Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Сабақтың мақсаты:Оқушылардың ойлау әрекеттерін белсендендіре отырып, кальций және оның қосылыстары туралы білімді меңгеруіне жағдай жасау.
Күтілетін нәтижелері: Химиялық элементтердің ПЖ-гі оны бойынша кальцийдің қасиеттерін сипаттай алады;
Кальций оксиді мен гидроксидінің қасиеттерін салыстыра алады;
Топтық жұмыс арқылы өзін-өзі реттей алады;
2 слайд
«Химиялық ой жинау»
Металдарға жалпы сипаттама; ПЖО.
Жалпы физикалық қасиеттері.
Жалпы химиялық қасиеттері.
Ме активтік қатарын кім ұсынған?
Ме табиғатта қандай түрінде кездеседі?
3 слайд
Тестпен жұмыс.
1. Берілген элементтердің ішіндегі атомдарының радиусы ең үлкені
A) Sі. B) Na. C) Cs. D) Al. E) Mg.
2. Біріншіден соңғысына қарай металдық қасиеттері күшейетін элементтер қатары.
A) C, N, B, F. B) Br, Ca, Mg, Be. C) Sі, Na, K, Rb. D) Na, Mg, Al, Sі. E) Al, Sі, P, Mg.
3. Химиялық қасиеттері өзара жақын элемент жұптары:
A) Lі, Be. B) Be, B. C) Be, Ba. D) Lі, Na. E) Mg, Al.
ІІ-нұсқа.
1. Be - Mg - Ca қатарында элементтердің металдық қасиеттерінің өзгеруі:
A) Кемиді. B) Өседі. C) Басында кеміп, сосын өседі.
D) Басында өсіп, сосын кемиді. E) Өзгермейді
2. Берілген элементтердің ішіндегі металдық қасиеті басымы
A) Cu B) Zn C) Ga D) K E) Ca
3. Металдық қасиеттерінің артуымен орналасқан элементтер қатары
A) Al, C, Se B) Cu, S, Na C) Cs, Te, Mg D) As, Br, P E) Na, K, Rb
4 слайд
ПЖО
Кальций I-период, II топтың негізгі топшасының элементі,реттік нөмірі 20, Ar =40
ядросында 20 протонмен 20 нейтроны бар.
Кальцийдің электрондық формуласы
1s22s2 2p6 3s23p64s2,
валенттілік электрондары 4s2болғандықтан
кальций қосылыстарында II валентті.
5 слайд
Табиғатта таралуы
Табиғи қосылыстары:
сульфаттар CaSО4∙ 2Н2О ғаныш,
карбонаттар - СаСО3,
доломит СаСО3 ∙ 2MgCО3;
фосфаттары - фосфорит Са3(РО4)2,
апатит Са5(РО4)3ОН,
фторапатит Са5(РО4)3Ғ,
флюорит СаҒ2.
6 слайд
Алынуы,
Физикалық қасиеттері
Кальцийді кальций хлоридінің балқымасын электролиз- деп алады.
Кальций ақ түсті, жеңіл (р=1,55 г/см3), сілтілік металдардан қаттырақ зат, t°балқу = 851°С, керосиннің астында сақталады.
Ат. н. 20; ат. м. 40,08; балқу t 842°С; қайнау t 1495°С тығыздығы 1,55 г/см2. Кальцийді 1808 жылы ағылшын ғалымы Г.Дэви ашқан. Түсі күмістей ақ, жеңіл металл, белгілі изотоптары 14, табиғи изотоптары 6. Негізгі минералдары: кальцит, ангидрит, гипс, флюорит, апатит, т.б.
7 слайд
Химиялық қасиеттері:
Кальций белсенді метал болғандықтан көптеген реакцияларға түседі.
Жай заттармен
Са + Н = СаН₂ кальций гидриді
Са + Сl₂ = СаСl₂ кальций хлориді
2Са + О₂ = 2СаО кальций оксиді
6Са + 2N₂ = СаN кальций нитриді
Ca + 2С =СаС₂ кальций карбиді
Күрделі заттармен
Ca + 2НОН = Са(ОН)₂ + Н₂ ↑
Ca + 2HCl=СаСl₂ + Н₂ ↑
8 слайд
Кальцийдің қосылыстары
Кальций оксиді — ақ түсті қиын балқитын зат. Техникада оны "сөндірілмеген әк" деп атайды. Оны әктасты жоғары температурада (1000 C0 шамасында) қыздырып, ыдырату арқылы алады:
СаСО3 СаО + СО2↑- 180кДж
Кальций оксиді — нағыз негіздік оксид. Кальций сілтілікжер металл болғандықтан, оның оксиді сумен оңай әрекеттесіп кальций гидроксидін, яғни сілтісін түзеді:
СаО + Н2О = Са(ОН)2 + 70 кДж
Бұл реакция өте қуатты жүреді, су бұрқылдап "қайнап" жатады, тіпті біразы буланады. Нөтижесінде, сөндірілген әк деп аталатын көпсіген кеуек ақ ұнтақ түзіледі.
