Дидактикалық әдістемелік құрал бастауыш сынып

3 сынып математика

дидактикалық әдістемелік құралдар

І бөлім

Бастауыш сынып мұғалімдерін арналған математикадан

дидактикалық әдістемелік құралдар

Жинақтап құрастырған :Сеилханова Гүлнар Амангелдіқызы

Х.Шаяхметов атындағы жалпы білім

беретін ора мектептің бастауыш сынып мұғалімі

Ақтоғай ауданы Шұға ауылы

Математика 3-сынып Алматы “Атамұра» 2014

Түсініктеме

Бұл алынып отырған әдістемелік дидактикалық құрал мектептегі қазіргі кезеңдегі дамуы саралау үғымына зор мән берумен сипатталады.Ол тұлғаны өзінің ерекшеліктерімен талабымен қабілетімен оның даму механизмдерімен, ойлауымен біріктіре байланыстрады. Әдістемелік дидактикалық құрал бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған қосымша көмек ретінде және де дадли әдістемелік құрал материалдар, математика пәне бойынша негізгі тақырыптарға байланысты әдіс- тәсілдер ,логикалық тапсырмалар, шығармашылық жұмыстар оқулықтағы тапсырмалар негізінде жасалған.

Мазмұны

1.Кестелік қосу азайту ..............................................................1 бет

2.Ауызша қосу азайту ................................................................2 бет

3.Көп таңбалы сандарды қосу азайту .......................................3бет

4. Теңдік.Теңсіздік.Салыстыру...................................................4 бет

5.Өрнек..........................................................................................5 бет

6.Шамалар (ұзындық, масса, уақыт) өлшем бірліктері ..........6 бет

7.Кестелік көбейту бөлу..................................................................7 бет

8.Қалдықпен бөлу.............................................................................8 бет

9.Фигураның ауданы.Ауданды өлшеу.Квадрат сантиметр..........9 бет

10.1000 көлеміндегі сандарды қосу азайту ...................................10 бет

11.Жазбаша қосу азайту ................................................................11 бет

12.Кері есептер................................................................................12 бет

І Кестелік қосу азайту

1.Психологиялық ахуал тудыру. «Жүректен жүрекке »

Мақсаты: оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру

Сәттілік тілеймін!

Қуаныш тілеймін!

Оқу озаты бол !

80+4+6=

40+9+5=

70-40=

96-90=

2. Математикалық диктант

3. Конверт -сұрақ:

6+а= в+9= 17-с= 14-х= у-9= а-8=

Әр оқушы конверттен тапсырма алып сол бойынша қосу азайту тақырыбын еске түсіреді.

4. Сергіту сәті: «Қызыл өрік» әніне жазылған музыка бойынша жаттығулар жасайды.

5.Постер құру «Қосу азайту « амалдарын әр топ өз ойын айтып қорғайды .
6. «Бағдаршам « бойынша бағалау

-1-

ІІ Ауызша қосу азайту

1.Психологиялық ахуал тудыру. «Мен тілеймін»

Мақсаты: әр оқушы өзіне және достарына тілек тілейді.

Мен өзіме және басқаларға шаттық тілеймін, мен өзіме және басқаларға сәттілік тілеймін. т.с.с

2.«10 сұрақ» Өткен тақырып бойынша өткізуге болады.

Мұғалім бір оқушыны таңдап алады және оның маңдайына негізгі сөз жазылған стикерді жапсырады – қатысушы сыныпқа 10 сұрақ қоя алады, оған жауап не ИӘ, не ЖОҚ деп беріледі. Мысалы:

Үшбұрыш, шаршы, теңдеу, бор, қалам , дәптер, сынып, т.с.с

«Ойлан.бөліс.Бірік»

Оқушылар ойына келген жауап немесе идеяларды (қосу азайту амалдары) жазады.(Ойлан)Одан кейін олар өз идеясын әріптестерімен біріктіреді.(Бірік) және соңында мұғалім бүкіл сыныптыңидеяларын талқылауды бастайды(Бөліс)

4.Стикер арқылы «Екі жұлдыз бір тілек» әр оқушы сабақ соңында өз пікірлерін жазады

-2-

ІІІ .Көп таңбалы сандарды қосу азайту

«Ыстық орындық» әдісі бойынша өткен материалды еске түсіру

Ол үшін оқушылардың бірі ортада тақта отырады ал қалған оқушылар өткен тақырыптар ( көп таңбалы сандарды қосу азайту тәсілдері) бойынша бірнеше сұрақтар қояды.

