Еуразия жер бедері мен пайдалы қазбалары

Анкета-мәлімет

Пәні: география

(2015/2016 оқу жылы)

1.Аты-жөні:Досекенов Нұрберген Бегалыұлы

2.Туған айы-күні,жылы: 28.09.1990

3.Жұмыс орны:Ақшұқыр мектеп-лицейі

Адрес:индекс_Ә.Жанашев-49 ғимарат,  Ақшұқыр ауылы

 Жұмыс телефоны:(872938)  50-3-49         телефон /факс -

Электронды почта:_akshukuz. litsei @mail.ru

4.Қызметі: география пәні мұғалімі

5.Педагогикалық стажы:5 жыл

6.Беретін пәндері: география пәні

7.Автордың мекен -жайы:Маңғыстау облысы, Түпқараған ауданы, Ақшұқыр ауылы, Түйешейев  36

Ұялы телефон:[phone] E-mail.  [e-mail]

8.Мекеме директорының аты-жөні:Тлеубаева Каламкас  Қалиқызы

Қолы:

Толтырылған уақыты: 23.10.2015ж

МП

Түсініктеме

Адамзат қоғамы қай кезеңде де ғылым,білім мәселесіне ерекше көңіл бөлген.Оқу шала естігеніңді бүтін,бүтін естігеніңді данышпан қылады деп айтқандай мұғалімнің  ең біріншіқасиеті-ұғындыра білу, өз көкейіндегісіноқушыға жеткізе білуі. Екіншіден-әділ талап ете білуі.

Сабақ мұғалім ізденісінің нәтижесі,оқушыны  нәтижеге  жеткізудің бір жолы сабақты түрлендіріп өткізу, бірсарынды сабақтан  оқушы жалығып кетеді,сондықтан мен әр сабағымды өткізерде  бір жаңалық  енгізуге тырысамын.

Білім берудің жаңа үлгісінде ұстаз белсенді танымдық әрекетке талпынған оқушының кеңесші қызметін атқарады.

7-ші сыныптың география  пәнінен «Еуразия жер бедері мен пайдалы қазбалары» тақырыбынан алынған сабақты негізінен Блум таксономиясы негізінде 6 бөлімнен тұрады

1.      Білу  бұл бөлімде мен жаңа тақырыпты өткен матиралдармен байланыстыра түсіндіріп кең көлемде мәлімет,  мағлұмат беремін.

2.      Түсінуде  Еуразияның жер бедерін түсіну үшін сандық диктанты ойнатып, онда  Сандармен  көрсетілген  кескін карта беріледі. Картаның  шартты белгісіне сандар көрсетіледі. Сол сандар қандай тау екенін тауып оқушылар  атауын жазады.

3.      Қолдануда «Тау шыңдары» атты ойының өткіздім, бұл  бөлімде тау шыңдарының  географиялық координатасы беріледі.  Оқушылар картадан географиялық координата арқылы қандай таудың  шыңы екенін табады.  

4.      Талдау  бөлімінде «Анықтаңдар»  ойыны ойнатылады, мұнда «білуде»  айтылған деректерді игергендігін тексеру үшін кесте беріледі, кестеде екі геосинклиналдық белдеу беріледі және таулардың аттары беріледі оқушы таулардың кай белдеуге жататының анықтайды.

5.      Жинақтауда оқушыларға тест беріледі  жаңа тақырыпты қаншалықты игергендігің білу үшін және сабақты қортындыланады.

6         Бағалауда сабақ барысында сабаққа белсене қатысқан, сұрақтарға жауап беріп, ойындарда көзге түскен оқушыларға алдын ала дайындалған карочкалар беріледі, карточкада таудың суреті бар болса «5», қырат «4», жазықтықтың суреті болса «3» деген бағамен бағаланады. Оқушыларды осы жинаған карочкаға байланысты бағалаймын.

Сынып: 7

Сабақ тақырыбы:  §16-17.  Еуразия жер бедері мен пайдалы қазбалары. 

Сабақ мақсаты: Оқушыларға Еуразия жер бедері – жазықтары мен ойпаттары, аласа таулары мен биік таулары және  пайдалы қазбалары туралы мағлұмат беру

Сабақ міндеті:

1.Білімдік:  Оқушыларға Еуразия жер бедері – жазықтары мен ойпаттары, аласа таулары мен биік таулары және  пайдалы қазбалары туралы мағлұмат беру.

