"Графикалық ақпаратты ұсыну" 8сынып

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

С.Сейфуллин атындағы гимназия мектебі

.

Информатика

8-сынып

Тақырыбы: Графикалық ақпаратты ұсыну.

 Информатика пәнінің мұғалімі

 Аитов  Карима

2016 жыл

Сабақтың тақырыбы: Графикалық ақпаратты ұсыну.

Мақсаты: 1. Білімді игеруіне сәйкес, біліктер мен дағдыларды және

                         қабілеттерін шыңдау.

                    2. Білімді жүйелеу, тиянақтау, жаңа сабақты түсіндіру.

                   3. Сауаттылыққа, ұжымда бірлесіп жұмыс істеуге үйретуді көздеу.

Сабақтың педагогикалық технологиясы:

                    Сыни тұрғысынан ойлау, сәйкестендіру, топтастыру.

Әдістері:   түсіндіру, ой қозғау, мағынаны ашу, өз бетімен жұмыс,

                    шығармашылық жұмыс, жеке, топтық, жұптық жұмыстар.

Көрнекіліктер: Сөзжұмбақ, компьютер, карточка, интерактивті тақта

Міндеттері: 1. Логикалық ойлау қабілетін дамыта отырып, білім білік

                          дағдыларын қалыптастыру.

                      2. Оқушының өз бетімен жұмыс істеуі, шығармашылық

                           қабілетін дамыту.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі           (2 минут)

    А) Оқушыларды сабаққа дайындау, түгендеу

    Ә) Ұқыпты, ынталы болуға үйрету

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру  (5 минут)

ІІІ. Жаңа сабақ                         (26 минут)

    А) қызығушылығын ояту, ой толғау әдісі

ІҮ. Шығармашылық жұмыс (6 минут)

Ү. Сабақты бекіту                    (3 минут)

ҮІ. Үйге тапсырма                    

ҮІІ. Бағалау.                              (3 минут)

Сыныптағы оқушыларды екі топқа бөлу.

1-ші топтың  аты Файл

2-ші топтың  аты  Диск

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру үшін мен тесті қолданамын.

10 сұрақ беріледі соған 4 минут ішінде жауап береді. Оны тексеруді қазылар алдына берем. Солар тексереді.

ТЕСТ

1.     ЭЕМ төртінші буыны қалай аталады?

А. Транзистрлік              Б. Үлкен интегралды схема        С.Жартылай өткізгіштер

2.     Бит деген не?

А.Екі санның бір разрядтылығы      Б. Код кестесі           С.бір символдың жад орны

3.     Немесе логикалық операциясы?

А. Конъюнкция              Б.Дизъюнкция                                С.Инверсия

4.     Компьютерде ақпарат енгізу құрылғысы.?

А. Жүйелік блок             Б. Принтер                                       С.Пернетақта

5.     Файл деген не?

А.Термин                         Б. Ақпарат түрі           С. Аты бар, бірқатар байттар тізбегі

6.     Қапшық деген не?

А. Объектілер қоймасы Б. Ақпарат алмасу                          С.Файлдар жиыны

7.     Ашық тұрған терезені жабу үшін басылатын пернелер комбинациясы?

А. ALT+F5                        Б. CTRL+F9                                      С.ALT+F4

8.     WINDOWS-тың стандартты  жатпайтын бағдарлама?

А.Блокнот                         Б. Power Point                                С.Калькулятор

9.     Антивирустың детекторлы бағдарламасының қызметі?

А. Тек зақымдалған файлды табады       Б.Файлды жояды           С.файлды емдейді

10. Қайсысы Архивтік бағдарлама?

А. Excel                              Б. WinZip  WinRar                                      С.WordArt

Жауаптары:

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Б	А	Б	С	С	А	С	Б	А	Б

Бағалау: «2»-1,2,3    «3»-4,5,6  «4»-7,8  «5»-9,10

ІІІ. Жаңа сабақ                         (26 минут)

    А) қызығушылығын ояту, ой толғау әдісі

Сабақтың тақырыбы: Құжаттарды өңдеу. Уақытқа мәтінді сауатты теру

МӘТІНМЕН ЖҰМЫС АТҚАРУ

Құжаттың мәтінін терместен бұрын, WordPad-тағы сияқты қаріпті, қаріп өлшемін, есептер панелінде пернетақта индекаторын бекіту қажет.