Жаңа сабақ түсіндіру барысында жасырынған сандар ойыны арқылы ашуға болады.Тақтада

300+ = 500 250+300= 300+ =1000

- 200= 300 550 - =250 300+200=

330-90= -300=700 1000 - =300

2 топқа логикалық тапсырма Мысалы:

- есеп құрастыр

-есеп құрастыр

.Сергіту сәті «Балапандар» биін музыкамен орындайды.

-3-

ІV Теңдік.Теңсіздік.Салыстыру

«Ұшақ »әр оқушы ұшақ жасап бір-біріне тілек жазып ұшырады»

Мысалы: Бүгінгі күні сәттілік әкелсін деп тілеймін!

Көңіл-күйіңіз көтеріңкі болсын!

Сабақта 4 пен 5 алуға тілектеспін!

80-50>40

15+21=24+3

45-5>30-20

3 топ бойынша тақтада орындату І топ «Тура теңдіктер» ІІ топ»Тура теңсіздіктер» ІІІ топ»Тура емес теңдіктер мен теңсіздіктер»деп берілген мысалдар арқылы тақтада орындату

180+200>150+40

250-30=220

70<100

45+8<45

84-40<60+31

25+3=8

60=60

34-30=14

Бағдаршам» бойынша бағалау .әр оқушы бағдаршам түсі бойынша өз-өздерін сабақ соңында бағалайды

-4-

V. Өрнектер және теңдеулер

Ойлан

жақсы

Керемет!

Сабақ барысында әр тапсырма орындағаннан кейін оқушы тапсырманың дұрыс қате орындағанын стикерге оқушы өз атын жазып есепті №1,2,3 т.с.с жапсырып қортынды шығарады.

Мысалы: №1 тапсырма

80мен х-тің қосындысы 180-ге тең ;

х пен 30-дың айырмасы 65-ке тең;

74 пен х-тің айырмасы 20-ға тең

№2 тапсырма

(16+9)+25

71-(38-19)

(19+37)+46

№3 тапсырма ұл бала-46

Қыз бала 52

Сенің мектебіңнен-60

Басқа мектептен неше бала-?

-5-

VІ. Шамалар (ұзындық, масса, уақыт) және өлшем бірліктері

Психологиялық ахуал тудыру. «Мен» әр оқушы өзінің есіміне лайықты әдемі сөз айту Мысалы: Мен Гүлжанмын гүлдей жайнап жүремін , мен айдармын ақылдымын

Кестемен жұмыс Тақтада берілген тапсырма бойынша көп нүктенің орнына алдарында тұрған үлестірме қағаздар бойынша өлшем бірліктерін еске түсіру.

1м= .......см 1т.......ц

1м= .......дм 1т= ........кг

1дм= ......см 1ц=..........кг

60

10

10

10

1жыл=....ай

10

100

12

1000

1жыл= ....күн

1тәул=.....сағ

24

365

366

60

1сағ=..........мин

1мин=.........с

БББ кестесімен жұмыс

Мен не білемін

Нені білдім

Нені білгім келеді

Сабақ соңында әр оқушы сабақ бойынша осы кестені толтырады.оқушылардың материалды кім қалай меңгергенін білуге болады.

-6-

VІІ. Кестелік көбейту бөлу

Үлестірме қағаздар бойынша көбейту кестесімен таныстыру

Әр оқушыға мынадай түсіндірме беріледі:

2∙3=6 2-көбейткіш 3-көбейткіш 6 -көбейтіндінің мәні

6:2=3 6-бөлінгіш 2-бөлгіш 3-бөліндінің мәні

Көбейту кестесі тақтада ілулі тұрады. Сол кестенің көмегімен оқушылар»Кім жылдам» ойыны арқылы кестені толтырады

Көбейткіш

3

30

4

40

0

Көбейткіш

2

2

2

2

2

2

Көбейтіндінің мәні

600

8

800

0

Бөлінгіш

6

600

8

0

0

Бөлгіш

2

2

2

2

2

2

20

Бөліндінің мәні

30

4

40

400

Бүгінгі сабақта мен ........................үйрендім.