2.Тәрбиелік:  Оқушыларды Отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, сақтауға үйрету. Өзендердің  суын қорғауға, сақтауға өз үлестерін қосуға  дағдылау, бағыттау.

3.Дамытушылық:  Балалардың өзіндік ойлана білуіне,  сабаққа деген қызығушылықтарын арттыруға,   өздерінше іздене білулеріне, т.б. үйрету.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: сұрақ-жауап,  картамен жұмыс,   кітаппен жұмыс, жеке жұмыс,  топпен жұмыс,  карточкамен жұмыс;

Құрал-жабдықтар: ҚР физикалық картасы,  ҚР  әкімшілік картасы, дүние жүзі физикалық картасы, мектеп атласы, кескін карта,  карточкалар, интерактивті тақта;

І. Үй тапсырмасы

                  Еуразияның зерттелуі

1.      Еуразия материгіндегі жаңа жерлерді ашып, алғаш зерттеген  грек ғалымдары?

2.      Қазақтың тұңғыш ғалымы Шоқан Уәлихановтың Орта Азияны зерттеулері қаншалықты маңызы бар?

3.      П.П.Семеновтың Азияны зерттеуде қосқан үлесі?

4.      Н.М.Пржевальскийдің экспедедициясының маңызы?

Сабақтың барысы: :   Блум таксономиясы

1.      Білу

2.      Түсіну

3.      Қолдану

4.      Талдау

5.      Жинақтау

6.      Бағалау

ІІ.  Білу:  жаңа тақырыпты түсіндіру.

Жаңа сабақ түсіндірілместен бұрын мынадай сұрақтар қойылады, балалар сұрақтарға жауап береді.

1.      Жер қыртысы деген не?

2.      Платформа дегеніміз не, олардың бірнеше ірілерін  атаңдар.

3.      Геосинклиналь дегеніміз не, оларға  қандай  жер бедері сәйкес келеді?

-          Материктің жер бедері алуан түрлі. Оны біздер қайдан білеміз?

-          Бір оқушы жауап береді.

 Еуразияның физикалық картасынан түстер шкаласы  арқылы білеміз,  картада  жасыл түс, сары түс,  қоңырқай түс,  қою қоңыр түстер көрсетілген. Ол Еуразия материгінің жер бедерінің  алуан түрлі екенін, яғни жазықтар, үстірттер мен қыраттар және  аласа – биік таулардың  кездесетінін  көреміз.

-          Өте жақсы.

Материктің орташа биіктігі- 840 м. Ауданының жартысынан астамын таулар алып жатыр.

-          Ең биік  нүктесі қандай?

-          Ең биік  нүктесі Джомолунгма шыңы, 8848 м. (Балалар картадан көрсетеді)

-          Ең  төмен жатқан нүктесі қандай?

-          Ең  төмен жатқан нүктесі- Өлі теңіз маңы, -403 м. (Балалар картадан көрсетеді)

-          Ежелгі плиталары қандай?

-          Материктегі  ең ежелгі плиталар - Шығыс Еуропа, Сібір, Қытай-Корей, және  Оңтүстік Қытай  платформалары. (Балалар картадан көрсетеді)

-           

-          Еуразия материгі арқылы Дүние жүзіндегі  аса ірі  екі сейсмикалық белдеу өтеді.

1.      Альпі -  Гималай  белдеуі

2.      Тынық мұхиттық  геосинклинальдық белдеуі

Осы белдеулерді кім көрсете алады?

-          Балалардың  бірі Альпі -  Гималай геосинклинальдық  белдеуін көрсетеді, екіншісі Тынық мұхиттық  геосинклинальдық белдеуін картадан көрсетеді.

-          Осы  геосинклинальдық белдеулерде  жер сілкінулер,  жанартау атқылау,  гейзерлер, жағалауларда  цунами жиі болып тұрады.

Олай болса,   мынадай сұрақтарға жауап беріңдерші:

1.      жер сілкіну не себептен болады?

2.      Гейзер деген не?

3.      Цунами дегеннің не екенін білесіңдер ме?

