Дуслар белән күңелле бүлеге буенча лексик — грамматик материалны ныгыту.

Дәресләр циклының исеме: Дуслар белән күңелле, 6 сыйныф

Дәрес темасы: Дуслар белән күңелле бүлеге буенча лексик — грамматик материалны ныгыту.

Дәрес тибы: д/м сөйләм

Үткәрү формасы: дәрес – бәйрәм.

Дәреснең максатлары: 

-          укучы балаларның татар телендә сөйләм һәм лексик-грамматик күнекмәләрен камилләштерүне күздә тотып, аларда аралашу ихтыяҗын тудыру өстендә эшне дәвам итү,  сыйфат дәрәҗәләрен  куллану күнекмәләрен ныгыту;

-          Ишетеп аңлау, диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен үстерү.

-          Дустанә мөнәсәбәтләр урнаштыру өчен җирлек тудыру.

                                                      Дәрес барышы.

I.                   Оештыру моменты.

Дәреснең темалары, максатлары белән таныштыру.

- Исәнмесез, укучылар!

- Исәнмесез!

- Хәлләрегез ничек?

- Әйбәт!

- Каршыдагы дустың белән исәннәш, биттәдәш дустың белән исәннәш, группадагы дустың белән исәннәш!

- Утырыгыз!

- Рәхмәт!

-Бу төрле төстәге, матур тартмалар — нәрсә икән? (бүләкләр)

- Бүләкләрне ни өчен бүләк итәләр соң? ( Туган көнгә, бәйрәмгә)

- Миңа ни өчен бүләк иткәннәр икән соң боларны? ( Сезнең туган көнегез)

- Әйе, минем кичә, 19 апрель көнне туган көнем.

- Бүләкләрне кемнәр бүләк итә соң? ( дуслар, туганнар)

- Дуслар нинди була? (Тыйнак, акыллы, әдәпле, гадел, юмарт, тәрбияле, белемле, тәртипле, тырыш, эшчән. )   (Ә мактанчык, саран, ялкау, игътибарсыз буламы?)

  II Төп өлеш.

- Укучылар, без дусларыбызга характеристика бирдек. Бу сүзләр нинди сорауларга җавап бирә? (Нинди? Кайсы?)

- Нинди? Соравы ничек тәрҗемә ителә?

- Нинди?, кайсы? сораулары кайсы сүз төркеменә җавап булып килә? (сыйфат)

- Сыйфат нәрсә ул? Кагыйдәсен әйтегез?  ( предметның билгесен белдерә торган сүз төркеме сыйфат дип атала) Сыйфат төрле дәрәҗәдә булырга мөмкин. Китабыгызның 42 битен ачыгыз. ( Рәт буенча уку. Нинди юл белән ясала? )

- Кире туган көн темасына әйләнеп кайтыйк. Минем туган көнем бик күңелле үтте. Ә Резеда Вәлиеваның «Туган көндә хикәясендә Фәридәнең туган көне ничек узды? (Туган көне булмады.) Ни өчен? ( Ул әбисе залга чыкмасын диде. Әбисеннән оялды) Фәридә нинди кыз? ( Әдәпсез, тәртипсез, игътибарсыз)

- Фәридә үз хатасын, гаебен аңлады, әнисе аны гафу итте, дип уйлыйк. Фәридәнең туган көнең уздырыйк. Сез ризамы? Без сезнең белән Фәридәнең туган көненә тәмле торт пешерәбез. Аның өчен биремнәрне эшләргә кирәк. Биремнәрне дөрес, төгәл эшләсәгез, торт та тәмле булып чыгар дип эшанам.

- Беренче эш итеп без нишләргә тиеш соң? Кунакларны чакырмадык бит әле. Ә туган көнгә чакыруның нинди формаларын беләбез?

- Телефон аша , чакыру открыткасы язу, күрешеп чакырсак та була.

1 төркем — Сез чакыру открыткасы ( кәгазе) язасыз.

2 төркем — Телефон аша чакырасыз

3 төркем -  Күрешеп чакырасыз.

 Терәк сүзләр, мисаллар ярдәмендә эшләгез.

Эшебезне тәмамлыйк.  1 төркем чыга, 2, 3

- Тортның беренче коржы пеште, тәмле исләр дә чыкты.

 Икенче коржны пешерер вакытыбыз җитте. Аның өчен конвертта бирелгән биремнәрне эшләргә кирәк.

Ноктолар урынына кирәкле сыйфатларны  куеп, җөмләләрне укыгыз, сыйфатның дәрәҗәләрен билгеләгез.

1.    Әнисе иртән …       …       торт пешерде ( артыклык дәрәҗәсе)

2.    Өстәлгә    …       ризыклар куйды ( гади дәрәҗә)

3.    Бу алма         …         , ә теге алма …      (гади, чагыштыру дәрәҗәсе

Җөмләләрне дәвам итегез, сыйфатның дәрәҗәләрен билгеләгез.

1.      Даша – саран кыз, ә ___________________________________________

2.      Фәридәнең туган көненә _______________________________________

3.      Коля өстәлдән_________________________________________________

Җөмләләрне укыгыз, тәрҗемә итегез, сыйфатның дәрәҗәләрен билгеләгез.

   Фәридә әнисе янына чип-чиста кухняга керде.