Маған ..............................қызықты болды.

Маған ................................қиын болды

Мен ....................................түсіндім

-7-

VІІІ. Қалдықпен бөлу

Шаттық шеңбері

Талпын жақсы болуға;
Күндей сәуле шашатын
Білім іздеп,өнер тап,

Түнді күндей ашатын.

Көбелекке гүл жинау .ол үшін сабақ барысында әр тапсырманы орындаған сайын бір гүл жапсырып отырады.

1-тапсырма Суретті пайдаланып қалдықты табу

2-тапсырма: Бөлуді орында,тексер

7:3= 10:3= 13 :3= 27:7= 8 :3= 11:4= 27 :5=

3-тапсырма Бір терезеге бірдей 2шыны керек.егер 7 шыны болса, неше терезені шынылауға болады?

Ал 9 шыны болса ше?13 шыны болса ше? Неше шыны шыны қалады?

4-тапсырма Теңдеуді шеш:

х:3=12 12:х=3 3∙а=12 а∙3=12

-8-

ІХ. Фигураның ауданы

Электрондық оқулық бойынша жұмыс

«Серпілген сауал »

Тақырыптың түсіну деңгейін арттыруға және талқылау дағдыларын дамытуға

қол жеткізу үшін сыныптағы оқушылардың арасында сұрақтарды

лақтырыңыз.

Мысалы: 1см неше мм бар?, ауданды қалай табамыз? периметрді ше?

«Қораптағы сұрақ» Сыныпта қорап қойылып, оған оқушылар сабақ

соңында өз сұрақтарын қалдыра алады.бұл сұрақтар келесі сабақтың

басында талқыланады.

-9-

Х. 1000 көлеміндегі сандарды қосу азайту

«Конверт- сұрақ»

Әр оқушыға жеке-жеке тапсырма

Мысалы: Жазушыда 963 парақ ақ қағаз болды. 3қолжазбаның әрқайсысына ол 80парақтан, ал қолжазбаның әрқайсысына 60парақтан жұмсады. Оның өзінде неше парақ қалды?

Дүкенде 672 теледидар болды.Бірінші күні 40 теледидар, екінші күні бірінші күнге қарағанда 3есе артық теледидар сатылды. Дүкенде неше теледидар қалды?

БББ кестесі

Мен не білемін

Нені білдім

Нені білгім келеді

Сабақ соңында әр оқушы сабақ бойынша осы кестені толтырады.оқушылардың материалды кім қалай меңгергенін білуге болады.

-10-

ХІ. Жазбаша қосу азайту

Ойлан

жақсы

Керемет!

.Смайлик бойынша тапсырмаларды орындау

Мысалы: үш сыныптың әрқайсысында - 20

Екі сыныптың әрқайсысында- 30

Барлығы неше кітап?

«Ұшақ» бойынша бір-біріне сұрақ не есеп жазып ұшыру

-11-

ХІІ.Кері есептер

1.Психологиялық ахуал тудыру. «Мен таптым »оқушылар шеңбер жасап тұрып, бірден жетіге дейін санайды.Жеті санын айтатын оқушы «Жеті» деудің орнына «Мен таптым »деп айтуы керек. Кім жаңылса сол алдымен үйтапсырмасын айтады.

Кестемен жұмыс жасау

Бір заттың бағасы

Заттар саны

Заттар құны

9 теңге

2

? теңге

6 теңге

2

? теңге

8 теңге

2

? теңге

а теңге

2

? теңге

Сабақты бекіту кезінде мына кестемен жұмыс жсауға болады.

. Бүгінгі сабақта мен ........................үйрендім.

Маған ..............................қызықты болды.

