Этнолингвистическая лексика в произведениях Мустая Карима

• 1 слайд

  Мостай Кәримдең «Оҙон-оҙаҡ бала саҡ» әҫәрендә этнографик лексика.
  Әҙерләне:
  Ишморатова Гөлзифа Рөстәм ҡыҙы
  

• 2 слайд

  Йөкмәткеһе:
  Инеш.
  I бүлек. Башҡорт телендә этнографик лексиканы өйрәнеү.
  II бүлек. Башҡорт телендә этнографик лексиканың бүленеше.
  2.1. М.Кәримдең «Оҙон-оҙаҡ бала саҡ» әҫәрендә сағылған матди мәҙәниәт терминдары.
  2.2. М.Кәримдең «Оҙон-оҙаҡ бала саҡ» әҫәрендә сағылған матди мәҙәниәт терминдарын килеп сығышы яғынан тикшереү.
  2.3. М.Кәримдең «Оҙон-оҙаҡ бала саҡ» әҫәрендә сағылған рухи мәҙәниәт терминдары.
  Йомғаҡлау.
  Һүҙлек.
  Ҡулланылған әҙәбиәт.
  

• 3 слайд

  Маҡсат:
  - Мостай Кәримдең «Оҙон-оҙаҡ бала саҡ» әҫәрендә ҡулланылған этнографик лексикаға ингән атамаларҙы табыу, тематик төркөмдәргә бүлеү;
  - терминдарҙың мәғәнәһен асыҡлау һәм семантик төҙөлөшөн билдәләү;
  - әҫәрҙең йөкмәткеһе аша уҡыусыларҙа башҡорт халҡының үткән тормош-көнкүрешенә ҡарата ыңғай ҡараш тәрбиәләү.
  

• 4 слайд

  Эҙләнеү предметы:
  - Башҡорт теленең этнография менән бәйле лексикаһы, уның боронғо һәм хәҙерге торошо.
  
  Эҙләнеү эшенең сығанағы:
  - М.Кәримдең «Оҙон-оҙаҡ бала саҡ» әҫәре, М.И.Баһауетдинова «Башҡортса-русса этнокультурологик лексика һүҙлеге», «Аңлатмалы һүҙлек», 2 томда.
  

• 5 слайд

  Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәрим
  

• 6 слайд

• 7 слайд

  Матди мәҙәниәт:
  1. Йорт-ҡура атамалары.
  2. Кейем-һалым атамалары.
  3. Йорт-ҡаралды атамалары.
  4.Һауыт-һаба атамалары.
  5. Аш-һыу атамалары.
  
  

• 8 слайд

  Матди мәҙәниәт терминдарын килеп сығышы яғынан тикшереү.
  Төп башҡорт һүҙҙәре:
  аласыҡ ҡомған
  балта шаршау
  ҡура сеүәтә
  ситән күмәс
  һике ҡалас
  түбәтәй ыумас
  

• 9 слайд

  Урыҫ теленән үҙләштерелгән һүҙҙәр:
  Кырандас – тарантас;
  Мөгәрәп – погреб;
  Ыҙма – изба;
  Батмус – поднос;
  Самауыр – самовар.
  

• 10 слайд

  Фарсы теленән:
  Салбар
  
  Ғәрәп теленән:
  Сәллә
  

• 11 слайд

  Урыҫ теле аша француз теленән:
  
  Галош – галоша;
  
  Камзул – камзол.
  

• 12 слайд

  Рухи мәҙәниәт:
  1. Бала тыуыу йолаһы һәм шуға бәйле йолалар.
  2.Туй йолаһы.
  3.Ҡорбан байрамы.
  4.Ураҡ өмәһе.
  5.Ир-егеттәрҙе яуға оҙатыу.
  6.Кешене һуңғы юлға оҙатыу.
  

• 13 слайд