Гендердің өзара әрекеттесуі. Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары.

Тақырыбы: Гендердің өзара әрекеттесуі. Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары.

Мақсаты :

Білімділік: Тұқым қуалаушылық және өзгергіштік заңдылықтары және гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижелерін түсіндіру, есептер шығаруды үйрету.
Тәрбиелік: Уақыт, дәлдік, ұқыптылық сезіміне, адамгершілік қарым - қатынастардың мәдениетіне тәрбиелеу. Кәсіби бағдар беру.
Дамытушылық: Оқушылардың қызығуы, ынта – қиялы мен қабылдау сияқты танымдық қабілеттерін дамыту арқылы айналадағы құбылыстарды байқауға, салыстыруға, талдай білуге дағдыландыру.

Сабақ типі: Жаңа білімді игеру

Сабақтың әдісі: баяндау, топтық , өзіндік жұмыс.
Құрал - жабдықтар: « Дигибридті будандастыру».есептер,қима қағаздар
Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

1.Сәлемдесу                 2.Түгелдеу               3.Топқа бөлу    4.Бағалау парақшасын тарату

ІІ.Үй тапсырмасын  кезеңі.

Ітоп

Сәйкестігін анықтаңдар.

1.Гомозиготалы  ата-аналық даралардың геотиптері	ААВВ аавв
2.Бірнші ұрпақта генотип бойынша 1:2:1 арақатынаста  ажырау жүреді	Аа,АаВв
3.Бірінші ұрпақтағы біркелкілік будандар (моно-және дигибридті будандастыру)	АА,аа
4.Дигибридті будандастырудағы гомозиготалы ата-аналық даралардың  генотиптері	9:3:3:1
5.Дигибридті будандастырудың Ғ2-дегі фенотиптік ажырау арақатынасы	3:1
6.Моногибридті будандастырудың  Ғ2-дегі фенотиптік ажырау арақатынасы	Аа:2Аа:аа

ІІ топ

4.Таңбалар  аттарын  атау.

 Р –

 Г –

  ♂ —

♀ —

 Х –

  Ғ₁ –  

Ғ2

ІІІтоп

Пеннет торын толтыр

 АВ Ав аВ ав  Х  АВ Ав аВ ав

ІҮ топ

Есеп

Гомозиготалы  ақ  қоянды қара  қоянмен шағылыстырғанда  ұрпағында  тек  ақ  қоянның  пайда  болуы.  Бұл  қай  заңға  негізделген?

Ү топ

Белгісіз термин

Моногибридтті будандастыру-

Дигибридті будандастыру-

Гомозиготалы-

Гетерозиготалы-

Полигибридті будандастыру-

ІІІ.Үй тапсырмасын бекіту

ІҮ.Жаңа сабақ  мәтінмен жұмыс

Гендердің өзара әрекеттесу түрлері
Аллельді                             Аллельді емес
Аллельді түріне толымсыз доминанттылықты жатқызуға болады.
Мысалы, қызыл және ақ түсті намазшамгүлдерді өзара будандастырғанда F1-де қызғылт түсті будан алынған. Сол сияқты қызыл раушангүл мен ақ раушангүлді будандастырғанда F2-де қызғылт түсті раушангүл алынды. Бұл екі аллельді гендер А мен а-ның өзара әрекеттесуінің нәтижесі деп қарастыру керек. Мұндай жағдайда доминантты ген рецессивті генге басымдылық көрсетеді.

Топ тапсырамалары (мәтінмен жұмыс)

І-топ тапсырмасы

Гендердің өзара әрекеттесуі.

ІІ-топ тапсырмасы

Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық.

ІІІ-топ тапсырма

Адамның генетикалық әртүрлілігі.

ІҮ-топ

Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері.

Ү –топ

Адамның генетикалық аурулары.

Ітоп Сөйлемді толықтыр

Ген жұмысының нәтижесі-……………….

Организмнің жұмысыбіртұтас болғандықтан,………………………….

Толық доминанттылық кезінде…………………………

Толық емес доминанттылық……………………………..

……………………………………………………………………………… полимерия құбылысын алуға болады.

Қоршаған орта жағдайларының ……………… және …………… белгілерге әсері.

      7.Сапалық белгілерге..............................................................................................

       8.Сандық белгілерге...................................................................................

ІІ топ  адасқан сөздер

1.плазмидалар

2. Ала-құла

3.Ашытқы саңырауқұлағы

4.1%

5.Мутация

6.Бағынбайды

ІІІ топ

Генетикалық әртүрлілік

Морфологиялық

7

10

5-5,5%

Сыртқы орта әсері

Мұның себебі

ІҮтоп

«Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері»

   Постер қорғау

Ү топ

«Адамның генетикалық аурулары.»

Постер қорғау

Ү бекіту тапсырмасы:

Ітоп

1.Гендердің өзара әрекеттесуі деген не?Оның қандай түрлері бар?

2.Аллельді гендердің әрекеттесуі дегенді қалай түсінесіңдер?

Комплементарлық және полимерия құбылыстарына сипаттама беріңдер?

ІІтоп

Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық деген не?Ол қалай іске асырылады?

Толық доминанттылықты еске түсіріа оған анықтама беріңдер.мысал келтіріңдер.

Толық емес доминанттылықты еске түсіріа оған анықтама беріңдер.мысал келтіріңдер.

ІІІ топ

Аданың генетикалық әртүрлілігінң себептері қандай?

Денсаулықтың генетикалық негіздері туралы не білесіңдер?

ІҮтоп

Қандай экологиялық аймақтарды білесің ? Мысал келтір

Жас нәрестелердің түрлі кемістіктермен дүниеге  келуінің себебі неде?

Үтоп

Генетикалық аурулар нешеге бөлінеді?

Хромосомалық аурулар дегеніміз не?

Гендік аурулар дегеніміз не?

Кері байланыс алу «екі жұлдыз, бір тілек»

ҮІ.Үй тапсырмасын беру: §26-27

ҮІІБағалау