Маған ................................қиын болды

Мен ....................................түсіндім

-12-

3 сынып математика

дидактикалық әдістемелік құралдар

ІІ бөлім

Математика 3-сынып Алматы “Атамұра» 2014

Түсініктеме

Бұл алынып отырған әдістемелік дидактикалық құрал мектептегі қазіргі кезеңдегі дамуы саралау үғымына зор мән берумен сипатталады.Ол тұлғаны өзінің ерекшеліктерімен талабымен қабілетімен оның даму механизмдерімен, ойлауымен біріктіре байланыстрады. Әдістемелік дидактикалық құрал бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған қосымша көмек ретінде және де дадли әдістемелік құрал материалдар, математика пәне бойынша негізгі тақырыптарға байланысты әдіс- тәсілдер ,логикалық тапсырмалар, шығармашылық жұмыстар оқулықтағы тапсырмалар негізінде жасалған.

Мазмұны

Көбейтудің терімділік,ауыстырымдылық, үлестірімділік қасиеті........................................................................................1-4.

1. Санның квадраты . Санның кубы................................5 бет

2. Ауданды өлшеу ..............................................................6 бет

3. Сыйымдылық және көлем ...........................................7 бет

4. Кестелік көбейту және бөлу ...........................................8 бет

5. Жылдамдық .Уақыт.Қашықтық......................................9 бет

6. Есеп шарты бойынша теңдеу құру ................................10. бет

І. Көбейтудің терімділік, ауыстырымдылық, үлестірімділік қасиеті

Психологиялық ахуал тудыру. «Шаттық шеңбер »

Талпын жақсы болуға;
Күндей сәуле шашатын
Білім іздеп,өнер тап,

Түнді күндей ашатын.

Алгоритм бойынша жұмыс

Көбейткіштердің орындарын ауыстырғаннан көбейтіндінің мәні өзгермейді.

бұл- көбейтудің ауыстырымдылық қасиеті.3∙5=15 және 5∙3=15

«Конверт-сұрақ» әр оқушыға жаңа материалға байланысты бірнеше

мысалдар тарату

Мысалы: 90∙2=180 20∙7=140 3∙50=150 40∙2=80

34-30=14

2∙90= 7∙70= 50∙3= 2∙40=

«Басбармақ» әдісі арқылы сабақты қалай түсінгенін көрсетеді

45-5>30-20

Басбармақ жоғарыға қарай = Мен түсінемін.

Басбармақ көлденең = Мен түсінгендеймін.

Басбармақ төмен қарай = Мен түсінбедім.

-1-

262

y

15

қ

ІІ. Көбейтудің терімділік, ауыстырымдылық, үлестірімділік қасиеті

Психологиялық ахуал тудыру. «Жүректен жүрекке»

Жақсылық тілеймін!

Бақыт тілеймін!

Сабақты жақсы оқы!

367-188

416+386

501-486

«Ойлан тап» ол үшін мына тапсырамаларды орындап кіші саннан бастап орналастыр.

602+198

512+399

482-193

402-296

624+312

249+476

15

қ

800

а

618-356

289

262

y

725

179

з

c

936

у

a

106

802

й

o

911

т

-2-

ІІІ. Көбейтудің терімділік, ауыстырымдылық, үлестірімділік қасиеті

Алгоритм бойынша жұмыс

Көршілес көбейткіштері олардың көбейтіндісімен алмастыруға болады.Бұл көбейтудің терімділік қасиеті. (3•2)•4= 6•4=24 3•2(•4)=3•8=24

1

2

3

4

5

6

7

8

9

«Крестиктер-нөлдіктер»

1-ші команда (нөлдіктер) кестеден сан таңдайды.

2. Мұғалім сол нөмірдегі сұрақты оқиды.

3. Жауап дұрыс болған жағдайда, 1-ші команда сол квадратқа крестик қояды.

4. Жауап дұрыс болмаған жағдайда, 2-ші команда (крестиктер) сұраққа

жауап беруге және сол квадратқа крестик қоюға мүмкіндік алады.

-3-

ІV.Көбейтудің терімділік, ауыстырымдылық, үлестірімділік қасиеті

«Ұшақ »әр оқушы ұшақ жасап бір-біріне тілек жазып ұшырады

Алгоритм бойынша жұмыс

Қосындыны санға көбейту үшін әр қосылғышты сол санға көбейтіп,сонда шыққан көбейтінділердің мәндерін қосуға болады.Бұл көбейтудің қосуға қатысты үлестірімділік қасиеті.

