Жаттығулардың
орындалу реті.
|
Нұсқаулық
сілтемелер мен түсініктер.
|
1. Жаттығу. Белгі
салу үшін металл бетін дайындау.
|
1. Өңделген
дайындаманың бетін лакпен немесе тотияйын ерітіндісімен
бояу.
|
1.Дайындаманың
бетін зімпара қағазымен жылтырағанша тазалаймыз..
Дайындаманы белгі салар алдында жұмысқа жарамдылығын ( сызат немесе
таттанбаған болуы шарт) жақсылап қарап аламыз.
Боялмаған
тұстарын қайтадан тазалап , бояу жағамыз.
|
2.
Өңделмеген бетін бор ерітіндісі немесе лакпен бояу.
|
2.Дайындаманы
кірден және таттанған
жерлерін жұмсақ шүберекпен жақсылап сүртіп, тазалаймыз. Дайындамаға белгі
салар алдында жұмысқа жарамдылығын ( сызат немесе таттанбаған болуы шарт)
жақсылап қарап аламыз . Бор ерітіндісімен желімді араластырып, белгі
салынатын жерге жұқалап жағамыз . Жағылған ерітіндіні кепкенше күтеміз.
|
2
. Жаттығу.Өзара перендикуляр
сызықтар салу.
|
1.Сызғыш
және циркульдің көмегімен перпендикуляр сызықтар салу..
|
1.Дайындама
бетіне ab
нүктелері бойынша көлденең сызықтар жүргіземіз.
Шамамен
1.
нүктесіне сәйкес сызықтардың ортасына белгі салып нүктелейміз.
1
нүктенің екі жағынан белгілі өлшемге келтірілген циркульдің
ұшымен белгі сызықтардың үстінен 2 және 3
нүктелерге сәйкес сызат түсіріп, нүктелейміз.
Циркульдің
ұштарын 1 және 2, (1 және 3) нүктелерінің аралығында 6-8 мм. артық
өлшемге келтіріп орнатамыз
Циркульдің қозғалмайтын ұшын ( 2 )нүктеге сәйкес қадаймыз да қозғалмалы
ұшымен салынған белгі сызықтарды қиып өтетін доға сызамыз.
|
Циркульдің қозғалмайтын ұшын (3) нүктеге сәйкестендіріп белгі саламыз.
Алдыңғы
сызылған белгілерге перпендикуляр болатын 4 және 5 нүктелерде
қилысатындай етіп доға сызамыз.
|
3 Жаттығу. Параллель
сызықтармен белгі салу
|
1. Сызғыш
және циркульдің көмегімен параллель сызықтар
жүргізу.
|
1 Дайындаманың
екі шетінен
10-12
мм
аралықта орын қалдыра отырып, сызғышпен
керткіштің көмегімен туынды сызық іздің үстінен –a b екі нүктелі
ойық жасаймыз.
Циркульдің
көмегімен a және b
нүктелерінің үстінен
доғал сызық жүргіземіз.
Қос
доғаның үстінен алдында жүргізілген сызыққа паралель болатын сызық
жүргіземіз.
|
2.
Сызғыш және циркульдің көмегімен жалпақ параллель сызықтар жүргізу.
Ескерту. Белгі өңделген дайындамаданың бетіне салынады.
|
2. Сол
қолымызбен белгілегішті бұрыштықтың қабырғасына сәйкестендіріп, оң
қолмен белгі саламыз Дәл осындай қозғалыспен дайындаманың бетіне бірінші
белгіге параллель болатын
екінші сызық жүргізіп, белгі саламыз.
|
4. Жаттығу.
Дайындаманың
жиегінен остік сызықтар жүргізу арқылы есептелген өлшем бойынша белгі
салу.
|
1Есептелген өлшем бойынша осьтік
сызықтардан белгі салу. ( балғаға арналған қимаүлгі)
|
1. Жазықтықты белгі салуға
дайындаймыз.
Дайындаманың жиегінен осьтік сызықтар
жүргізу арқылы шамамен дайындаманың ОО ортасына сәйкес келетін параллель
сызықтар белгілейміз.
a b нүктелеріне сәйкестендіріп
бұрыштық және сызғыштың көмегімен , дайындаманың шетінен 10-12 мм
аралықта белгі саламыз.
Салынған белгіден 74 мм и 119 мм
аралықта c d және e f екі нүктелеріне перпендикуляр белгі саламыз.
Перпендикуляр белгі мен осьтік
сызықтар қилысындағы аралығын нүктелеп, ойық жасаймыз.
Циркульді перпендикуляр белгіге
осьтік сызықтардың бойымен жоғары және төмен бағытта бірнеше рет
қозғалтамыз.
|
2.
Жиектері өңделген дайындамаға белгі саламыз
|
Өлшемдері
15,15 және 3 мм болатын белгі салып,нүктеленген ойықтар жасаймыз.
Перпендикуляр
белгілерді нүктелеп, белгілеген контур бойынша қимаүлгіге сәйкес
нүктелерді қосамыз.
2
Бұрыштықтың көмегімен жалпақ тұсын жиекке қозғалта отырып, өңделген
шеттерінбелгі саламыз. Өлшемді дайындаманың негізгі шетінен бастап
санаймыз.
|
5. Жаттығу.
Қарама- қарсы орналасқан бұрыштарға белгі салу.
|
1.Циркуль
және сызғыштың көмегімен 45болатын
бұрыш сызамыз
|
1.Өзара
екі перпендикуляр белгі салып олардың қилысын О нүктелейміз де ойық
жасаймыз.
Циркульдің көмегімен a және b белгілерімен О радиусының қилысындағы белгіге
сәйкес доға сызамыз да нүктелеп, ойық жасймыз.
(a и b)
белгілерінің ішінен 90 бұрыш
жасай отырып, доғалардың өзара қилысында аталған радиусқа сәйкес екі
белгі саламыз да нүктелеп
d
нүктесінде ойық жасаймыз.
О.
нүктесіне перпендикуляр d нүктесіндегі белгіні қосамыз.
|
2. Циркуль
және сызғыштың көмегімен 30,60 и 120 бұрыштар
салу.
|
2.Нанести екі перпендикуляр белгі
саламыз да О
нүктесіндегі қилысын нүктелеп, ойық жасаймыз.
О
радиусына сәйкес a және b нүктелерінде қилысатын доға сызып, белгілейміз.
a
және b нүктелерін нүктелеп, ойық жасаймыз.
Циркульдің аяқтарын қозғалтпай a және b нүктелерінен доға жасай
отырып, - c және d. Нүктелерін белгілейміз.
c
және d нүктелерінің қилысын бұрыштың жоғарғы жағынан белгілейміз.
|
3.
Өлшегіш транспортирдің көмегімен бұрыштар жасау.
|
3.
Дайындаманың бетіне тік сызықтармен белгі саламыз . О нүктесін
белгілеп, нүктелейміз де ойық жасаймыз. Сызғыштың ұшын транспортирдің
шкаласындағы қажетті градусқа сәйкестендіріп орналастырамыз да
қабырғалардың қилысу нүктесін О белгілейміз.
|
|
|
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.