Федор Кузьмич Попов - саха чулуу уола

• 1 слайд

  Сэрии туhунан тугу билэбин?
  Улуу сэриигэ барыта Саха сириттэн 25 буойун Советксай Союз Геройа үрдүк аатын сүкпүтэ, 1 РФ Геройа, биэс буойун Слава орден толору кавалердара буолбуттара, 2300-тэн элбэх киhи бойобуой орденнарынан, мэтэээллэринэн на5араадалламмыт- тара. А5а дойдуну көмүскүүр сэриигэ Саха сириттэн 62 тыh. чулуу уолаттар уонна 418 хорсун кыргыттар ыҥырыллан барбыттара.
  

• 2 слайд

  Фёдор Кузьмич Попов
  Советскай Союз Геройа,
  саха чулуу уола.
  

• 3 слайд

  Ахсынньы 8 күнүгэр 1921 с. Мэҥэ Хаҥалас 2-с Баатара нэһилиэгэр Сыҥыһылаах диэн алааска Кузьма Самсонович уонна Прасковья Константиновна Поповтарга уол оҕо төрөөбүт. Уолларын Федор диэн ааттаабыттар. Поповтар 7 оҕолоох эбиттэр, Федор 6-с оҕонон төрөөбүт. Аҕалара Кузьма Самсонович уолаттарын кыра эрдэхтэриттэн үлэҕэ үөрэппит. Федя 7 сааһыттан аҕатын кытта бултка, балыкка тэҥҥэ сылдьара.
  1930 с. Федор 9 саастааҕар дьоно аах “Октябрь” колхозка киирбиттэр. Улахан дьону кытта колхоз үлэтигэр тэҥҥэ үлэлэһэрэ. 
  

• 4 слайд

  Федор оскуолаҕа 10 саастааҕар 1931 с. үөрэнэ киирбит. Үөрэнэр оскуолата кини олорор алааһыттан 7 км сиргэ баара. Сарсыарда хараҥаҕа туран оскуолатыгар сатыы барара, үөрэнэн бүттэҕинэ эмиэ сатыы дьиэтигэр кэлэрэ.
  Баатараҕа бастакы оскуола 1921 с сэтинньи 10 күнүгэр Көрдүгэн диэн сиргэ Л.Н. Неусторев диэн баай киһи дьиэтигэр арыллыбыт. Манна Федор үөрэммитэ, оҕо сааһа ааспыта. Бу оскуола 1995 с дылы үлэлээбит. Онтон Герой Попов 75 сааһын көрсө саҥа таас оскуола тутуллубут. Федор Попов эт-хаан өттүнэнэн кыанар, дьулуурдаах, тулуурдаах уол буола улааппыт. Оскуолаҕа үөрэнэ да сылдьан ийэлээх аҕатыгар туох үлэҕэ барытыгар көмөлөһөр уолаллара эбит. Сайын колхоз үлэтигэр сылдьара- мас кэрдиитигэр, тиэйиитигэр, от үлэтигэр. Үлэ быыһыгар оҕолору кытта күрэхтэһэллэрэ. Ордук сүүрүүгэ, харбааһыҥҥа, сахалыы көрүҥнэргэ (ыстаҥаҕа, куобахха) тэҥнээҕин булбата. 1936 с ийэлээх аҕата улаханнык ыалдьан оскуолатын тохтотон үлэҕэ барбыта.
  
  
  

• 5 слайд

  Бэс ыйын 24 күнүгэр 1942 с. Ф. К. Попову аймахтара сэриигэ атаарбыттара
  1942 с. Федор Попов сэриигэ ыҥырыллыбыта.
  Төрөөбүт дойдутуттан арахсан барарыгар, Федор бэйэтин туһунан өйдөбүнньүк хаалларбыт: 3 м үрдүктээх тиит мастан «Кэриэс остоолбо» туруоран.  
  
