Әдебиеттік оқу 3 - сынып. Ашық сабақ. Тақырыбы: "Көлде" Ғабит Мүсірепов

Күні: 15.04.16

Пәні: Әдебиеттік оқу

Тақырыбы: «Көлде» Ғабит Мүсірепов

Мақсаты: а) оқушыларға мәтінді түсіндіру және  автор туралы мәлімет беру;

ә)оқушлардың сөздік қорын бойыту және сабаққа деген зейінің қалыптастыру;

б) оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын ояту, адамгершілікке және табиғатты қорғауға баулу;

Әдісі: түсіндіру, сұрақ – жауап,

Көрнекілігі: слайд, автор суреті, жаз мезгілінің суреттері;

Күтілетін нәтиже: Оқушылар мәтінді түсінді. Автор туралы мәлімет алды. Сабаққа деген қызығушылығы оянды.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі:

Амансыңба, ұстазым!

Амансыңба, достым!

Бүгін алар бағамыз,

Кілең бестік болсын.

Бүгінгі күндеріңіз  сәтті өтсін.

ІІ. Үй тапсырмасы.

«Дала» жатқа айту. Автор туралы мәлімет алу.

ІІІ. Өткен материалды қайталау отырып жаңа сабаққа кіріспе.

«Сиқырлы ақ парақ» (4 топқа ақ парақ беріледі. Берілген ақ парақты оқушылар  аквариль бояуымен бояу керек. Сонда сиқырлы сөз шығады)

І топ – Қыс мезгілі

ІІ топ – Көктем мезгілі

ІІІ топ – Жаз мезгілі

ІV топ – Күз мезгілі

Жыл мезгілерін қорғап шығады.

 Сұрақ – жауап.

·        Оқушылар біз не туралы әңгімелеп жатырмыз?

·        Неше жыл мезгілі бар?

·        Әр жыл мезгілінің айларын атаңдар?

·        Бір жылда неше ай бар?

·        Бір жылда неше күн бар?

·        Біз қазір қай мезгіл туралы өтіп жатырмыз?

Міне, оқушылар біз қазір жаз мезгіліне тоқталып жатырмыз. Жаз мезгілінде күн ыстық, қапырық болады. Жаз мезгілінің 3  айы бар. Олар маусым, шілде, тамыз.

Көрнекіліктермен жұмыс: (әңгімелеу, суреттеу)

Қазақстан көлдеріне тоқталу:

Қазақстанда ірілі - ұсақты 85 мың өзен бар. 48 мыңнан астам көлдер бар. Каспий теңізі, Арал теңізі, Балқаш, Зайсан, Алакөл ірі көлдер. Жазық жердегі өзендер баяу ағады. Тау өзендерінің ағысы қатты болады.

Есіл өзені — облыстың ең басты су арнасы. Ол теңіз деңгейінен 560 метр биіктіктегі Нияз тауынан басталып, Ертіске құяды. Өзеннің ұзындығы — 2450 километр (бұл әлемдегі екінші лектегі ең ұзын сала), су аумағы — 177 мың шаршы километр, бастауынан сағасына дейінгі құлдырауы 513 метр, орташа еңісі – бір километрге шаққанда 21 сантиметр.

Есілдің Сарыарқадағы негізгі салалары — Жабай, Ақанбүрлық, Иманбұрлық өзендері. Облыстың жазық жерінде өзенге Тереңсай, Шудасай, Александров, Омутнин жылғалары құяды.

Есіл — тек қана қар қоректендіретін өзен. Көктемде су деңгейі кейде 10-11 метрге дейін котеріліп, өзен сай-саланы суға толтырады.

Жайық – Ресей Федерациясы (Башқұртстан, Челябі, Орынбор облыстары) мен Қазақстан Республикасы (Атырау, Батыс Қазақстан облыстары) жеріндегі өзен. Өзен Еуропа мен Азия дүние бөліктерін бөлуші Орал тауларынан бірге шекара болып есептеледі. Жалпы ұзындығы 2428 км, су жиналатын алабының ауданы 237 мың км² , Қазақстан жеріндегі ұзындығы 1084 км.

==Бастауы == Орал тауының оңтүстік сілемдері (Орал-Тау жотасы) теңіз деңгейінен 640 м биіктігінен басталып, Атырау қаласы орналасқан Каспий теңізінің бөлігіне құяды. Жайық өзені Оңтүстік Оралдың шығыс беткейін бойлай тар аңғармен ағып, Верхнеуральск қаласынан төмен қарай жазықпен ағады. Магнитогорск металлургия комбинатын сумен қамтамасыз ету үшін қала маңында бөген салған. Бөгеннен төмен қарай өзеннің жағасы жарқабақ , арасында қайраңдар бар.

ІV. Жаңа сабақ.

Бүгінгі жаңа сабағымыз Ғабит Мүсіреповтың «Көлде» мәтінің өтетін боламыз. Ең алдымен автор туралы мәлімет алайық. Ғабит Мүсірепов – қазақтың аса көрнекті жазушысы. Мүсірепов, Ғабит Махмұтұлы (22 наурыз 1902 - 31 желтоқсан 1985) – қазақтың халық жазушысы, драматург, сыншы, мемлекет және қоғам қайраткері.

Қазақ КСРО академигі (1985), Социалистік Еңбек Ері (1974), Қазақстан халық жазушысы. Қазақстан жазушылары Одағының төрағасы (1961), КСРО Жазушылар Одағының хатшысы , КСРО Жоғары Кеңесінің 5-шақырылымындағы және Қазақ КСР Жоғары Кеңес депутаты.

Ғабит Мүсірепов бүгінгі Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданындағы Жаңа жол ауылында дүниеге келген. Алғашқыда ауыл молдасынан арабша хат танып, жастайынан әуелі екі жылдық ауылдық орыс мектебін, кейін төрт жылдық жоғары басқыш орыс мектебін бітіреді.

Орыс мектебінде жүргенде орыстың атақты ақын жазушыларының шығармаларын оқып білуі, ауыл мектебінде өзін оқытқан әдебиетші мұғалім Бекет Өтетілеуовтың әсер ықпалы болашақ жазушының әдебиетке ерекше ықылас аударуына септігін тигізеді.

Орынбордағы рабфакта оқып жүргенде ол әдеби білімін, эстетикалық сезімін одан сайын жетілдіре түседі. Осында өткізген 1923 – 26 жылы Орынбордағы жұмысшы факултетінде Сәбит Мұқановпен бірге оқыды дәне Сәкен Сейфуллинмен танысты.

1927 жылы Омбы ауылшаруашылығы интернатын бітірді;

1927 – 28 жылы Бурабай орман шарушылық техникумында оқытушы;

1928 – 32 жылдары Лаза мемлекеттік баспасының бас редакторы;

1933 жылы - Қазақ АКСР Халық ағарту комиссариаты нерв секторының меңгерушісі ;

1934 жылдан “Қазақ әдебиеті” және “Социалистік Қазақстан” (қазіргі “Егемен Қазақстан”) (1935) газеттерінде бас редактор;

1936 жылы - Қазақ Өлкелік комитетінде баспасөз бөлімі меңгерушісінің орынбасары;

1937 жылдан Қазақстан Компартиясы саяси-ағарту бөлімінің меңгерушісі;

1938 – 55 жылдары бірыңғай шығармашылық жұмыстармен айналысқан;

1956 – 57 жылы “Ара – Шмель” журналының бас редакторы;

1956 – 61 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының 1-хатшысы;

1958 жылдан КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы әдебиет, өнер және архитектура салалары бойынша Лениндік және Мемлекеттік сыйлық жөніндегі комитеттің мүшесі;

1964 – 66 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының 1-хатшысы;

1959 – 85 жылдары КСРО Жазушылар одағы басқармасының хатшысы.

 «Кітап көрмесі» (ақынның кітаптырын оқушыларға көрсету және кітаптары туралы мәлімет беру)

                                                    «Нақыл сөздер»

*Өз мініңді көруден, басқаның мінін көру оңай.

*Асылы, адам - өз өмірінің суретшісі. Ол өмірді сырлап бояуға, оған ажар, түр беруге, оны әшекейлеп, өрнектеуге еңбек етеді. 

*Дүниеде адам баласының ұлы қасиеті екеу-ақ: ой ұлылығы, сұлулық ұлылығы. Көркем айтылған ой ұлы, ойландыра алған сұлулық ұлы.

                                                 «Қанатты сөзі»

Ана тілінен айырылған адам өз халқы жасаған мәдени мұраның бәрінен құралақан қалады.

                                               Оқулықпен жұмыс

«Көлде» мәтінді оқу.

                                               Дәптермен жұмыс

Доңыз – мұнда; арам ниетті, қаскүнем.

Сергіту сәті  

(Видео көрсету)

V. Сабақты бекіту.

Дидактикалық тапсырмалар

1 – тапсырма

Мәтінде берілген құстардың ерекшелігімен пайдасы және зияны туралы мәлімет айту. 

                                                     І  топ – Аққу

                                                     ІІ топ – Қаз

                                                     ІІІ топ – Қарға

                                                     ІV топ – Бозторғай

2 - тапсырма

Суретпен жұмыс

-         Суретте нелер бейнеленген?

-         Оқыған мәтін мен осы суреттің арасында қандай байланыс бар?

-         Мәтінге сүйеніп, сурет бойынша әңгіме құрастыр. Әңгімеңде сыланып отырған аққу, мыңдаған үйрек, сырласып отырғандай, суылдап келіп көлге қонады деген сөздерді пайдалан.

3 – тапсырма

Жұмбақтар шешу;

Еліміздегі ең сұлу өзен
Таситын кезі ең жылы кезең.
Шаруашылықта маңызы зор
Табасың оны, ойлансаң, сезем. (Ертіс)

Бекіре балық байлығы болар,
Тасыған кеды арнасы толар.
Кемелер жүзіп еліміз үшін,
Бұл өзен тасымал шаруаға жарар. (Жайық)

Алады басын аласа таудан
Ағатын маңы жазықты аудан.
Жаныңа жақын таныс бір өзен,
Айтпастан бұрын жақсылап ойлан. (Жем)

VІ. Қорытынды.

·        Бүгін қандай тақырып өттік?

·        Мәтіннің авторы кім?

·        Автор туралы не айта аласың?

·        Жаз айларын ата?

VІІ. Үйге тапсырма

«Көлде»

VІІІ. Бағалау.