Химия пәні бойынша "Кальций және қосылыстары" тақырыбындағы сабақ жоспары (9-сынып)

Сабақтың тақырыбы: Кальций  және қосылыстары.

Сабақтың мақсаты:

    Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ертеден  пайдаланып келе жатқан металдар мен құймалар, олардың қасиеттерін, тарихын, кездесетін жерлері туралы білімдерін нығайту.

   Дамытушылық: Оқушылардың тіл байлығын дамыту, тез ойлауға дағдыландыру.

   Тәрбиелік: Өз бетімен еңбектену іскерліктерін арттыра отырып шығармашылыққа, іздемпаздыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар:Са, СаО, НСl, Н₂О, фенолфталеин, Са(ОН)₂, СuSО₄, сынауқтар, стакандар.

Сабақтың барысы: І. Өткен сабақты қайталау:

         Жаппай сыныппен жұмыс (ауызша тест)

1. Ең жеңіл метал

  А) Са        Ә)  Ва     Б)  Li       В) Fe

2. Ауыспалы валенттік көрсететін металл

  А) AI       Ә)  Ва     Б) Fe       В)  Li 

3. Ең жұмсақ металл

     А) Na       Ә)  Au     Б) Cr      В)  AI

4. Тығыздығы ең көп металл

     А) Na       Ә)  Li     Б) K      В)  Os

5. Ең қиын балқитын металл

     А) W      Ә)  Hg     Б)Ca      В)  Cs

                 Металдарға жалпы сипаттама 

1.     Жалпы физикалық қасиеттері.

2.     Жалпы химиялық қаситтері.

3.     Ме активтік қатарын кім ұсынған?

4.     Ме табиғатта қандай түрінде кездеседі?

ІІ. Жаңа сабақ:

Мен тіршілік тірегі,

Мәрмәр, әктас, гипсім

Минералды жынысым

Саулығыңды тілеймін,

Дәрі-дәрмек те көп ісім           (Кальций   Са)

1.     Кальцийдің ПЖО.

Электрондық құрылысы.

Са+20)₂)₈)₈)₂  1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

Са⁺², Са⁰

2.     Табиғаттағы қосылыстары.

 

 Жер қыртысында 5 орында, 3,4 %, адам ағзасында – 1кг.

3.     Физикалық қасиеттері.

   «Химиялық портрет»

Алтындай менің ардақтым,

Қорғасындай салмақтым.

Көптен көрмей өзіңді,

Электрондай зар қақтым.

Өзің менің оттегім,

Өмірім сенсіз жоқ менің.

Мінезің мыстай майысып,

Сынаптай сырғып кетпегін.

Шаштарың қара көмірдей,

Мүсінің құйған темірдей.

Кальцийдей менің аппағым.

Өзіңнен асыл таппадым.

T_балқу-851^о

4.     Химиялық қасиеттері.

А) Жай заттармен әрекеттесуі

                                          О₂                       Cl₂

                                                        

                                                  

                          N₂                        H₂

Тақтамен жұмыс жүргізіліп, реакция теңдеулер жазылады.

1)    2Са^о+О₂^о=2Са⁺²О^-2

2)    Са^о+S^o=Ca⁺²S^-2

3)    Ca^o+Cl₂^o=Ca⁺²Cl₂^-1 

4)    3Ca^o+N₂^o=Ca₃⁺²N₂^-3

Ә) Күрделі заттармен:

        H₂SO₄                                            HOH→Ca(OH)₂әк суы   

 

Са(ОН)₂ – суда нашар ериді

Са(ОН)₂→Са⁺²+2ОН^-

Фенолфталеин қызарады

          СО₂                                                                  НCl

 

                                               CuSO₄

Тақтамен жұмыс. Реакция теңдеуі жазылады.

5.     Қолданылуы:

Әкті су – мөлдір ерітіндісі. Лабораторияда СО₂ анықтау үшін пайдаланады.

Са(ОН)₂+СО₂→СаСО₃↓+Н₂О

Тәжірибе Сынауқта Са(ОН)₂ оқушы партасында, түтікше арқылы үрлеген кезде, ерітіндіде тұнба пайда болады.

ІІІ. Бекіту. «Химиялық эстафета»

Төмендегі айналулардың реакция теңдеулерін жазады

1). Са→СаО→Са(ОН)₂→СаСl₂→CaSO₄→Ca(NO₃)₂

2). CaO→CaCl₂→CaCO₃→CaO→Ca(OH)₂

IY. Үй тапсырмасы: