Химия "Химиялық реакция типтері" 8 сынып

Солтүстік Қазақстан облысы,

Уалихан ауданы, Өндіріс ауылы

Өндіріс орта мектебі
Химия және биология мұғалімі
Кусаинова Меруерт Муратовна

Сабақтыңтақырыбы: §18 Химиялық  реакция  типтері

Сабақтыңмақсаты:

Білімділік: Қосылу, айырылу, орынбасу және алмасу реакциялары жөніндегі ұғымдарды олардың химиялық теңдеулері  бойынша ажырата білу дағдыларын қалыптастыру.

Дамытушылық: Химиялық реакцияның типтері бойынша   білімдерін  жан – жақты  тереңдету,жеңімпазболуғаұмтылуындамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды  өз еркімен жұмыс жасауға, ой - өрісін кеңейтуге, ойын жеткізе білуге тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже:  Химиялық реакция типтерін  ажырата алады. Химиялық реакциялар табиғатта болатын құбылыс екенін біледі. Химиялық реакция теңдеулерін жаза алады.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

                                  ІІ.Үй тапсырмасын  тексеру

”Ой қозғау”

1.Кальций мен хлор

2.Кальций мен хлор

3.Мыс (І) пен оттек

4.Сутек пен оттек

5.Темір (ІІІ) мен оттек

6.Марганец (ІІ) мен хлор

ІІІ. Жаңасабақ

Химиялық реакциялардың типтері

            Қосылу                                      Орынбасу

Айырылу   Алмасу

Қосылу реакциясы:   Екі немесе бірнеше затттың бірігіп, бір күрделі  затқа айналуы            2Zn + O ₂           2ZnO

Айырылу реакциясы:   Бір затттың  бірнеше затқа айналып  ыдырауын

         2AІ(OH)₃  = AІ₂O₃ + 3H₂O

Орынбасу реакциясы:  Күрделі  заттың құрамындағы бір элемент атомының орнын басқа жай заттың атомы басатын, күрделі зат пен жай зат арасындағы реакция

            Zn + 2HCl  = ZnCl₂+H₂

Алмасу  реакциясы

Екі күрделі заттың құрамындағы атомдар бірінің орнын бірі басуы арқылы жүретін реакция 

           +             =             +

 CuO + 2HCl       CuCl₂ + H₂O

Реакция теңдеуі	қосылу	айырылу	орынбасу	алмасу
4Nа + O2 = 2Nа2O
СаСО3= СаО + СО2
Fe2O3+ 6НNО3 = 2Fe(NО3) +3Н2О
Мg + CuCI2=MgCI2 +Cu
2Fe(OH)3 = Fe2O3 +3H2O
3KOH + H3PO4 = K3PO4 + 3H2O

Семантикалық карта

“Бос орынды толтыр”

(әр топқа тапсырма беріледі,  реакция типін анықта).

1. Ca+....        CaO          2. H₂O        ...+...

3.  ...+O₂MgO        4.MgCO₃       ...+CO₂

5. N₂+ ... = NH₃            6. H₂+Cl₂=...

«Есепке кім жүйрік»

1.Массасы 112 г темірдің зат мөлшері.

   2.20 г кальций ауада жанғанда түзілетін кальций оксидінің массасы.

  3. Массасы 27 г алюминий күкіртпен әрекеттескенде түзілген алюминий сульфидінің  массасы және зат  мөлшері.

Білімді  жүйелеу

1.Бір күрделі  заттан екі  немесе одан да  көп жай зат түзілетін реакция.

а)  айрылу  ә) қосылу б) алмасу  в) орынбасу

2. Қосылу  реакциясын көрсет.

а)  C+ 2H ₂ =CH ₄ ә) CaCO ₃=CaO+CO ₂б) NaOH + HCІ =NaCІ +H₂O

в) Zn +2HCІ=ZnСІ ₂ +H ₂

3. Орынбасу  реакциясының  белгісін  көрсет.

а) бір күрделі  заттан екі  немесе одан да  көп  зат  түзеді  ә) бір  жай зат және бір күрделі зат  қатысады б) екі  күрделі заттан екі басқа күрделі зат түзіледі   в) екі жай зат  бірігіп,  бір күрделі  зат  түзеді.

4. Химиялық  реакциялардың неше типі  болады?  а) 2 ә) 4 б) 5 в) 3

5. Мыс сымды жаққанда мыстың оттегімен әрекеттесу  реакциясы.

а) айырылу ә) орынбасу б) қосылу  в) алмасу

6. Мына теңдеуді теңестіріп, қай типке жататынын  анықта.

 ZnO=Zn +O ₂

а) ZnO=2Zn+O2 ә) 4ZnO=2Zn+2O2 б) 2ZnO=Zn+O2 в) 2ZnO=2Zn+O2

Мақал –мәтел құрастыру

ü Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді

ü Алтынды еріте білмеген ірітер,

Теріні илей білмеген шірітер

ü Тамшы су тасты теседі.

Қорытынды :

Үйге тапсырма беру:§18, №8 – 9.

 Бағалау.

 Рефлексия.