Электр өрісі. Электр өрісінің кернеуі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Шонжы политехникалық колледжі

КЕЛІСІЛДІ                                                                                                БЕКІТЕМІН

Колледж әдіскері                                                                 Колледж директорының ОІЖ                 

_____________H.Даутова                           жөніндегі орынбасары

«____»____________2013ж.                                               ___________Р.Т.Мусаева

                                                                                               .

АШЫҚ

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Пәні: Физика

Тақырыбы:Электр өрісі. Электр өрісінің кернеуі

Оқытушы:Хапизова Гульмирям Масмахуновна

2014-2015оқу жылы

САБАҚ ЖОСПАРЫ 

Сабақ тақырыбы:Электр өрісі. Электр өрісінің кернеуі.

 Сабақтың  мақсаты:

1)    Білімділік: “Электр құбылыстары” тарауы бойынша өткен материалдарды оқушылардың игеруі, сапалы терең білім бере отырып, білім біліктілігін қалыптастыру.

2)    Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, өз бетінше жұмыс жасай білуге дағдыландыру.

3)    Тәрбиелік: Оқушыларды алғырлыққа, ізденімпаздыққа, жүйелі білім алуға тәрбиелеу.

Сабақ түрі:аралас сабақ

САБАҚТЫ ЖАБДЫҚТАУ

А.Көрнекті құралдар:электроскоп, плакаттар,презентация

Б.Негізгі әдебиет:  10 -сынып, С.Тұяқбаев, Ш.Насохова, Б.Кронгарт, т.б.- Алматы: «Мектеп» баспасы.- 2007 ж.

Сабақты жүргізу кезеңдері

I.Ұйымдастыру кезеңі                                                                               2 мин

   1) оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;

   2) оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру;

II.Өткен тақырыпты қайталау                                                               10мин

1.     Электродинамика – бұл...

2.     Электростатика – деп...

3.     Электр заряды - ...

4.     Кулон заңы – электростатиканың негiзгi заңы

Кулон заңы

III. Жаңа тақырыпты баяндау                                                                15мин

Жер мен тас бірін – бірі белгілі күшпен тартады. Жер мен тастың арасында тартылыс өрісі бар. Сол сияқты қағазды ұсақ қиындыларына электрленген дене, мысалы үйкелген эбонит таяқшаны жақындатсақ, қағаз қиындыларымен таяқша біршама қашықтықтан тартылатынын байқаймыз. Яғни электрленген денелер (арасында) айналасында электр өрісі бар. Электр өрісін көзбен көріп, қолмен ұстай алмаймыз. Оны зарядталған денеге әрекетімен байқаймыз. Электр өрісі ұғымын ағылшын ғалымдары М. Фарадей мен Джеймс Максвелл енгізді. Электр өрісінің әсері зарядталған денелер айналасында күштірек болады да, одан алыстаған сайын өріс әлсірей береді.

Ұлы ағылшын ғалымы Майкл Фарадей, электр зарядтары бiр-бiрiне тiкелей әсер етпейдi деп жорамал жасайды. Олардың әрқайсысы қоршаған ортада электр өрiсiн туғызады. Бiр зарядтың өрiсi екiншi зарядқа әсер етедi, және керiсiнше. Зарядтан алыстаған сайын өрiс төмендейдi.

Басқа бiр ғалым – Джемс Клерк Максвелл – электромагниттiк әсерлесу кеңiстiкте ақырлы жылдамдықпен таралатынын теориялық дәлелдедi. Максвелл электромагниттiк әсердiң таралуы бостықтағы жарық жылдамдығына тең, яғни 300000 км/с.

Электромагниттiк өрiстiң негiзгi қасиетi – оның әлектр зарядтарына қандайда бiр күшпен әсер етуi.

Қозғалмайтын зарядтардың электр өрiсiн электростатикалық деп атайды. Ол тек электр зарядтарынан пайда болады және уақыт бойынша өзгермейдi. Электр өрiсi осы зарядтармен қоршаған кеңiстiкте бар болады және онымен үздiксiз байланыста болады.

.

Электр өрiсiнiң кернеулiгi– берiлген нүктедегi электр өрiсiн сипаттайтын векторлық шама, және ол өрiстiң берiлген нүктесiнде орналасқан нүктелiк зарядқа әсер ететiн күштiң заряд шамасына q қатынасына тең:

2-сурет

векторыныңбағытыоңзарядқаәсерететiнкүшкебағыттас, жәнетерiсзарядқаәсерететiнкүшбағытынакерiбағыттас.

Кернеулiк - электрөрiсiнiңкүштiксипаттамасыболыптабылады. Электр өрiсiтарапынанәсерететiнкүшмынағантең:

(2)

Егерэлектрөрiсiбарлықнүктелердекернеулiгiбiрдейболса, ондаолбiртектiдепаталады.

Кернеулiксызықтарынемесеэлектрөрiсiнiңкүшсызықтарыдеполсызықтардыңәрбiрнүктесiндегiжанамаөрiскернеулiгiвекторыныңбағытыменсәйкескелетiн (беттесетiн) сызықтардыайтады.

Электрөрiсiнiңкүшсызықтарытұйықталмаған, олароңзарядтарданбасталыптерiсзарядтарданаяқталады (2, 3 – суреттер). Күшсызықтарыүздiксiзжәнеқиылыспайды. Оларзарядталғанденелерденбасталадынемесеаяқталады, соданкейiнжан-жаққашашырайды. Сондықтанкүшсызықтарыныңтығыздығызарядталғанденемаңайындажоғары, яғниөрiскернеулiгi жоғарыболғанжерде.

Бiртектi электр өрiсiнiң күш сызықтарыпараллель және олардың тығыздығы тұрақты

3-сурет

4-сурет

Потенциалдар айырымы

U=A•qSi(В)

    U=-

IV. Жаңа тақырыпты пысықтау                              10мин

1-есеп

Аспапдағы екі бұлттың электр зарядтары сәйкешінше 20 Кл және 30 Кл. Бұлттардың орташа арақашықтығы   30 км болса, онда бір-бірімен қандай күшпен әрекеттеседі?

2-есеп

Екіөткізгіштіңпотенциалысәйкешінше 4 В және  -8В. Бірөткізгіштен 2,5•10^-7Клзарядтыекіншіөткізгішкеапаруүшінөрісандайжұмысжасайды?

Жаңа тақырыпты бекіту                                                                           5 мин

1.     Электр өрісі деп нені айтамыз?

2.     Электр өрісінің кернеулігі дегеніміз не?

3.     Электр кернеулігінің формуласы қандай және өлшем бірлігі?

4.     Күш сызықтары деп нені айтамыз?

5.     Потенциал айрымы сының формуласын жазып бер.

V.Бағалау                                                                                                   2 мин

1.     Сабаққа белсенді қатысқаны үшін баға қою.

VІ.Үй тапсырмасы                                                                                      1 мин

8.3-8.4Электр өрісі. Электр өрісінің кернеуі

Краткое описание документа:

Сабақ тақырыбы:Электр өрісі. Электр өрісінің кернеуі.

 Сабақтың  мақсаты:

1)    Білімділік: “Электр құбылыстары” тарауы бойынша өткен материалдарды оқушылардың игеруі, сапалы терең білім бере отырып, білім біліктілігін қалыптастыру.

2)    Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, өз бетінше жұмыс жасай білуге дағдыландыру.

3)    Тәрбиелік: Оқушыларды алғырлыққа, ізденімпаздыққа, жүйелі білім алуға тәрбиелеу.

Сабақ түрі:аралас сабақ