Мәтінді енгізген уақытта қатардың соңында <Enter > пернесін басу қажет емес. <Enter > пернесін абзац соңыңда көрінбейтін символ — абзац соңында маркер қою үшін басу қажет.

Сіз 7-сыныптан білесіз: мәтінде кез келген операцияны орындау үшін оны ерекшелеп алу қажет. Мәтінді ерекшелеудің мынадай  әдістері бар:

—  Бір ғана сөзді белгілеу үшін,  сол сөз бойынша маусты екі рет шертеміз.

—  Бүкіл жолды белгілеу үшін, бағыттаушы сызықты жолдың басына жылжытамыз да, маусты бір рет шертеміз.

—  Сөйлемді белгілеу үшін, Ctrl пернесін басып түрып, сөйлемнің кез келген жерінде маусты бір рет шертеміз.

—  Абзацты белгілеу үшін, абзац бойынша маусты үш рет шертеміз.

—  Бүкіл кұжатты белгілеу үшің, Сtrl+А  пернелерін   басамыз немесе Правка => Выделить все командасын орындаймыз.

(Құжаттың үлкен бір бөлігін белгілеу үшін, белгіленетін бөліктің басында маусты бір рет шертіп, Shift пернесін басып тұрып, белгіленетін бөліктің соңына ауысамыз да маусты бір рет шертеміз. Shift пернесін босатамыз.

МӘТІНДІ ПІШІМДЕУ

Мәтін теріліп болғанан кейін, оны редакциялау (қатені жөндеу, өзгерістер, қосымшалар енгізу) және пішімдеу (көркемделуін өзгерту) жұмыстары жүргізіледі.

Пішімдеу деп әр түрлі амалдар бойынша мәтіндік құжаттардың көркемделуін айтады. Құжатты пішімдеуді құжатты құрардың алдында, сол сияқты одан кейін де орындауға болады. Пішімдеудің орындалу реті құжаттың ақырғы нәтижесіне әсер етпейді, бірақ құжатты баспаға шығармастан бұрын пішімдеу керек.

Егер алынған құжат сізді қандай да бір себептерге байланысты канағаттандырмаса, онда әрқашанда оның пішімдеу параметрін өзгертіп, кайтадан пішімдеуге болады.

Пішімдеу әрекеттерін орындай отырып:

—  әр түрлі қаріпті таңдауға;

—  жұмыс өрісінің шекараларын өзгертуге, сол, оң, жоғары, төмен өрістерін анықтауға;

—  бетте мәтінді туралауға ;

—  қатар арасындағы интервалды бекітуге жөне өзгертуге;

—  мәтін жақтауларының әр түрлі типтерін қолдануға;

—  және мәтіннің көркемделуімен (тізім, құю, жөне т.б.) байланысты барлық мүмкіндіктерді пайдалануға болады.

Пішімдеу кезінде құрал-саймандар панелінің батырмаларын және сол сияқгы меню командаларын, сонымен қатар арнайы пернелер комбинациясын қолдануға болады.

Пішімдеудің негізгі режимдерін қарастырайық.

Мәтіңді енгізу кезінде символдарды пішімдеудің режимдерін бірден беруге болады не құжаттың бүкіл мәтіні теріліп болғаннан кейін де осы режимдерді қолдануға болады. Символды пішімдеу сөзді немесе сөздердің тобын ерекшелеу үшін жиі қолданылады. Символдарды пішімдеудің ең жылдам әдісі пішімдеу панелінің батырмаларын қолдану болып табылады.

            <полужирный>   (ерекшеленген мәтінді қарайтып көркемдейді).

            <курсив> (ерекшеленгенді курсивпен көркемдейді).

            <подчеркнутый> (бірыңғай сызықпен ерекшеленгеннің астын сызады).      Пішімдеудің бірнеше баптауын бірден өзгерту үшін Формат - Шрифт командасын орындайды. Экранға қажетті параметрлерді таңдауға болатын Шрифт диалог терезесі шығады.

КЕСТЕМЕН ЖҰМЫС АТҚАРУ

WORD кез-келген көлемде мәтіндік және  графикалық информациялармен кесте құруға мүмкіндік береді.

Кесте – қатар мен бағанада реттелген информация. Кестеде қатар мен бағананың саны кез келген түрде болуы мүмкін. Қатар мен бағана қиылысып ұяшық құрайды.

WORD мәтіндік редакторла кестені екі түрлі әдіспен құруға болады: менюдің Таблица командасының көмегімен және құрал-сайиандар панелінің Добавить таблицу батырмасын қолданып.

Құжатта кесте құру үшін Таблица – Добавить таблицу (1-сурет) диалог терезесі пайда болады.

 

1-сурет

Число столбцев опциясының өрісіне кестенің бағаналарының саны енгізіледі. Word үнсіз келісім бойынша 2 бағана ұсынады, бірақ кез келген санды енгізуге болады. Таблица – Добавить столбцы командасын орындап, кестеге бағана қоюға болады.

Число строк опциясының өрісінде кестенің қатарларының саны енгізіледі. Кейін Таблица – Добавить строки командасын орындап, қатарлардың санын үлкейтуге болады.

Ширина столбца өрісінде не үнсіз келісім бойынша орнатылған AUTO параметрін қалдыруға болады, не бағана енінің мәнін енгізуге болады. Егер AUTO параметрі қолданылса, онда барлық бағаналардың ені бірдей болып қалады.

Кесте құру және онымен жұмыс атқару бойынша бірқатар тапсырмаларды орындаңыз

1.                              Қатарларының ені бірдей «пустографика» деп аталатын бос кесте құрыңыз.

Ол үшін:

1. Таблица – Добавить таблицу командасын таңдаңыз, Вставка таблицы диалог терезесі пайда болады.

2. Число столбцев өрісіне бағаналардың санын 4 етіп енгізіңіз.

3. Число строк өрісіне қатарларының санын 5 етіп енгізіңіз.

4. Ширина өрісіне AUTO параметрін қалдырыңыз.

5. Ок батырмасын шертіңіз.

2.                              Бағаналардың енін өзгерту.

Ол үшін:

• Кестенің ішінде кез келген жерінде меңзерді орналастырыңыз және маусты шертіңіз. Көлденең сызғышта кесте бағанасын жылжыту маркері пайда болады.
• Маустың меңзерін маркерлердің біреуіне орналастырыңыз, меңзерді қосарланған көрсеткіш түріне айналдырыңыз, содан кейін маустың сол жақ батырмасын басып тұрып, маркерді оңға немесе солға жылжытыңыз. Сіздің кестеңіздің шекарасы маркердің соңына жылжытады.
• Әрбір бағандардың  шекарасын кезекпен бекіте отырып, суреттегі кескінге ұқсатыңыз.
• Бағана ені мен қатарлар биіктігін меңзердің көмегімен өзгертуге болады.

Ол үшін:

·         Меңзерді қатардың немесе бағананың шекарасын қалың қос көрсеткіш формасын алатын етіп орнатамыз.

·         Маустың сол жақ батырмасын шертіңіз және қажетті бағытта (доғары, төмен, оңға, солға) созыңыз.

·         Қажетті жағдайда жеткеннен кейін маусты босатыңыз.

·         Кесте құрудың екінші әдісі – құрал-саймандар панелінде Добавить батырмасын шертіңіз.

·         Добавить таблицу батырмасын шертіңіз, экранға кішкентай көмекші кесте  пайда болады,

·         Оған меңзерді орналастырыңыз және осы кестенің квадраттары бойынша жылжытып, өз кестеңіздің өлшемін анықтап, маусты шертіңіз. 3 бағана және 2 қатардан тұратын кесте құрыңыз.