-          Балалар сұрақтарға жауап береді.

-                     Еуропа мен  Азияның жер бедері  бір-бірінен  үлкен айырмашылық жасайды. Еуропа  ойпатты, аласа таулы болып келеді, биік таулар тек  оңтүстік  бөлігінде ғана шоғырланған.

-                  Балалар -  Еуропада орналасқан жазықтар мен тауларды атап, көрсетеді. Шығыс Еуропа жазығы, Дунай бойы ойпаты,  Скандинавия,Орал аласа таулары,  Альпі, Карпат, Пиреней,  Апеннин және  түбектерінің биік таулары.

-                 Азияның  ¾  бөлігін таулы үстірттер мен қыраттар және  тау жоталары алып жатыр. Жазықтар солтүстікте, жазықтардың оңтүстігінде таулар орналасқан. Олар- Алтай, Саян,  Солтүстік-Шығыс сібір таулары,  Қиыр Шығыс таулары. Оған батыстан шығысқа қарай Кіші Азия  түбегінің таулары, Кавказ таулары, Иран таулы қыраты және Биік Азия таулары. Картадан мұғалім көрсетеді.

-         Таулы аймақтарда жер қыртысының  жарылыстар бойымен төмен түсуінен Такла-Макан, Жоңғар, Ферғана, Балқаш-Алакөл сияқты тау аралық қазаншұңқырлар пайда болған.

   Еуразия пайдалы қазбалары.

-         Еуразия пайдалы қазбаларға бай болып келеді.  Пайдалы қазбаларды 2-ге бөледі. Магмалық және шөгінді.

Магмалық пайдалы қазбалар - Жер қойнауынан  жарылыстар бойымен  магманың  сыртқа көтерілуінен  түзіледі.

Темір –Үндістанда, Қытайдың солүстік-шығысында, Ресейде (Курск  магнит аномалиясы), Скандинавия түбегінде орналасқан.

Асыл тастар- сапфир, рубин - Үндістан түбегі мен Шри-Ланка  аралында .

Шөгінді  пайдалы қазбалар – теңіздік және  континенттік  шөгінділер қалың жиналған аудандарда таралған.

Мұнай мен газ -  Парсы шығанағы, Солтүстік және Жерорта теңіздері, Батыс Сібірде, Каспий маңы ойпатында, Каспий теңізі қайраңында, Ұлы Қытай жазығында кездеседі.

Тас көмір – Еуропада- Уэлс,Жоғарғы Силезия, Рур   және   Донец, Кузнец, қарағанды алаптары.

Фосфорит- Қаратау тауы,

Алюминий – Қазақстанда, Ұлы қытай жазығында, Альпіде.

1-тапсырма.   Түсіну:  Еуразияның жер бедері сандық диктанты

  Сандармен  көрсетілген  кескін карта беріледі. Картаның  шартты белгісіне сандар көрсетіледі. Сол сандарға қандай тау екенін – атауын жазыңдар.

 (Әр тапсырма 1 ұпаймен есептеледі)

Жауаптары:

1-      Орал тауы

2-      Кавказ тауы

3-      Шығыс Еуропа жызығы

4-      Каспий маңы ойпаты

5-      Батыс Сібір жазығы

6-      Орта Сібір таулы үстірті

2-тапсырма. Қолдану:  «Тау шыңдары» ойыны.

Тау шыңдарының  географиялық координатасы беріледі.  Қандай таудың  шыңы екенін табу керек.   (әр тапсырма 1 ұпаймен есептеледі)

Интерактивті  картада   балалар жазады.

1.      29⁰ с.е.   89⁰  ш.б.

2.      65⁰ с.е.  59⁰  ш.б.

3.      55⁰ с.е.  160⁰  ш.б.