Мысалы:2+4+2+4=12 (см)

2•2+4•2=4+8=12(см)

(2+4)•2=6•2=12(см)

Үлестірме қағазбен жұмыс

490:а=70

х•6=420

630:х=7

с•7=490

БББ кестесі

Мен не білемін

Нені білдім

Нені білгім келеді

-4-

V.Санның квадраты . Санның кубы

аюға көмектесу тапсырмалар бойынша

3∙3

9

3²

Мысалы : 3∙3=9 3²=9

Үлестірме қағаз бойынша тапсырмалар орындату

Көбейтіндіні көбейткіштің квадратымен анемесе кубымен алмастыр

6∙6∙6

7∙7∙7

4∙4

Көбейтінді түрінде жазып көрсет

0²; 5³; 72;

8²; 43; 92;

5²; 63; 10³;

-5-

VІ. Ауданды өлшеу

Электронды оқулықпен жұмыс

есте сақта

1дм²=100см²

1м²=100дм²

1а(ар)=100м²

Кестемен жұмыс Тақтада берілген тапсырма бойынша көп нүктенің орнына алдарында тұрған үлестірме қағаздар бойынша өлшем бірліктерін еске түсіру.

1м= .......см 1т.......ц

1м= .......дм 1т= ........кг

1дм= ......см 1ц=..........кг

60

10

10

10

1жыл=....ай

10

100

12

1000

1жыл= ....күн

1тәул=.....сағ

24

365

366

60

1сағ=..........мин

1мин=.........с

-6-

VІІ .Сыйымдылық және көлем

Суретер бойынша түсінік .Оқушылар сыйымдылық туралы көз мөлшермен өз пікірлерін ортаға салады.

«Конверт –сұрақ» мысалы :

Болғаны-әрқайсысында 100 литрден 5ыдыс

Сатылғаны-?

Қалғаны -200л

Болғаны-әрқайсысында 100 литрден 5 ыдыс

Сатылғаны-?

Қалғаны-300л

«Бағдаршам» бойынша бағалау .әр оқушы бағдаршам түсі бойынша өз-өздерін сабақ соңында бағалайды

-7-

VІІІ . Кестелік көбейту және бөлу

«Кім жылдам»

17•5

65:5

14•4

13•6

Ол үшін мына ессептерді кім жылдам орындайды сол оқушы сыйлықты алады.Мысалы:

96:6

19•4

96:4

78:3

«Конверт –сұрақ» Мысалы:

-35

-21

7 балаға тең бөлініп берілді

әр балаға - ?

-8-

ІХ. Жылдамдық .Уақыт.Қашықтық

Сурет бойынша есеп

Есіңе сақта

s=v•t

s-қашықтық

v-жылдамдық

t-уақыт

«Сәйкестендір»

сағатына 100 км

минутына 5м

сағатына 5км

сағатына 850км

секундына 6 км

-9-

Х. Есеп шарты бойынша теңдеу құру

«Конверт –сұрақ»

Түске дейін әр 64 шаңсорғыштан 9 дүкенге әкетті

Қалғаны -142 шаңсорғыш

Болғаны-? шаңсорғыш

«Ұшақ» арқылы тапсырма

"Басбармақ» әдісі арқылы сабақты қалай түсінгенін көрсетеді

Басбармақ жоғарыға қарай = Мен түсінемін.

Басбармақ көлденең = Мен түсінгендеймін.

Басбармақ төмен қарай = Мен түсінбедім.

«Дүкен» ойыны .өткен тапсырмалар бойынша өткізуге болады.

х∙7=210 360:х=60 240:а=80 9∙а =450

-10-

Қолданылған әдебиеттер

1. Математика оқулығы Алматы»Атамұра» 2014 ж авторларыТ.Қ.Оспанов, Ш.Х.Құрманалина ,Ж.Т.Қайыңбаев,Б.М.Қосанов,К.Ә.Ерешева,М.В.Маркина

2.Математика оқыту әдістемесі Алматы «Атамұра» 2014 ж

3. Математика дидактикалық материалдар Алматы «Атамұра» 2014 ж

4.Электрондық оқулық