Дүниетану. Презентация "Сүтқоректілер. Мекен ету ортасы"

• 1 слайд

  Ақтөбе қаласы
  «Ақбөбек» жеке мектебі
  
  Дүниетану
  3 класс
  Тақырыбы: Сүтқоректілер. Олардың
  мекен ету ортасы.
  
  Сүгіртаева Айжан Қуанышқызы
  

• 2 слайд

  бунақденелілер
  

• 3 слайд

  балықтар
  

• 4 слайд

  қосмекенділер
  

• 5 слайд

  Бауырымен
  жорғалаушылар
  

• 6 слайд

  құстар
  

• 7 слайд

  жануарлар
  

• 8 слайд

  Балықтар қайда тіршілік етеді?
  Судағы қозғалыс қандай?
  Балықтардың денесі қандай?
  Балықтар қалай қозғалады?
  Балықтарға судың төменгі қабатына дейін баруға мүмкіндік беретін дене мүшесі қалай аталады?
  Балықтар адам мен жануарлар үшін не болып табылады?
  Қосмекенділер дегеніміз не?
  Олардың екінші атауы қандай?
  Қандай қосмекенділерді білесіңдер?
  Қосмекенділер немен қоректенеді?
  Францияда қосмекенділерді не үшін пайдаланады?
  Бауырымен жорғалаушыларға нелер жатады?
  Жорғалаушылардың екінші атауы қандай?
  Тасбақаның сауыты қалай аталады?
  Кесірткенің неше аяғы бар?
  Жыландарда аяқ бар ма?
  Жыландар қалай қозғалады?
  Анаконда жыланының ұзындығы неше метр?
  Қазақстанның Қызыл ктіабына енген бауырымен жорғалаушыны ата.
  «Шөлмек бақа» қандай мақұлық?
  

• 9 слайд

  Қазақстанның жануарлар дүниесі
  Сүтқоректілердің 178
  Құстардың 489
  Балықтың 104
  Омыртқасыздардың 50 мың
  

• 10 слайд

  Олардың мекендері
  Дала
  Орманды дала
  Шөлейт
  Шөл
  Таулы аймақтар
  

• 11 слайд

  Сүтқоректілер. Олардың
  мекен ету ортасы.
  

• 12 слайд

  «Серпілген сауал»
  Сүтқоректілерді зерттейтін ғылым
  қалай аталады?
  Олардың қазіргі кезде қанша түрі бар?
  Неге бұл класс сүтқоректілер деп аталады?
  Бұлардың басқа жануарлардан басты
  ерекшеліктері қандай?
  Қандай экологиялық топтарын білесіңдер?
  Сүтқоректілердің алғашқы класына не
  жатады?
  Сүтқоректілердің қызыл кітапқа енген түрлері?
  Сүтқоректілерді қорғау?
  

• 13 слайд

  Ғылыми ізденіс
  І топ: Сүтқоректілердің көбеюі мен дамуы.
  
  ІІ топ: Жұмыртқалаушы сүтқоректілер.
  
  ІІІ топ: Қалталы сүтқоректілер.
  

• 14 слайд

  А
  

• 15 слайд

• 16 слайд

• 17 слайд

• 18 слайд

• 19 слайд

  В
  Жануарларды олардың Тіршілік ету ортасына Қарай бөл
  1.ақбөкен 2.құндыз 3.соқыртышқан
  4.жарқанат 5.морж 6.сілеусін
  7.итбалық 8.түлен 9.тиін
  10.көртышқан 11.қасқыр 12.самғауық
  

• 20 слайд

• 21 слайд

• 22 слайд

• 23 слайд

• 24 слайд

  С
  Сәйкестігін тап
  Сүтқоректілерді
  зерттейтін ғылым түк,тырнақ,мүйіз,тұяқ
  Қалталы сүтқоректі-
  лерге......жатады маммология
  Өте кішкене, әлсіз
  баласын туып,
  арнаулы қалтада
  өсіретін сүтқоректілер. үйректұмсық,түрпітек
  Жұмыртқалаушы
  сүтқоректілер кенгуру, коала
  Сүтқоректілердің
  тері жабынын .....құрайды қалталы сүтқоректілер
  