  

• 6 слайд

  Хорсун саллаат Федор Попов бастакынан Днепр өрүһү туораан тахсан илиинэн охсуһууга өстөөх 50 саллаатын уонна офицерын кырган, охсуһан, сүрүн күүс өрүһү туорууругар кыаҕы биэрбитэ. Алтынньы 11 күнүгэр 1943 с. ыараханнык бааһырбыта уонна алтынньы 13 күнүгэр тыына быстыбыта.
  Алтынньы 1 күнүгэр 1943 с. саллаат Федор Попов Глушец диэн дэриэбинэ аттыгар Днепр өрүһү биир бастакынан туораан тахсыбыт. Бу Киин фронт 61-с армиятын 81-с дивизиятын 3-с стрелковай полката сэриинэн кимэн киириитэ этэ.
  

• 7 слайд

  Ф.К. Попов өлбүтүн кэннэ Майаҕа телеграмма кэлбит:
  “О присвоении звания Героя Советского Союза
  Федору Кузьмичу Попову”
  

• 8 слайд

  «Сообщаю вам, что танк “Герой Советского Союза Попов Федор Кузьмич”, изготовленный на средства, собранные трудящимися Мегино-Кангаласского района, передан войскам генерал-полковника Рыбалко … Прошу об этом сообщить всем принимавшим участие в сборе средств. 
  Генерал-майор бронетанковых войск Липодаев». 
   
   
  

• 9 слайд

  Бюст героя Советского Союза Ф.К.Попова.
  Средняя школа № 20 г.Якутска имела давние связи с родиной героя Советского Союза
  Ф.К.Попова. В 1972 году администрация совхоза им.Байкалова Мегино-Кангаласского района подарила бронзовый бюст Ф.К.Попова школе.
  В 2003 г. школе было присвоено имя Героя. Бюст был установлен в сквере возле школы.
  Памятник Федора Попова находится на родине, в Мегино-Кангаласском улусе в с. Майа
  

• 10 слайд

  19 июня 2015 года в поселок Нижний Бестях Мегино-Кангаласского улуса в рамках юбилейного национального праздника Ысыах Победы торжественно открыли памятник 
  Герою Советского Союза Федору Попову.
   
  

• 11 слайд

  Днепр тымныы долгуннарын
  Туоруур саха уола
  Тула ууга бырдааттанар
  Ардах буулдьа суола.
  
  Туораан ньиэмэс окуопатын
  Кудэн таһаан тэбэр
  Өстөөх үөрэ куоппатын диэн
  Кэрдэр кимэн киирэр.
  
  Днепр тымныы долгуннарын
  Кыһыл сэрии туоруур
  Өстөөх үөрун бу самнаран
  Көҥүл суолун солуур.
  
  Днепр арҕаа эҥэригэр
  Саха сирин булан
  Ирбистээхтик сэриилэһэр
  Саха туйгун уола.
  Герой попов туһунан ырыа
  

• 12 слайд

  Увековечение памяти Героя Советского Союза Ф.К. Попова
  постановлением Совета Народных Комиссаров (Министров)
   
  1. В соответствии с желанием партийных организации Мегино-Кангаласского района имя Героя Советского Союза Попова Ф.К. было присвоено II Батаринской неполной средней школе Мегино-Кангаласского района. 
  
  2. Имя славного сына якутского народа было присвоено колхозу «Октябрь» II Батаринского наслега Мегино-Кангаласского района. 
  
  3. Улица Пролетарская в г. Якутске была переименована в улицу имени Героя Попова. 
  Уже по окончании войны в 1946 году в селе Майя - центре Мегино-Кангаласского улуса - был сооружен памятник-домик, внутри которого установлена скульптура доблестного воина. 
  В 1947 году в школе Батаринского наслега Мегино-Кангаласского улуса, где учился Федор, организована специальная комната Героя Попова. Эта комната по инициативе директора школы Сысолятина И.А. и учительницы Сысолятиной-Поповой М.П. превращена в музей Героя Попова. Сейчас здесь расположен и кадетский интернат. 
  
  

• 13 слайд

  Был похоронен в деревне Глушец Гомельской области в братской могиле (впоследствии перезахоронен в братской могиле на северной окраине деревни Деражичи Лоевского района той же области).