Деформация. Гук заңы. Динамометр.

Тақырыбы: Деформация. Гук заңы. Динамометр.

Мақсаты: 

1.Білімділік: Өтілген сабақ материалдарын еске түсіре отырып, дененің жылдамдығы  басқа денелер әсер еткенде өзгеруі тек дене массасына ғана емес, сонымен қоса күштің әрекетінен де өзгеретінін,  дене пішінінің немесе өлшемдерінің өзгеруі, олардың түрлері туралы ұғымдарды түсіндіру.

 2.Тәрбиелік: Күнделікті өмірден мысалдар келтіру арқылы оқушылардың физика тілінде сөйлей білуге тәрбиелеу.

3.Дамытушылық: Оқушыларды терең ойлауға, ғылыми ой қозғауға баулу, ой-өрістерін дамыту.

Сабақтың әдісі: сұрақ -жауап, тест, ойын. 
Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту.
Көрнекілігі: Интерактивті тақта, компьютер, электронды  оқулық, оқулық, суреттер, слайд.

Сабақтың барысы: 
                                          I. Ұйымдастыру кезеңі

а) Сәлемдесу   ә) түгендеу   б) сабаққа назарын аудару 
                                          ІІ. Оқушылардың білімін жан-жақты тексеру:

1. «Сәйкестендіру» тесті

Формула	Формуланың атауы
1)F	А) Бірқалыпты қозғалыс жылдамдығы
2)s=υ*t	Ә) Екі дененің массасының қатынасы
3)ρ =	Б) Заттың тығыздығы
4)m = ρV	В) күштің белгіленуі
5)	Г) Орташа жылдамдық
6) X = x0 + υt	Д) Дененің массасы
7) υорт =	Е) жүрілген жол
8) υ =	Ж) Бір қалыпты түзу сызықты қозғалыс жылдамдығы

ІІІ Жаңа сабақ

      Денелер өзара әрекеттескенде деформациясын бақылау тәжірибесі орындалады. Пластилинді алып түсірілген күштің әсерінен пластилиннің пішінінің оңай өзгеретінін байқауға болады. Резеңкені созып, пішінін өзгертуге болады. Шарды үрлеп оның пішінің, көлемін өзгертуге болады. Бұл тәжірибелерден кейін деформация және оның түрлерін (пластикалық  және серпімді) түсіндіру.

            Деформация – бүліну , бұзылу (латынша)

Серпімді дененің ұзаруы мен оған түсірілген күштің арасындағы байланысты
   1660 жылы ағылшын физигі Роберт Гук (1635 – 1703) анықтаған болатын. Кейінірек   бұл анықталған байланыс бізге Гук заңы деген атпен белгілі болды. Бұл заң бойынша: серпімді деформацияның шамасы (созылуы немесе сығылуы) түсірілген күшке тура пропорционал, яғни:
                                                    F=kx

k- катаңдық деп аталатын пропорционалдық коэффициент, х-дененің созылу немесе сығылу шамасы

           Динамометр – грекше динамис – күш, метрео – өлшеймін

                                                    ІҮ Бекіту 

а)13-жаттығу (1,2)  

1.     Суреттегі шардың қозғалу себебі неде?

2.      Суретте деформацияның қай түрі көрсетілген?

3.      Деформация дегеніміз –__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

4.      Гук заңы былай  тұжырымдалады: _________________________________

__________________________________________________________________

5.      Серпімділік күші мына формуламен анықталады:

F=_____________

6.      Cуреттегі тақтай деформацияның қай түріне ұшыраған?

7.      Солқылдақ тақтайдың ұшында секіруге ыңғайланған адам тұр. Қандай денелердің өзара әсері тақтайдың пішінін өзертті?

8.      Суретте динамометрдің қай түрі кескінделген?

Ол не үшін және қайда пайдаланылады?

«Ойнайық та ойлайық!» ойыны

Ойынның шарты: Кестедегі әріптерді көлденең, вертикаль бағыттарда сыза отырып, физикалық термин сөздерді тауып жазады. Қай топ көп тапса, сол топ жеңімпаз атанады.            

Д

О

Р

М

А

Т

Е

Р

И

Ь

Г

А

Ш

Ы

Р

Е

Ф

Ц

А

Р

И

С

Т

Е

Л

А

Л

У

К

А

М

А

Ғ

А

Д

И

Ф

Т

О

Ғ

Ы

З

А

Т

Е

Л

А

К

Ө

М

Л

Я

Ф

Д

А

Ы

Д

К

О

С

М

Ж

И

Л

Д

Ы

У

З

И

Я

С

Т

Р

Ы

Т

М

Б

О

Л

Т

Е

Ы

Ж

Е

Р

А

Н

П

Е

О

Қ

И

Ш

Н

А

В

М

Қ

А

У

Й

А

М

О

М

Н

К

А

Ү

Н

З

Е

П

Ы

Т

Т

Ы

С

Р

А

К

К

О

М

И

Я

К

А

А

Р

М

О

А

Б

И

А

С

С

А

П

Е

Р

Н

И

Г

Р

А

М

Н

Т

А

Ғ

К

С

Е

Л

Е

Т

Е

Х

Л

О

У

Т

Н

А

А

Т

Е

А

Ж

О

Р

IV. Бағалау
V. Қорытындылау 
VI. Үйге тапсырма.§34,35,36, 13-жаттығу (3,4)  Шығармашылық тапсырма: Роберт Гук реферат жазу, бүктеме жасау, сөзжұмбақ, сөзтізбе, ребустар құрастыру.

«№111 орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Сабақтың тақырыбы:

«Деформация. Гук заңы. Динамометр»

Сыныбы:7

Пәні:физика және астрономия

Пән мұғалімі: Қалпиева Ақерке Панабекқызы