• 25 слайд

  Алғашқы аңдар отрядына:
  

• 26 слайд

• 27 слайд

  үйректұмсық
  

• 28 слайд

  түрпітек
  

• 29 слайд

  Қалталылар отряды
  

• 30 слайд

  «Күлкілі жануарлар»
  

• 31 слайд

  «Әліпби» ойыны
  А Б Г Д Е Ж З И К
  Қ Л М Н Ө П С Т
  Ү Ұ Ш
  

• 32 слайд

  І топтың жұмысы
  Сүтқоректілердің көбеюі
  мен дамуы
  

• 33 слайд

  Сүтқоректілердің барлығы төлін тірідей туып емшек сүтімен қоректендіреді. Кейбір сүтқоректілердің балалары туа сала өз бетімен жүріп аяқтанып кетеді, ал кейбірі соқыр және жәрдемсіз болып туады. 
  Барлық жануарларда анасы сүтінен қоректендіріп, аналарының қамқорлығында болады.
  Әр түрлі орта жағдайларында тіршілік етуіне байланысты сүтқоректілерді бірнеше экологиялық топтарға бөледі:
  Құрлықта мекендейтін сүтқоректілер .Олар ашық жерлерде, бұта мен ағаш арасында, кейде ағаш басында кездеседі. Ашық жерлерде саршұнақтар, суырлар, қосаяқтар мекендейді.
  Жер астында тіршілік ететін сүтқоректілерге көртышқандар, соқыртышқандар, қалталы көртышқандар жатады.
  Суда тіршілік ететін сүтқоректілерге құндыздар, жұпартышқандар, ондатрлар, киттер жатады.
  Ұшатын сүтқоректілерге жарқанаттар жатады.
  

• 34 слайд

  ІІ топтың жұмысы
  Жұмыртқалаушы
  сүтқоректілер
  

• 35 слайд

  Қазіргі кезде тіршілік ететін сүтқоректілер 2 класс тармағына жіктеледі. Олар: ілкіаңдар және қазіргі аңдар.
  
  Ілкіаңдар (алғашқы аңдар) немесе жұмыртқа салатын сүтқоректілер - жұмыртқа салады.
  Құстарға ұқсас клоакасы болады. Оған Австралия және сол аймақтағы аралдарда кездесетін үйректұмсық, түрпі (ехидна), түрпітек (проехидна) жатады.
  

• 36 слайд

  ІІІ топтың жұмысы
  Қалталы
  сүтқоректілер
  

• 37 слайд

  Қалталы жануарларға  кенгуру, опоссум, коала секілді сүтқоректілер жатады. Олар балаларын кеудесіндегі қалтасына салып жүретіндіктен осылай аталған.  Дүниежүзі бойынша қалталы жануардың  250-ге жуық түрі бар. Олардың көпшілігі Австралияда мекендейді.
  Сарғыш австралиялық кенгуру – бойы 2 метр, ал салмағы 90 келі тартатын ең алып қалталы жануар. Кенгурудың баласы қалтасында 6 ай уақыт жатады.
  Коала – қалталы аю. Қараңғы түскенде азық іздеп талдан талға  ауысып жүреді.
  Азуы алты қарыс жолбарыс. Олардың екінші атауы «тилакосмилус». Тилакосмилус  осыдан 11 мың жыл бұрын, Мұз дәуірінің соңғы кезеңінде жойылып кеткен.
  

