ІІІ.Өткен
материалды қайталау арқылы жаңа материалды қабылдауға дайындық.
|
Қызығушылықты ояту.
Енді мен сендерге
өлең шумақтарымен сұрақ қойғым келеді?
- Әліпбидің А
тұрады басында,
Әрқашанда Ә
тұрады қасында.
Байқадың ба Б
тұрады үшінші,
Ал осының сыры
неде түсінші?-
|
Оқушылар мұғалімнің
қойған сұрағына өлең шумағымен жауап қайтарады.
А деген ол аналар
ғой ардақты,
Ә деген ол әкелер
ғой салмақты.
Б деген ол балалар
ғой әдемі,
Алшақ кетпей
сондықтан да расында,
Тұрады олар
әліпбидің басында.
|
Өлең жолдарымен
қойылған сұраққа мұғалімнің көмегі арқылы өлең жолдарымен жауап береді.
Сабаққа деген
құлшынысы жақсы екенін көрінеді.
|
IV. Жаңа
материалды меңгерту.
Сөздікпен жұмыс.
Сергіту сәті.
|
Оқушылар бүгінгі
тақырыбымыз:
Әдібай Табылды
«Қызық дәстүр». ( 1926ж) 2
қаңтарда қазіргі Жамбыл облысы, Тұрар Рысқұлов ауданындағы Жаңатұрмыс
ауылында дүниеге келген.Ұлағатты ұстаз, педагог-ақын, Ұлағатты ұстаздың «Әдеп
әліппесі», «Халық тағылымы» , «Тағылым» осы аталған еңбектері үшін көптеген
ең жоғары деген грамоталармен марапатталған.
Дөнен-төрт жасар жылқы малы.
Тақымың мықты
болсын!-құлапқалмай, атқа
мықты отыр.
Бәсіре – ер балаға меншіктеп,арнайы ен (белгі)
салынған мал.
Ат міністі
болсын- атың мықты болсын.
«Қызықты дәстүр»
Алпамыс-ізетті,
ілтипатты бала. Ол атасына ұқсап үнемі күлімдеп жүреді. Сондықтан да
атасы оны «атасының панасы, әкесінің баласы» деп жақсы көреді. Атасы-
асауды құлағынан тартып үйретіп жүрген жылқышы.
Анада ол:
-Алпамыс, сен алты
жастасың. Осы жайлауда сені атқа мінгізіп, той жасаймыз,-деді.
-Былайша да атқа
мініп жүрмін ғой, ата...
-Қазақта баланы
атқа мінгізіп , той жасайтын дәстүр бар.
-Мен қандай атқа
мінемін, ата?
- Өзіңнің
бәсіреңе, көк дөненге мінесің.
-Алақай! Көк дөнен
жуас! – деп Алпамыс қуанып кетті.
Алатаудың жасыл
жайлауында, ақ шағаладай ауылда той басталды. Көрші ауылдан, қаладан
келген ағайындар құттықтап жатты:
-Атқа міну тойы
құтты болсын!
-Тарлан мінген
Алпамыс, тақымың мықты болсын!
-Санаттағы сарбаз
бол!
Алпамыстың
атасының қуанышы қойына сыймай жүр. Көкесі көк дөненді көлденең тартып, атқа
мінгізу дәстүрін орындады. Күміс ер тоқымды, күміс айылды ер-тұрманы жарасып
тұр. Аңқылдақ атасы көк дөненнің тізгінін өз қолына алды.
-Әуп,бисмиллаһи,
рахмани рахим!Жолың болсын, балам!
-Қызыр бабам
тізгініңнен ұстасын!-деді көкесі.
- Алла тағалам ақ
жолын берсін!-деді әжесі. Сөйтіп, шашу шашты.
Жұмыр денелі торы
төбел айғырына мінген атасы:
-Ер соңымнан,
жарығым!-деп, желдіре жөнелді.
«Алпамыстың атасы
жылқышы ғой, қаршадай болса да, атқа отырысы жақсы екен!» - деп, жұрт риза
болып тұр.
Ат міністі болсын,
балдырған! Өзің де Алпамыстай батыр бол, ел қорғайтын азамат бол!
Сүйінші – қуанышты хабар жеткізуші адам.Сүйінші ,
сүйінші деп келеді. Мұндайда қуанған үй иесі қалағаныңды ал, - дейді. Немесе
оған риза болатындай сыйлық ұсынылады.
Шашу – қуаныш айғағы ретінде жасалатын салтанатты
дәстүр.Бала дүниеге келгенде , келін түскенде, құда келгенде, осындай
қуанышты күндерде тәттілермен , күміс тындармен әйелдер шашу шашады.
Ерулік – басқа жерден көшіп келген көршілерге сол
жерде бұрыннан тұратындар ерулік береді, яғн қонаққа шақырады.
|
Оқушылар мұғалімді
мұқият тыңдайды. Дәулет Қасенов туралы толық мағұлмат алады.
Оқушылар жаңа
сөздермен танысады.
«Қызықты дәстүр»
Алпамыс-ізетті, ілтипатты бала. Ол атасына
ұқсап үнемі күлімдеп жүреді. Сондықтан да атасы оны «атасының панасы,
әкесінің баласы» деп жақсы көреді. Атасы- асауды құлағынан тартып үйретіп
жүрген жылқышы.
Анада ол:
-Алпамыс, сен алты
жастасың. Осы жайлауда сені атқа мінгізіп, той жасаймыз,-деді.
-Былайша да атқа
мініп жүрмін ғой, ата...
-Қазақта баланы
атқа мінгізіп , той жасайтын дәстүр бар.
-Мен қандай атқа
мінемін, ата?
- Өзіңнің
бәсіреңе, көк дөненге мінесің.
-Алақай! Көк дөнен
жуас! – деп Алпамыс қуанып кетті.
Алатаудың жасыл
жайлауында, ақ шағаладай ауылда той басталды. Көрші ауылдан, қаладан
келген ағайындар құттықтап жатты:
-Атқа міну тойы
құтты болсын!
-Тарлан мінген
Алпамыс, тақымың мықты болсын!
-Санаттағы сарбаз
бол!
Алпамыстың атасының
қуанышы қойына сыймай жүр. Көкесі көк дөненді көлденең тартып, атқа мінгізу
дәстүрін орындады. Күміс ер тоқымды, күміс айылды ер-тұрманы жарасып тұр.
Аңқылдақ атасы көк дөненнің тізгінін өз қолына алды.
-Әуп,бисмиллаһи,
рахмани рахим!Жолың болсын, балам!
-Қызыр бабам
тізгініңнен ұстасын!-деді көкесі.
- Алла тағалам ақ
жолын берсін!-деді әжесі. Сөйтіп, шашу шашты.
Жұмыр денелі торы
төбел айғырына мінген атасы:
-Ер соңымнан,
жарығым!-деп, желдіре жөнелді.
«Алпамыстың атасы
жылқышы ғой, қаршадай болса да, атқа отырысы жақсы екен!» - деп, жұрт риза
болып тұр.
Ат міністі болсын,
балдырған! Өзің де Алпамыстай батыр бол, ел қорғайтын азамат бол!
Салт- дәстүрге
байланысты нақылдардың мағынасын ашып, өз ойларын білдіреді.
|
Жаңа материалды толық
меңгереді. Дәулет
Қасеновтың өмірімен шығармашылығы туралы толық мағұлмат алады.Тақырып бойынша өз ойларын айтады.
Сөздік қорлары
молайады.
Мәтінді мәнерлеп
оқиды.
Оқушылар өз ойларын
ашық жеткізеді.
Оқушылар бір сергіп
алады.
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.