Жауаптары:

1.      29⁰ с.е.   89⁰  ш.б.   – Эверест шыңы

2.      65⁰ с.е.   59⁰  ш.б. -  Народная шыңы

3.      55⁰ с.е.   160⁰  ш.б. -  Ключи шоқысы

3-тапсырма. Талдау:  «Анықтаңдар»

Осы таулар қандай геосинклиналдық белдеуге жататынын анықтаңдар:

(Әр дұрыс жауап  1 ұпаймен есептеледі)

1.      Альпі – Гималай  геосинклиналдық  белдеуіне  жататын таулар:
2.      Тынық  мұхиттық  геосинклиналдық  белдеуге жататын таулар:

A.    Кракатау жанартауы

B.     «Отты шеңбер»

C.     Кавказ таулары

D.    Памир тауы

E.     Иран таулы қыраты

F.      Жапония аралдары таулары

G.    Тибет таулы қыраты

H.    Гималай тауы

I.        Альпі тауы

J.       Ключи шоқысы

K.    Карпат тауы

L.     Ява аралы  жанартаулары

Жауаптары:

1.      Альпі – Гималай  геосинклиналдық  белдеуіне  жататын таулар:	C,D,E,G,H, I,K,
2.      Тынық  мұхиттық  геосинклиналдық  белдеуге жататын таулар:	A,B,F,J, L,

4-тапсырма.   Жинақтау:  «Еуразияның жер бедері » тест тапсырмалары

1.      Еуропаның ең биік нүктесі қалай аталады?

A.        Эверест шыңы

B.     Монблан шыңы

C.     Хан тәңірі шыңы

2.      Еуразия материгі жағалауында қанша геосинклиналдық белдеу бар?

A.    1

B.     2

C.     3

3.      Жер сілкіну орталықтарынан  жан-жаққа шеңбер жасап, жылдам  тарайтын күшті толқындар

A.       тайфун

B.     цунами

C.     гейзер

4.      Тынық мұхиттағы  жанартаулардың  атқылауы  жиі  байқалатын  белдеуді қалай атайды?

A.    «Отты шеңбер»

B.     Тынық мұхиттық геосинклиналды  белдеу

C.     Альпі - Гималай геосинклиналдық белдеу

5.      Жанартау  әрекеті тоқтамаған  кейбір  аудандардағы  ыстық сулардың атқылауы- 

A.     тайфун

B.     цунами

C.     гейзер

6.      Еуразияда орналасқан жазықтар

A.    Батыс Сібір,  Месопотамия,  Үнді-Ганг,  Ұлы Қытай

B.     Альпі, Тибет, Куньлунь, Пиреней, Скандинав

C.     Карпат, Тұран, Каспий маңы, Алтай, Тянь-Шань

7.      Еуразияда орналасқан таулар

A.    Батыс Сібір,  Месопотамия,  Үнді-Ганг,  Ұлы Қытай

B.     Альпі, Тибет, Куньлунь, Пиреней, Скандинав

C.     Карпат, Тұран, Каспий маңы, Алтай, Тянь-Шань

8.      Жер қойнауынан жарылыстар  бойымен магманың сыртқа көтерілуінен  түзілген   пайдалы қазбалар  түрі-

A.       Магмалық пайдалы қазбалар 

B.     Шөгінді пайдалы қазбалар

C.     Магмалық пайдалы қазбалар  және   шөгінді пайдалы қазбалар

9.      Теңіздік және  континенттік шөгінділер қалың жиналған аудандарда таралған пайдалы қазбалар түрі-

A.       Магмалық пайдалы қазбалар 

B.     Шөгінді пайдалы қазбалар

C.     Магмалық пайдалы қазбалар  және   шөгінді пайдалы қазбалар

10.  Қарағанды,  Донец, Кузнец  және  Рур, Жоғарғы Силезия  алаптарында қандай пайдалы қазбалар өндіріледі?

A.    Тас көмір 

B.     Мұнай

C.                 Табиғи газ  

Дұрыс жауаптары:

1 - В

2 - В

3 - В

4 - А

5 – С

6 – А

7 – В

8 – А

9 – В

10 -  А

Ү. Бағалау.

    Сабақ барысында сабаққа белсене қатысқан, сұрақтарға жауап беріп, ойындарда көзге түскен оқушыларға алдын ала дайындалған карочкалар беріледі, карточкада таудың суреті бар болса «5», қырат «4», жазықтықтың суреті болса «3» деген бағамен бағаланады. Оқушыларды осы жинаған карочкаға байланысты бағалаймын.

ҮІ. Үйге тапсырма:  §16-17.  Еуразия жер бедері мен пайдалы қазбалары  

Кескін картаға Еуразияның жер бедері мен пайдалы қазбаларын түсіріп келу.