• 38 слайд

  Қазақстанның
  қызыл
  кітабына
  енген
  сүтқоректілер
  

• 39 слайд

• 40 слайд

  Біздің Қазақстанда Қорықтар саны тоғыз.
  Олар: Ақсу-Жабағалы, Наурызым, Алматы, Барсакелмес, Қорғалжын, Марқакөл, Үстірт, Батыс Алтай, Алакөл қорықтары.
          МЫСАЛЫ:
            Марқакөл қорығы 1976 жылы құрылған. Шығыс Қазақстан облысы Марқакөл ауданында орналасқан. Ауданы 75 мың га.Оңтүстік Алтай мен Күршім тау жоталарының арасын және Марқакөл көлін қамтиды.   Өсімдіктердің 1400 , сүтқоректілердің  50, құстардың – 250, балықтың - 4 түрі кездеседі.  Оның ішінде марал, бұлғын, аю, сілеусін, тағы басқа да сирек кездесетін жануарлар бар.
  Ырғыз-Торғай резерваты - Ақтөбе облысы, Ырғыз ау­данында орналасқан мелекеттік резерват. “Ырғыз-Торғай” табиғи резерватын құ­рудағы негізгі мақсат — киік санын кө­бей­ту. Резерват ашылған кезде, яғни 2007 жы­лы осы аумақта 7 мыңға жуық киік болған. Қазіргі кезде 45 мың киік бар.
  

• 41 слайд

  Ырғыз-Торғай
  табиғи
  резерваты
  

• 42 слайд

  Сүтқоректілердің қорғау
  Соңғы кездерде халық шаруашылығының қарқынды дамуына байланысты қоршаған ортаға төнген экологиялық апаттар жан-жануарлар дүниесінің азаюына, тіпті кейбір түрлерінің жойылып кетуіне әсер етуде. Республикада сүтқоректілердің 40-тан астам түрі қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына”, ал соның ішінде жұпартышқан,қызылқасқыр, қабылан,  қарақал, 
  барыс, құлан, Мензбир суыры Халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабына” енгізілген. Ғылымның сүтқоректілерді зерттейтін саласын териология деп атайды.
  

• 43 слайд

  «Шақырады көктем»
  әнін бірге шырқайық.
  

• 44 слайд

  Сын тұрғысынан сұрақтар:
  1. Жануарлар суда, құрлықта, топырақ арасында тіршілік етеді.
  2. Табиғат үшке бөлінеді.
  3. Жануарлар тірі табиғатқа жатады.
  4. Жануарлар өз тіршілігіне қолайлы жерде мекендейді.
  5. Олар тіршілік ортасына дұрыс бейімделмеген.
  6. Жануарлардың өздерінің қолайлы жерде тіршілік етуін мекен орта дейміз.
  7. Түйе сулы жерде мекендейді.
  8. Балық суда мекендейді.
  9. Тиін құрлықта мекендейді.
  10. Жылан шөп арасында мекендейді.
  
  

• 45 слайд

  11. Аю орманда мекендейді.
  12. Құстар құрлықта мекендейді.
  13. Жан-жануарлардың ортаға бейімді болуын бейімділік дейміз.
  14. Табиғатқа өсімдіктің пайдасы жоқ.
  15. Жануарлар өсімдіктің көбеюіне көмектеседі.
  16. Өсімдік топырақ арқылы тыныс алады.
  17. Өсімдіктердің тұқымын құстар таратады.
  18. Жыртқыш аңдар өсімдікке зиян келтіреді.
  19. Тоқылдақ орман емшісі.
  20. Құстар мен қоңыздың өсімдік үшін пайдасы жоқ.
  21. Үй жануарлары адам үшін пайдалы.
  22. Жануарлардың адам үшін пайдасы жоқ
  23. Өсімдіктер мен жануарларды қорғайтын жерді қорық дейміз.
  24. Өрмекші, қарлығаш, аққу қасиетті жәндіктер
  25. «Қызыл кітап» 1992 жылы шықты
  26. Табиғат адамның тіршілік ететін мекені.
  27. Құстардың өсімдік үшін пайдасы жоқ
  28. Жан-жануарлар, өсімдіктер табиғат байлығы.
  29. Түйе, жылқы дала жануары.
  30. Өсімдік , адам, жануарлар бір-бірімен тығыз байланысты.