Химия пәнінен сабақ жоспары "Күрделі эфирлер. Майлар"

 сабақтың № _______

 №   урока__________  

 күні _________

 дата _________

__________тобы

группа ________

Сабақтың тақырыбы: Күрделі эфирлер. Майлар.

Сабақтың мақсаттары:
Білімділік: Күрделі эфирлер, майлар көмірсуларға жалпы сипаттама беру,  олардың молекулалық құрылыс ерекшеліктерін түсіндіру

Дамытушылық:  Жеке  және топтық жұмыс істеуде біліктілігін қалыптастыру, ойын  қорытындылап,  салыстыра білуге  үйрету

Тәрбиелілік:  Уақытты бағалап, қорытындылай білуге үйрету, жинақылыққа ұқыптылыққа тәрбиелеу

Сабақтың түрі: жаңа білімді қабылдау.

Оқу құралдары: оқулық, тақта, бор, презентация.

Сабақтың мазмұны

I.                    Ұйымдастыру кезеңі .  студенттерді  жаңа сабаққа даярлау, құралдарын тексеру, фронтальды сауал, проблемалық сұрақтартарға әңгімелесу, өздік жұмыс.

II.                Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:

III.             Білімдерінің жан-жақты тексерісі

1 Сұрақтарға жауап бер.

1.Эфирленудіру реакциясы дегеніміз не?

Жауабы: Карбон қышқылдарының спирттермен әрекетесіп, күрделі эфир түзу реакциясы эфирлендіру реакциясы деп аталады:

         О

R₁-          -R₂

          C

2. Кучеров реакциясы деген не?

Жауабы:  Сірке альдегидін алудың ең көп тараған әдісі –Кучеров реакциясы.                                     

                                         O

НС=CH+H₂O=CH₃-C     

Ацителен су сірке альдегиді  H                         

3. Этил спиртінің физикалық қасиеттері қандай?

Жауабы: Этил спирті  С₂ Н₅ ОН-өзіне иісі бар, түссіз сұйықтық, суда жақсы ериді, аузы ашық ыдыста буланады.

Оқушылардың жаңа материалды белсенді және саналы түрде игеруіне дайындығы

Сұрақтарға жауап жаз.

1.Күрделі эфирлердің жалпы формуласы қандай ?

Жауабы: Күрделі эфирлердің жалпы формуласы.

            O

R₁-C-O-R₂

2. Табиғатта күрделі эфирлер қайда кездеседі?

Жауабы:  Күрделі эфирлер табиғатта хош иісті жемістер мен көкөністерде гүлдерде, т.б өсімдіктерде болады.

3. Майлар деген не, олар қайда кездеседі?

Жауабы: Майлар –судан жеңіл суда ерімейтін, тек органикалық еріткіштерде еритін заттар. Күнделікті тұрмыста майлардың қатты, сұйық жұмсақ түрлері болады.

4.Көмірсулар қандай қосылыстар?

Жауабы: Көмірсулар –адамдар, жануарлар және өсімдіктер тіршілігінде маңызы рөл атқаратын табиғи қосылыстар.

5.Көмірсулар қайда кездеседі?

Жауабы: Көмірсулар өсімдік массасының 80 -ні құрайды, сондай-ақ басқа тірі организмдер клеткаларының маңызды құрам бөлігі болып табылады.

Көмірсулардың жіктелу сызбанұсасын келті

Венн диаграммасын толтыр

V.               Жаңа білімді бекіту

Бос орынға тиісті сөздерді жаз.

1.Майларды неліктен қоректік зат деп атайды?

Жауабы: Майлар тірі организмдерге –энертикалық құрылымдық және қорғаушы функцияларды атқарады, 1 кг май ыдырағанда, 38, кДж энергия бөледі.

2. Көмірсулар деп аталу себебі неде?

Жауабы: Көмірсулардың көбінің құрамы С_n (Н₂О)  жалпы  формумасымен белгіленеді, бұл формула бойынша көмірсулар көміртек пен судан құралады

Бос орынға тиісті сөзді жаз .

1.Күрделі эфирлер өкілдерінің физикалық қасиеттері қандай?

Жауабы: Қарапайым өкілідері –түссіз, тез қайнайтын хош иісті (жемістер сияқты) сұйықтықтар, олар суда нашар ериді.

2.Глюкоза қандай зат?

Жауабы: Глюкоза –кристалдық зат, дәмі тәтті суда жақсы ериді, керісінше спиртте, эфирде ерімейді, оның молекуласында екі түрлі топ бар : альдегидтік  және спирттік

Есепті шеш.

Лабораторияда жұмыс істегенде лаборант таразының бір иініндегі табақшаға 0,3 моль сахароза (С₁₂Н₂₂О₁₁) салды . Таразы тепе-теңдікте болу үшін екінші иініндегі табақшаға глюкозаның (С₆Н₁₂О₆)  неше молекуласын салу керек екенін табыңдар.

Бер:  (C₁₂H₂₂O₁₁)=0,3 моль   Шешуі: М_r (C₁₂H₂₂O₄)=144+176+22342

                                                                  342г -1моль

Т/К N_A(C₆H₁₂O₆)=?                                  Хг-0,3 моль   Х=102,6 г  

                                                                   M_r(C₁₂H₁₂O₆)=72+12+96=180г

                                                                   180г            1 моль

                                                                   102,6           Х моль   Х=0,57 моль

                                                  Жауабы: N_A(C₆H₁₂O₆)=?0,57 моль    

Есепті шығар .

18 гр глюкоза спирттік ашғанда неше гр этанол түзіледі?

                                                         18г                               Xг         

Бер: m(C₆H₁₂O₆)=18г    Шешуі: C₆H₁₂O₆ спирт алу 2C₂H₅OH+2CO₂

                                                        180г                             92г

 Т/к m(C₂H₅OH)=?               = ; X= =9,2г      

                                       Жауабы:  m(C₂H₅OH)=  9,2г      

Оқулықпен жұмыс №6,7 есептер.

Сірке қышқылы мен метанолдың эфрилену реакциясының теңдеуін жазып, алынған затты атаңдар.

СН₃СООН+СН₃ОНСН₃ООСН₃+Н₂О

                                диметилэфирі   су

Құмырсқа қышқылы мен метанолдың эфирлену реакциясының теңдеуін жазып, эфирді атаңдар.

         О                         О   

Н-С +ОН –СН НС

           ОН                    О-СН₃

Құмырсқа қышқылы мен метил эфирі                                                        

IV.             Үй тапсырмасы: §10.2-10.3, 216 бет 6-9  жаттығуларын орындау.