Геометриялық денелер тобының проекциялары. 9 класс

Сабақ: №

Сабақтың тақырыбы:      

Геометриялық денелер тобының проекциялары.

Сабақтың мақсаты:

а) Білімділік:                  Геометриялық денелер тобын кескіндеп, олардың

                                         проекцияларын түсіруге, логикалық ойлауға қалыптастыру.

ә) Дамытушылық:           Геометриялық денелермен таныстыра отырып,  

                                          оқушылардың ой-өрісін, ойлау қабілетін, пәнге деген

                                          қызығушылығын арттыру.

б) Тәрбиелілік:                Мақсатына жетуге ұмтылдыру, ұқыптылыққа,

                                          ізденімпаздыққа, өздігімен жұмыс істеуге, білімділікке

                                          тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі:  А4 пішіміндегі қағаз, қарындаштар, сызғыш, өшіргіш, шеңберсызар және тағы басқа.

Сабақтың өту барысы:

1.      Ұйымдастыру кезеңі.

2.      Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.      Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.      Тапсырмаларды орындау.

5.      Сабақты бекіту.

6.      Үйге тапсырма.    

Сабақтың барысы:

77-суреттебірнешегеометриялықдененіңүшпроекциясы (фронталь,горизонтальжәнепрофиль) кескінделген. Кескіндерінеқарапнешеденежәнеқандайденелерберілгенінанықтайаласыңдарма? Басқашаайтқанда, берілгенкескіндіоқиаласыңдарма? Суреткезерсалыпқарапшығып, ондаүшдене: алтыбұрыштыпирамида, төртбұрыштыпризмажәнецилиндрберілгенінайтуғаболады. Оларпроекцияларжазықтықтарынажәнебір-бірінеқатыстытүрлішежағдайдаорналасқан. Пирамидагоризонтальпроекцияларжазықтығындатұр, орналасуыорнықты. Призмаменцилиндргоризонтальпроекцияларжазықтығында
көлденеңжатыр, олардыңорналасуыорнықтыболмайды. Призманыңгоризонтальпроекцияларжазықтығыменортаққырыбар. Егерпризмағақолтигізсек, олқозғалып, горизонтальжазықтыққабіржағыменбарыптүсереді. Цилиндргоризонтальпроекцияларжазықтығынаөзініңжасаушысыбойыменжанасады.Цилиндрдің оң жақ табаны профильпроекциялар жазықтығында жатыр.Призманың бүйір қырлары, бүйір жақтары және цилиндрдіңжасаушылары профиль проекциялар жазықтығына перпендикуляр орналасқан. Берілген денелердің фронталь проекцияларжазықтығымен ортақ нүктелері жоқ. Енді берілген денелердіңбір-біріне қарағандағы орналасуын қарастырайық. Призма пирамида мен цилиндрдің арғы жағында жатыр. Сондықтан призманың пирамида мен цилиндрдің тасасындағы бөліктері фронтальпроекцияда үзілме сызықпен жүргізілген. Цилиндр пирамиданың оң жағында орналасқан. Мұның өзі профиль проекцияда оның бір бөлігі пирамиданың тасасында қалатынын көрсетеді.Профиль проекцияда цилиндрдің көрінбейтін бөлігі үзілме сызықпен кескінделген. Призма мен цилиндрдің қалай орналасқанын фронталь және горизонталь проекцияларына қарап ажыратуға болмайды. Профиль проекцияларына қарап цилиндр менпризманың өзара жанаспайтынын көреміз.

78-суретте де геометриялық денелер тобы кескінделген. Параллелепипед горизонталь проекциялар жазықтығында жатыр.Оның үстіне цилиндр қойылған, ал цилиндрдің үстінде конустұр. Фронталь проекциядан конус пен цилиндрдің орналасуынанықтауға болмайды. Горизонталь проекциядан да берілгенденелердің орналасуын ажырату мүмкін емес. Сондықтанкескінді түсіну үшін берілген нәрселердің проекцияларын бір-біріне байланыстыра отырып талдау керек.

Үйге тапсырма беру:78-суретте берілген геометриялық денелердің профиль проекцияларын сал.