Экспериментальный урок на тему "V топ элементтері"

Дәріс сабағының  қысқа мерзімді жоспары:

Сабақ, курс	Элементтер химиясы,  1 курс
Сабақтың  тақырыбы	Азот, фосфор.Периодтық топтағы орындары, қасиеттері. Азот, фосфор оксидтері. Азот қышқылы, фосфор қышқылы тұздары, қасиеттері, қолданылуы.
Сабақтың мақсаттары	У-ші топтың  негізгі топша элементтеріне шолу жасай білуді меңгерту, азот, фосфордың қасиеттеріне тоқталу, қосылыстарын қарастыру, химиялық қасиеттерін білу, қышқылдары мен тұздарының қасиеттерін білу, химиялық теңдеулерін жаза білу, есептер мен жаттығулар шығара алуды меңгеру;
Табыс критерийлері	-         У-ші топтың  негізгі топша элементтеріне шолу жасай  біледі; -         Азот, фосфордың  физикалық және химиялық қасиеттерін біледі; -         Оттекті қосылыстарын, олардың химиялық қасиеттерін біліп, теңдеулерін жаза біледі; -         Азот қышқылы, фосфор қышқылының химиялық қасиеттерін біліп, теңдеулерін біледі; -         Тұздарының химиялық қасиеттерін біледі, теңдеулерін құрастыра  біледі; -         Маңызды қосылыстары мен қолданылуын біледі; -         Түрлі  деңгейдегі  есептер мен жаттығулыр шығара біледі, өз ойларын дәлелдей алады;
Түйінді идеялар	Периодтық кесте, У-ші топ, химиялық элементтер, азот, фосфор, азот оксидтері, фосфор оксидтері, азот қышқылы, фосфор қышқылы, нитраттар, фосфаттар.
Уақыт	Тренердің іс-әрекеттері	Студенттердің іс-әрекеттері
5 мин. 2 мин 4 мин	Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу 1. Ой-сергек өткізу Көтеріңкі көңіл куймен жағымды ахуал жасау; 2. Топқа бөлу 3. Диалогтық оқу бойынша сұрақ қою: Сіз бұл сабақтан не күтесіз?	Қастарындағы жұптарына  жақсы тілек, лебіз білдіреді. Әр студент  1,2,3,4 санға жіктеліп, сол бойынша 4 топқа бөлініп, 4 студенттен отырады. Студенттер топ бойынша талқылап, әр топтан қабырғадағы постерге  не күтетіні жазылады. Нәтижесінде сабақтың мақсаты айқындалады.
топқа  8 минут 3 минут х 4 топ- 12 минут	Мәселені шешу кезеңі 4. Топтық жұмыс Әр топқа дәріс жоспары бойынша тақырыптар беріледі. 1- топ. Азот, фосфор периодтық кестедегі орны, қасиеттері 2 –топ. Азот оксидтері, фосфор оксидтері, химиялық қасеттері 3-топ. Азот қышқылы, фосфор қышқылы, химиялық қасиеттері 4-топ. Тұздары, химиялық қасиеттері, қолданылуы 5. Көрсетілім жасау айтылады.	Әр топ берілген тақырып бойынша өз ойларын постерге түсіреді. Топ ішінде көшбасшы, идея беруші, талқылаушы мен таймспикрлер сайланады. Түйінді ойлары мен идеяларын постреге түсіреді. Әр топтан екі студент шығып, постерді түсіндіреді
7 минут 10 минут 2 минут	Мәселені қорытындылау кезеңі Кері байланыс Әр топтың жасаған постеріне өз ойларын  білдіру  тапсырылады. Бағалау  тапсырылады. Шығу парағын толтыру тапсырылады. Уйге тапсырма беріледі. Бүгінгі сабақ бойынша  үйден  «?эссе?»  жазу беріледі.	Әр топ сағат бағытымен жылжып, бір – бірінің постеріне стикерге жазу арқылы  өз ойларын білдіреді. -Топ ішінде бірігіп талқылайды, талдайды, өз ойларын стикерге жазып, постерге іледі.

Краткое описание документа:

Топтар

Тігінен орналасқан элементтердің қатарын топтар деп атайды. Периодтық жүйеде сегіз топ бар, олардың нөмері рим сандарымен белгіленген. Топ нөмері элементтің ең жоғарғы тотығу дәрежесіне сәйкес келеді. Фтордың тотығу дәрежесі әрқашан -1-ге тең, мыс,күміс,алтынның тотығу дәрежелері +1,+2,+3-ке тең, ал VIII топ элементтерінен +8 тотығу дәрежесі тек осмий, рутений, ксенонға тән.

Әрбір топ-негізгі(A) және қосымша (Б) деп екі топшаға бөлінеді. Негізгі топшаны табиғи ұялас элементтер құрайды;оған типтік элементтер (II және III период элементтері) және химиялық қасиеттері соларға ұқсас үлкен периодтардың элементтері кіреді. Қосымша топшаны үлкен периодтың элементтері –металдар ғана құрайды.

VIII топ қалған топтардан ерекшеленеді. Инертті газдарың негізгі топшасынан басқа, онда үш қосымша топша бар: темір топшасы, кобальттопшасы, никель топшасы, оларда көлденіңінен алғанда триада деп атайды, мәселен, темір триадасы: Fe,Co,Ni.

Негізгі және қосымша топша элементтері химиялық қасиеттерімен ерекшеленеді. Мысалы, VII топтың негізгі топшасын бейметаллгалогендер:F,Cl,Br,I,At, ал қосымша топшасын металдар:Mn,Tc,Re Топшалар өзара ұқсас элементтерді біріктіреды.

Бір топта орналасқан элементтер ұқсас отттекті қосылыстар түзеді. Периодтық жүйеде әрбір топтың астында элементтердің жоғарғы оксидтерінің жалпы формуласы берілген: R2O,RO,R2O3, RO2,R2O5,RO3,R2O7,RO4 мұндағы R сол топтың элементі. Жоғарғы оксидтерінің формулалары топтың барлық элементтеріне қатысты, тек қана элемент топтың нөмеріне тең тотығу дәрежесінкөрсетпейтін кезде ғана бұл формула сәйкес келмейді.