Маус батырмасын босатқаннан кейін құжатқа меңзер тұрған жерде кесте орналасады.

Бағандардың енін өзгерту жоғарыда жазылғандай болады.

Кесте құрылғаннан кейін ұяшықтарға деректерді енгізуге болады. Кестенің кез келген ұяшығында маусты шертіңіз және сонда меңзерді орналастырыңыз. Меңзерді кесте бойынша жылжытуды маустың көмегімен де, сол стяқты меңзерді басқару пернелерінің көмегімен де орындауға болады.

Кестенің келесі ұяшығына ауысу үшін  <Tab>  пернесін, ал алдыңғы ұяшыққа қайтып келу үшін <Shift+Tab> пернелерінің комбинациясын басыңыз. Егер меңзерді кестенің төменгі оң жақ ұяшығына орналастырып және <Tab> пернесін басса, кестеге жаңа қатар қосылады.

ҰЯШЫҚТАРДЫ ҚОСУ ЖӘНЕ ӨШІРУ

            Кей жағдайларда дайын кестеге бағана, қатар немесе жеке ұяшықтарды қосу үшін қажеттілігі туады. Біз кестеге бағана, немесе қатар қосатын болсақ, онда деректердің жаңылысуы болмайды. Ал енді кестеге жеке ұяшықтарды абайлап қосу қажет, өйткені бағдарламаға ұяшықтың қайда жылжитынын көрсетпесе, онда ұяшық брйынша деректердің жаңылысуы мүмкін.

Ұяшық немесе ұяшықтар тобын қосу үшін ең алдымен жанынан жаңа ұяшық немесе ұяшықтар тобын орналасатын ұяшықты ерекшелеңіз. Сонан кейін Таблица – Добавить ячейки командасын орындаңыз. ДДобавление ячейки командасын орындаңыз. Добавление ячеек дталог терезесі пайда болады.

ҰЯШЫҚТАРДЫ БІРІКТІРУ

Қатарлардың көрші ұяшықтарында орналасқан информацияларды біріктіріп оларды бір ұяшыкқа орналастыру үшін осы ұяшықгарды ерекшелеңіз және Таблица - Объедшить ячейки комаңдасын орындаңыз.

Нәтижеде ерекшеленген ұяшықтардағы информациялар бір ұяшыққа біріктіріледі.

Егер сіз ұяшықтарды біріктірдіңіз дейік, бірақ сізді нәтиже қанағаттандырмайды, онда Правка - Отменить объединение ячеек командасын орында.

5. Кестеде бірінші қатардың және соңғы екі бағанның ұяшықгарын біріктіріңіз.

Ол үшін:

1.  Бірінші қатарды ерекшелеңіз.

2.  Таблица => Объеднитъ ячейки комаңдасын орындаңыз.

3.  Соңғы екі бағанның ұяшықгарын ерекшелеңіз.

4.  Таблица => Объединить ячейки командасын орыңдаңыз.

6. Кестенің соңғы ұяшығын үш бағанға және төрт қатарға бөлу.

Ол үшін:                                                   

1.  Меңзерді соңғы ұяшықгың ішіне орналастырыңыз,  маусты шертіңіз.                     

2.  Таблица - Разбить ячейки командасын орындаңыз

Разбить ячейки (2-сурет) диалог терезесіңдегі Число столбцов өрісіне 3 санын, ал Число строк өрісіне 4 санын  орнатыңыз.                                                                     2-сурет.

3.  ОК шертіңіз.

Сіздің РОЗЫ-текст құжатын  жаппай, құрал-саймандар панелінде Создать батырмасы бойынша шертіп, жаңа файл құрыңыз.

Таза терезеде кесте құрыңыз.

Кесте құру үшін келесі амалдарды орыңдаңыз:

1.  Құжатта кесте құрылатын жерге меңзерді орналастырыңыз.

2.  Таблица => Добавить таблицу командасын орыңдаңыз немесе құрал-саймандар панелінде Добавить таблииу батырмасы бойынша шертіңіз.

