨСІРІЛЕДІ. КҮРІШ ҚОЛДАН Б.З.Б. 2000 – 3000 ЖЫЛДАРЫ ЕГІЛЕ БАСТАҒАН. АЛ ОРТА АЗИЯДА ЕРТЕДЕ КҮРІШ ӨСІРІЛГЕНДІГІ ЖӨНІНДЕ АЛҒАШҚЫ ЖАЗБА ДЕРЕКТЕР СТРАБОН, ГЕРОДОТ ЕҢБЕКТЕРІНДЕ БАР. Б.З.Б. 1 ҒАСЫРДА ҚАЛЫПТАСҚАН ҚЫТАЙДАН БАСТАЛАТЫН АТАҚТЫ «ЖІБЕК ЖОЛЫ» ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ СЫРДАРИЯНЫҢ ЖАҒАСЫНДАҒЫ ІРІ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ САУДА ОРТАЛЫҒЫ – ОТЫРАР ҚАЛАСЫНА КЕЛІП ТІРЕЛЕТІН. ОЛ КЕЗДЕ ОТЫРАР ҚАЛАСЫ МАҢЫНДАҒЫ ХАЛЫҚ ЕГІНШІЛІКПЕН, МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫМЕН АЙНАЛЫСҚАНЫ БЕЛГІЛІ. БҰЛ ДЕРЕКТЕР КҮРІШТІҢ СЫР БОЙЫНА ӨТЕ ЕРТЕДЕ КЕЛГЕНІНЕ ДӘЛЕЛ БОЛА АЛАДЫ. ҚАЗАҚСТАНДА АСА МАҢЫЗДЫ АЗЫҚ-ТҮЛІКТІК ДАҚЫЛ – ЕКПЕ КҮРІШ (SATІVA) – ҚЫЗЫЛОРДА, ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН, АЛМАТЫ ОБЛЫСТАРЫНДАҒЫ СЫРДАРИЯ, ІЛЕ ЖӘНЕ ҚАРАТАЛ ӨЗЕНДЕРІНІҢ АҢҒАРЫНДА ЕГІЛЕДІ. ОНЫҢ БИІКТІГІ 60 – 150 СМ, БІР ЖЫЛДЫҚ ӨСІМДІК. ШАШАҚТЫ ТАМЫРЫ БОЛАДЫ (70 – 80 СМ ТЕРЕҢДІККЕ ДЕЙІН КЕТЕДІ).
  
  

• 9 слайд

• 10 слайд

• 11 слайд

• 12 слайд

  І- топ
  Сұрақтар
  Ыбырай атаның інілері кім?
  Ауылдағы күріш егетін жалғыз қарттың сөзі.
  

• 13 слайд

  І-топ
  Ақ күріштің атасы Ыбырай атаның ізбасар інілері де көп. Соның бірі – Қызылорда облысының Жалағаш ауданындағы Жаңаталап совхозының бас агрономы Мақсұт Нұрылдаев.
  Ол бала кезінде әкесінің аузынан мынандай бір ертегі естіген екен.
  Баяғыда Сыр өңірі ырысты өлке болыпты. Ақ күріш жайқала өсіп, қамба астыққа толыпты. Халық қуанышы Сырдария өзеніндей тасыған кез екен. Ауылдағы күріш егетін жалғыз қарт кәрілік жеңіп, төсек тартып жатып қалыпты. Сонда әлгі ақсақал ауылдастарын жиып алып: “Жараңдар, асарымды асап, жасарымды жасап, менің жатқан түрім – мынау. Ас – адамның арқауы деген ғой, ол еңбекпен табылады. Арқауы бос арқан үзілгіш келетінін ұмытпаңдар. Көктем болса, мынау, келіп қалды. Егін егу қажет. Кетпен ұстар кім бар? Көзімнің тірісінде қасиетті кетпенімді өз қолыммен табыс етейін. Елін асырар ер қайда, қайсың барсың?” –депті.
  

• 14 слайд

  ІІ-топ
  Сұрақтар
  Қарияның реніші.
  Ауыл адамдарының күйзелісі.
  

• 15 слайд

  ІІ-топ.
  Жиылған жұрт үн-түнсіз. Қарттар жастарға, жастар ақсақалдарға қарайды.
  “Өркенсіз өлке болмаушы еді, түңілгендей не болды сендерге?”- деп, назаланды қарт. Сонда да тырп етпей тұрған көпті көріп, ақсақал қатты кейіді:
  - “Сыр өңірі қамысты келер, Сыр перзенті намысты келер” деуші еді аталарымыз. Намыссыздар ғана қалғаны ма, түге, бұларың қалай? Кім бар менің қолымнан кетпенді алар?
  Тіс жарып сөйлеген тірі жан болмайды. Қарт диқан теріс қарай аунап түседі де, мәңгілік көз жұмады.
  Көктем өтеді, жаз өтеді. Күз қаһарына мініп, қыр астынан қыс төбесін көрсеткен шақта, қамбадағы ақ күріш те таусылады. Ала жаздай атқа мініп, көкпар шапқанына мәз болып жүрген көпшілік не істерін білмей қатты күйзеледі.
  

• 16 слайд

  ІІІ - топ
  Сұрақтар
  Ел-жұрттың өкініші.
  Мақсұт не себепті күрішші боламын деді?
  

• 17 слайд

  ІІІ-топ
  “Ақымақтың ақылы түстен кейін енеді” дегендей, бәрі де бармақтарын шайнап, диқан атаның тілін алмағанына өкінеді. “Енді жаз шықса, бәріміз де күріш егейік”, - деп бәтуаласады. Жазға дейін талғажау болар астық тауып келу үшін, алдына үйір-үйір жылқы салып беріп, бірнеше азаматты алыс жаққа аттандырады...
  Әкесі осы осы жерге келгенде Мақсұт:
  - Әке, мен де күрішші боламын! – деген көзін алыс нүктеге қадап.
  - Ниетіңе жет, қарағым, - деді әкесі сабырлы кейіппен...
  Содан бері көп жыл өтті.
  

• 18 слайд

  Сөзжұмбақ
  

• 19 слайд

  Сөзжұмбақты шешу
  1.Қазақстанның астанасы.
  2.Киіз үй жабдығы.
  3.Аспан әлемі
  4.Орман емшісі.
  5.Ас атасы нан.
  6.Қалың ағаш өсетін нулы жер.
  7.Өсімдік, жануарлар, тау-тас.
  8.Бас киім.
  

• 20 слайд

  н
  а
  а
  т
  с
  А
  ы
  р
  а
  д
  р
  и
  я
  а
  қ
  у
  ы
  ғ
  ш
  а
  қ
  ы
  л
  ғ
  қ
  т
  о
  н
  н
  н
  а
  м
  о
  т
  а
  б
  т
  а
  а
  қ
  и
  т
  

• 21 слайд

• 22 слайд

  Бес жолды өлең
  Зат есім
  Етістік
  Сын есім
  Сөйлем
  Синоним
  

• 23 слайд

  Эссе
  Туған жерге, халқына еңбек еткен адамды Отанымыз қалай құрметтейді?
  

• 24 слайд

  
  
  Әңгіме кестесі
  1. Әңгіменің тақырыбы:
  Авторы:
  Оқиға орны:
  Кейіпкерлері:
  Әңгіменің соңында не болды?
  Мазмұнының идеясы:
  

• 25 слайд