"Эволюция" тақырыбына арналған сабақ жоспары

Тақырыбы: Эволюциялық процестің негізгі бағыттары мен жолдары 
Мақсаты:А)эволюциялық процес және оның бағыттары мен жолдары туралы оқушыға түсінік беру.Ә)Тақырып бойынша оқушы білімін жетілдіріп,табиғатзаңдылқтар туралы білімдерін толықтру.Б) адамның тұлға ретінде қалыптасуын, адамгершілік қасиетін, жалпы қоршаған ортаға деген жаңашырлық сезімін дамыту;
Типі:аралас
Әдісі:түсіндірмелі,сұрақ жауап,есеп шығару.
Көрнекілік:слаид,қосымшалар.
І. Ұйымдастыру бөлімі.

а)сәлемдесу б)түгелдеу

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Сәйкестендіру 
Географиялық а) бастапқы түр аймағының көлемінде жүреді;
түр түзілу ә) табиға кедергілерге байланысты аймақ
бөліктерге бөлініп,түр даралары оқшауланады;
б)даралара түр аймағынан шығып,жаңа аймақтарға ауысады;
Экологиялық в) жыл маусымдарына сай оқшаулану себепті;
түр түзілу г) басиапқы түр аймағының кеңеюіне байланысты;
ғ)биологиялық оқшаулануға байланысты;
д)популяция ішіндегі мутациялық өзгерістереге байланысты;
е) көбею мерзімінің өзгеруіне байланысты;
ж) мыңдаған ұрпақты қамытып,өте баяу жүретін әрекет;
з)жаңа түрлер түзіледі 
Деңгейлік сұрақтар
А
Түр деген не?
Түр түзілудің қандай жолдары бар?
Б
Географиялық түр түзілу дегеніміз не?Мысал келтір
Экологиялық түр түзілу дегеніміз не?Мысал келтір
С
Галапаглс аралындағы Дарвин зерттеп сипаттаған қунаққтар қай түр түзілуге мысал бола алады? 


ІІІ.Жаңа сабақ

• Макроэволюция-түрден жоғары деңгейдегі жүйелік топтар: туыстар, тұқымдастар, отрядтар,кластар, типтердің түзілу процесі.Орыс ғалымдары А.Н.Северцов пен И.И.Шмальгаузен эволюциялық әрекеттің негізгі екі бағытын және оның жүзеге асырылуының үш жолын атап көрсетті. 
Биологиялық прогресс- түрдің немесе басқа бір жүйелік топтың тіршілік үшін күресте жеңіп шығуы. 

Биологиялық регресс-бейімділіктің төмендеуі, даралар санының азаюы,аймақтың таралуы байқалады.Мысалы: ертедегі ихтиозавр,динозавр сияқты алып кесірткелер толығымен жойылып кетсе,қазіргі кезде жойылу қаупі бар түрлер де белгілі. 
Биологиялық прогрестің негізігі жолдары.
Ароморфоз.
Идиоадаптация (грек. іdіos – өзіндік және лат. adaptatіo – бейімделу) – организм органдарының құрылысы мен өздері атқаратын қызметінің тіршілік ету жағдайы ерекшеліктеріне қарай құрылымдық деңгейінің өзгермей, күрделенбей бейімделуі. 
Кейде тіршілік ортасының біршама тұрақталуына байланысты бір қатар мүшелер қажетсіз,артық болып, бірте-бірте жойылады.соның нәтижесінде организмнің құрылысы қарапайымданады.Бұл құбылыс жалпы дегенрация деп аталады. 
Терминдер
ІҮ.Бекіту тапсырмалары.
І-қатар. Кестемен жұмыс
Эволюцияның негізгі бағыттары 
Сипаттамасы 
Мысалдар 

Ароморфоз 

Идиоадаптация 

Дегенерация 


ІІ-қатар. Сөйлемді аяқта......
• Биологиялық прогресс....
• Биологиялық регресс....
• Ароморфоз....... 
• Идиоадаптация.........
• Дегенерация....... 
ІІІ-қатар.Сұрақ менен,жауап сенен...
• 1.Биологиялық пргресс және биологиялық регерсс дегеніміз не?
• 2.Эволюциялық прогреске жетудің қандай жолдары бар?
• 3.Ароморфоз дегеніміз не? Мысал келтір
• 4.Идиоадаптацияның эволюциялық маңызы неде?
• 5.Жалпы дегенерация деген не? Мысал келтір
Ү.Қорытындылау
ҮІ.Үйгет тапсырма 
ҮІІ.Бағалау