3.  Число столбцов өрісіне қажетті бағана санын (2 бағана) жөне Число строк өрісіне қажетті қатар санын (7 катар) енгізіңіз.

4.  Бірінші қатарды ерекшелеңіз.

5.  Таблица => Объединишь ячейки командаын орындаңыз.

6.  Кесте ұяшықгарына мәтін енгізіңіз.

7.  Кестені сіздің қапшығыңызда РОЗЫ-таблица деген атпен сақтаңыз.

Раушандар
Атаулары	Түстері
Чайные	Ақ-сары
Анжилика	Сарғыш
Софи-Лорен	Қою қызыл
Голландские	Ақ, қызыл, күлгін қызыл
Қазақстан	Қою қызыл

Жақтауды қою

Жұмыс барысында информацияларды жиі кесте түрінде енгізуге тура келеді, ал баспаға шығарған кезде кестенің торын алып, тек қана кестенің тақырыбын шығарады

Мысалы:

Раушандар
Атаулары	Түстері

Чайные                                                                     Ақ-сары

Анжилика                                                                Сарғыш

Софи-Лорен                                                             Қою қызыл

Голландские                                                             Ақ, қызыл, күлгін қызыл

Қазақстан                                                                  Қою қызыл

Мұндай кестені алу үшін, ең алдымен, қарапайым кестені тұрғызыңыз, содан кейін барып келесі ретпен орындауды бастаңыз:

1.                                     Кесте торын алып тастағыңыз келетін ұяшықты немесе ұяшықтар тобын

ерекшелеңіз.

2.                                     Формат – Граница и заливка командасын орындаңыз

3.                                     Границы и заливки диалог терезесінде Граница қосымшасы бойынша шертіңіз

4.                                     Жақтаудың Нет типін таңдаңыз, ок шертіңіз. Жақтаудың сызықтары бойынша торлар жоғалады. Бірақ «Шапки» соңғы шекарасы да көрінбейтін болады.

5.                                     Бұдан кейін барып «Шапки» соңғы қатарын ерекшелеңіз және Формат –Границы  и заливки командасын шертіңіз

 

3-сурет

6.                                     Жақтаудың Все типін таңдаңыз, Ок басыңыз.

Кесте торларының жақтауларын қалпына келтіру үшін:

1.                                          Қалпына келтіргіңіз келетін торлардың шекарасының ұяшығына немесе ұяшықтар тобын ерекшелеңіз.

2.                                          Формат-Границы и заливки командасын орындаңыз

3.                                          Жақтаудың Все типін таңдаңыз.

Мәтінге  графикалық 
объекті  кірістіру

 

1-топ пен 2-топқа карточкалар таратылады. Талдауға 2 топқа  (бірігіп 6 минут ) беріледі. 

Оқушылар компьютермен жұмыс істеуге отырады.

 Карточка №1

 Тапсырмалар

1.Word текстік редакторын іске қосыңыз. Жаңа құжат құрыңыз да, өзіңіздің фамилияңызды атыңызды, әкеңіздің атын 12пт, жартылай қарайтылған (жирный) етіп теріп жазыңыз.

2.Фамилияңызды курсив, атыңызды асты сызылған, әкеңіздің атын жартылай қарайтылған қаріп түріне өзгертіңіз.

3.кесте құр. Соның ішіне дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндері болатын сабақ кестесінің қатарын жазып толтыр.

4.дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндерін қызыл, сары, көкпен, жасыл,қара,сұр түстермен безендір.

5.Сабақ кестесі деген атпен Менің құжаттарым бумасына сақтап қойыңыз.

Сергіту сәті: Сұрақтар:                                                             

Ақпарат деген іміз не?

 Ресейде есепшот қай ғасырда пайда болды?

Есепшотты батыс гректер, қытайлар, жапондықтар қалай атаған?

Ең бірінші программист кім?      

Санау жүйесі қаншаға бөлінеді?

 Оналтылық санау жүйесі дегеніміз не?

 Логика дегеніміз не?