Әқ суына көмір қышқыл газын жібергенде, ол алдымен ерімейтін карбонат түзіп, лайлана бастайды:
Са(ОН)2 + CO2 = СаСО3↓ + Н2О
Газды одан өрі жібере берсе, лай көрінбей кетеді, өйткені суда ерімейтін орта тұз ерімтал қышқыл тұзға айналады:
СаСО3 + Н2О + СО2 = Са(НСО3)2
Қатты күйдегі кальций гидроксидінің Са(ОН), судағы жүзгіні, түсі ақ болғандықтан, техникада әк суті деп аталады. Сөндірілген өк құрылыста кеңінен қолданылады.
9 слайд
Топпен жұмыс.
1-топ. Жаңа салынған кірпіш үйлерде сөндірілген ізбес қандай химиялық өзгерістерге ұшырайды? Бұл процесс аяқталғанша үй қабырғалары неліктен дымқыл болады? Жауаптарыңды дәлелдеу үшін тиісті реакция теңдеулерін келтіріңдер.
10 слайд
Карточкамен жұмыс.
2-топ. Берген шыны түтікті ғана пайдаланып, мөлдір әкті суды сұйылтылған натрий гидроксиді ерітіндісінен қалай ажыратып білуге болады?
11 слайд
Карточкамен жұмыс.
3-топ. Төмендегі схемада көрсетілген процестерді туғызатын реакцияларға мысалдар келтіріңдер:
1) Са2+ + СО32- → СаСО3
2) СаСО3 + ? → Са2+ + ?
12 слайд
Карточкамен жұмыс.
4-топ. Суда еріген кальций карбонатының бар екенін химиялық реактивтер қолданбай, қалай білуге болады?
13 слайд
Жауабы:
Жауабы. Жаңа салынған үйлерде сөндірілген ізбес ауа құрамындағы көмір қышқыл газын сіңіріп карбонатқа айналады, бұл процесс аяқталғанша үй қабырғалары дымқыл болатын себебі, кальций гидроксидінің құрамындағы судан.
Са(ОН)2 + СО2 → СаСО3 + Н2О
14 слайд
Жауабы:
Жауабы:
Суды қайнатқанда ыдыс қабырғаларына қақ тұрады.
15 слайд
Есептер шығару.
2. Құрамында 92% кальций карбонаты бар 200 г әктасты өртегенде бөлінетін көмірқышқыл газының (қ.ж.) көлемі (л)
16 слайд
Шешуі:
Са + 2Н2О → Са(ОН)2 + Н2
М(Са) = 40 г/моль
М (Са(ОН)2) = 74 г/моль
х г Са(ОН)2 ----- 200 г Са
74г Са(ОН)2 ---- 40 г Са
m(ертінді) = 1000 г + 200 г = 1200 г
17 слайд
Шешуі:
СаСО3 →СО2↑ + СаО
М(СаСО3) = 100 г/моль
m(СаСО3) = ν · М(СаСО3) = 1 моль · 100 г/моль = 100 г
Vm = 22,4 л/моль
V(CО2) = ν · Vm = 1 моль · 22,4 л/моль = 22,4 л
m(СаСО3) = 200 г · 0,92 = 184 г
184 г СаСО3---- х л СO2
100 г СаСО3 ---- 22,4 л СO2
18 слайд
Шешуі:
Ca + H2 → CaH2
CaH2 + 2H2O → Ca(OH)2 + 2H2↑ сумен тез әр-ді
Ca(OH)2 + 2H2СO3 → Ca(HCO3 )2 + 2H2O
Ca(HCO3 )2 →СaСO3 ↓+ CO2↑ + H2O
СaСO3 + 2HCI →СaСI2 + CO2↑ + H2O
3 СaСI2 + 2Н3PО4 → Ca3(PО4)2 + 6HCI
19 слайд
Үй тапсырмасы.
“Ізденген жетер мұратқа.”
1 .Кальций және оның қосылыстары тақырыбын оқу, тірек хабарларды пайдалана отырып, реакция теңдеулерін жаза білу
2 .Оқулықтағы №6, №7 жаттығу (137 - бет)
3 .Ізденіп шығармашылықпен жұмыс істеу:
«Менің өлкемнің байлығы» тақырыбына реферат жазу.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1. Берілген элементтердің ішіндегі атомдарының радиусы ең үлкені
A) Sі. B) Na. C) Cs. D) Al. E) Mg.
2. Біріншіден соңғысына қарай металдық қасиеттері күшейетін элементтер қатары.
A) C, N, B, F. B) Br, Ca, Mg, Be.C) Sі, Na, K, Rb. D) Na, Mg, Al, Sі. E) Al, Sі, P, Mg.
3. Химиялық қасиеттері өзара жақын элемент жұптары:
A) Lі, Be. B) Be, B. C) Be, Ba. D) Lі, Na. E) Mg, Al.
ІІ-нұсқа.
1. Be - Mg - Ca қатарында элементтердің металдық қасиеттерінің өзгеруі:
A) Кемиді. B) Өседі. C) Басында кеміп, сосын өседі.
D) Басында өсіп, сосын кемиді. E) Өзгермейді
2. Берілген элементтердің ішіндегі металдық қасиеті басымы
A) Cu B) Zn C) Ga D) K E) Ca
3. Металдыққасиеттерініңартуыменорналасқанэлементтер қатары
A) Al, C, Se B) Cu, S, Na C) Cs, Te, Mg D) As, Br, P E) Na, K, Rb
6 663 076 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Кемалова Куланда Женеевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
72/108 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.