- Әни, әни, әйдә әби бүген залга минем кунакларым янына чыкмасын әле. Анда бөтен нәрсә матур, яңа, ә әби шундый карт.

    Әнисе башта аңламады. Аннан соң яшькелт диванга утырды.

  ________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

-Тикшерәбез.  Менә икенче коржыбыз да әзер.

- Торт тәмлерәк булсын өчен, белемнәрегезне тикшерик.

III Белемнәрне тикшерү

 текстан сайфатларны табасыз , дәрәҗәләрен билгелисез һәм таблицага тутырасыз.

Туган көндә

Бүген Фәридәнең туган көне. Әнисе иртән бик матур торт пешерде, өстәлгә тәмле ризыклар куйды. Фәридә өйләрне җыештырды. Залны сап-сары, кып-кызыл, яшькелт шарлар белән бизәде. Фәридә – эшчән,  бик тырыш кыз.

          Тиздән  аның дус кызлары да килеп җитәр.

         Фәридә  яп-якты, чип-чиста  залга керде.

- Әбием, әбием  туган көнемне бергә үткәрик әле.

-  И, кызым, мин бит карт инде.

- Юк, әбием, безнең песиебез картрак, ә  син бик өлгер, уңган һәм гадел.

         Туган көн - бик күңелле бәйрәм булды.

 

ГАДИ

ЧАГЫШ- ТЫРУ

АРТЫК- ЛЫК

КИМЛЕК

-Тикшерәбез. Менә 3 коржыбыз да әзер.

Хәзер иң мөхим эшебез калды. Тортны бизисе калды. Моның өчен Фәридәне котларга кирәк. Сыйфатларны кулланып, открытканы языйк. Хәзерге яшьләр плакат ясарга ярата, без дә плакат ясыйк.

- Нинди сыйфатлар кулландыгыз?

  Сез беләсез, бәйрәмдә күп кенә төрле уеннар уйныйлар. Шуларның берсен без дә уйныйбыз. Ул Ак калач дип атала. Әйдәгез уйныйбыз.

Фәридәнең туган көненә

Без пешердек ак калач.

Менә шундый ул биек,

Менә шундый тәбәнәк.

Менә шундый киңлектә

Менә шундый тарлыкта.

Ак калач, ак калач

Теләгәнеңне ал да кач!

IV Өй эше бирү.

Без торт пешерерә өйрәндек, салат та ясарга өйрәнегез. 87б., 12 күнегү

Приложение

1 бирем

1. …!

Сине бүген кичке сәгать алтыга туган көнемә чакырам. Рәхим ит! ….

2. Диалог:

- Алло, Исәнмесез. Мин ….. Миңа …. кирәк иде.

- Исәнме, …. . Хәзер чакырам.

- Сәлам, ….

- … , сәлам. Бу мин – … . Мин сине бүген кичке сәгать алтыга туган көнемә чакырам.

- Рәхмәт, килермен.

3. - Ооо, сәлам ….

- Сәлам.....

- Син  бүген кичке сәгать алтыга нәрсә эшлисен?

- Нәрсәгә сорыйсың?

- Минем бит туган көнем.

- Туган көнең белән!

- Рәхмәт! Киләсеңме?

 - Киләм.

Тыйнак — скромный,  сдержанный Акыллы — умный Әдәпле -  вежливый Гадел - справедливый Юмарт — щедрый Тәрбияле -  воспитанный Белемле — бразованный Тәртипле -  дисциплинированный Тырыш -  старательный Эшчән — трудолюбивый Шук -  шаловливый Үткен -  хваткий Җыйнак — собранный Уңган -способный Мактанчык -  хвастливый Саран -  жадный Әдәпсез — невоспитанный Тәртипсез - невоспитанный	Тыйнак — скромный,  сдержанный Акыллы — умный Әдәпле -  вежливый Гадел - справедливый Юмарт — щедрый Тәрбияле -  воспитанный Белемле — образованный Тәртипле -  дисциплинированный Тырыш -  старательный Эшчән — трудолюбивый Шук -  шаловливый Үткен -  хваткий Җыйнак — собранный Уңган -способный Мактанчык -  хвастливый Саран -  жадный Әдәпсез — невоспитанный Тәртипсез - невоспитанный
Тыйнак — скромный,  сдержанный Акыллы — умный Әдәпле -  вежливый Гадел - справедливый Юмарт — щедрый Тәрбияле -  воспитанный Белемле — образованный Тәртипле -  дисциплинированный Тырыш -  старательный Эшчән — трудолюбивый Шук -  шаловливый Үткен -  хваткий Җыйнак — собранный Уңган -способный Мактанчык -  хвастливый Саран -  жадный Әдәпсез — невоспитанный Тәртипсез - невоспитанный	Тыйнак — скромный,  сдержанный Акыллы — умный Әдәпле -  вежливый Гадел - справедливый Юмарт — щедрый Тәрбияле -  воспитанный Белемле — образованный Тәртипле -  дисциплинированный Тырыш -  старательный Эшчән — трудолюбивый Шук -  шаловливый Үткен -  хваткий Җыйнак — собранный Уңган -способный Мактанчык -  хвастливый Саран -  жадный Әдәпсез — невоспитанный Тәртипсез - невоспитанный