 Пікір дегеніміз не?

Файл дегеніміз не?

Қапшық дегеніміз не?

Microsoft Word-ты қалай іске қосамыз?

Принтер дегеніміз не? Оның түрлерін ата?

Антивирус дегеніміз не?                                                                                                               (3 минут)

Бекіту:   

1.Ms Word- қалай кесте  қоямыз?

2.Бірнеше ұяшықтард қалай біріктіреміз?

3. Кесте ішінде қалай қозғалуға болады?

4.Кестеге қалай жаңа жол қосуға болады?

5. Бағанды қалай өшіруге болады?

6.Ms Word-қа қалай графикалық кескінді  кірістіреміз?

                                                                                                    (3 минут)

Үйге тапсырма:85-92бет аралғынды оқып келу және керекті ақпараттарды дәптерге жазып келу

Бағалау: Оқушылардың пікірімен санаса отырып, мұғалім бағалайды.

Карточка №2

 Тапсырмалар

4.     Word текстік редакторын іске қосыңыз. Жаңа құжат құрыңыз да, өзіңіздің фамилияңызды атыңызды, әкеңіздің атын 12пт, жартылай қарайтылған (жирный) етіп теріп жазыңыз.

5.     Фамилияңызды курсив, атыңызды асты сызылған, әкеңіздің атын жартылай қарайтылған қаріп түріне өзгертіңіз.

6.     Кесте құр. Соның ішіне дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндері болатын сабақ кестесінің қатарын жазып толтыр.

7.     дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндерін қызыл, сары, көкпен, жасыл,қара,сұр түстермен безендір.

8.    

Карточка №1  Тапсырмалар 1.Word текстік редакторын іске қосыңыз. Жаңа құжат құрыңыз да, өзіңіздің фамилияңызды атыңызды, әкеңіздің атын 12пт, жартылай қарайтылған (жирный) етіп теріп жазыңыз. 2.Фамилияңызды курсив, атыңызды асты сызылған, әкеңіздің атын жартылай қарайтылған қаріп түріне өзгертіңіз. 3.кесте құр. Соның ішіне дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндері болатын сабақ кестесінің қатарын жазып толтыр. 4.дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндерін қызыл, сары, көкпен, жасыл,қара,сұр түстермен безендір. 1.     Сабақ кестесі деген атпен Менің құжаттарым бумасына сақтап қойыңыз.

Сабақ кестесі деген атпен Менің құжаттарым бумасына сақтап қойыңыз.

Тест сұрақтары

ЭЕМ Транзистрлік              төртінші буыны қалай аталады?

А. Б. Үлкен интегралды схема        С.Жартылай өткізгіштер

9.     Бит деген не?

А.Екі санның бір разрядтылығы      Б. Код кестесі           С.бір символдың жад орны

10. Немесе логикалық операциясы?

А. Конъюнкция              Б.Дизъюнкция                                С.Инверсия

11. Компьютерде ақпарат енгізу құрылғысы.?

А. Жүйелік блок             Б. Принтер                                       С.Пернетақта

12. Файл деген не?

А.Термин                         Б. Ақпарат түрі           С. Аты бар, бірқатар байттар тізбегі

13. Қапшық деген не?

А. Объектілер қоймасы Б. Ақпарат алмасу                          С.Файлдар жиыны

14. Ашық тұрған терезені жабу үшін басылатын пернелер комбинациясы?

А. ALT+F5                        Б. CTRL+F9                                      С.ALT+F4

15. WINDOWS-тың стандартты  жатпайтын бағдарлама?

А.Блокнот                         Б. Power Point                                С.Калькулятор

16. Антивирустың детекторлы бағдарламасының қызметі?

А. Тек зақымдалған файлды табады       Б.Файлды жояды           С.файлды емдейді

17. Қайсысы Архивтік бағдарлама?

А. Excel                              Б. WinZip  WinRar                                      С.WordArt

Тест сұрақтарының бағасы;_____________________

Сынып;                                   ______________________

Аты-жөні ;                             _______________________