ХІV ғ. екінші ширегі мен ХV ғ. бірінші жартысындағы Қазақстан аумағындағы жеке хандықтардың даму ерекшеліктері

Мектебі: «әл-Фараби» мектеп-лицейі, СҚО, Петропавл қаласы

Мерзімі: 20.12.2016

Сынып: 10

Пәні: Қазақстан тарихы

Мұғалімі: З.К.Жиентаева

БиС технологиясын қолдану

Өткізу түрі: «Ауызша сабақ  - 1» технологиялық картасымен жасалған тапсырмаларды орындау жұмысы, БЖС технологиясы.Мұғалімдерге арналған әдістемелік басшылық «Стандарттық мазмұн» 10 сынып.

Мақсат: сабақта норматив талабына сай оқушылардың оқу материалын 63% меңгеруіндегі логикалық және сыни тұрғыдан ойлау шапшаңдығын,сөздік қорын, ақпараттық құзыреттілігін дамыту.Жетістікке жеткен адам көрсеткіші ретінде, пәнді сапалы меңгеруге қызығушылық таныту және ынталандыру.  

1.Ұйымдастыру кезеңі: Көшбасшыға сөз беріледі – 1 минут

2. Қабылдауды ұйымдастыру – Тақырыбы:§29-30 ХІV ғ. екінші ширегі мен ХV ғ. бірінші жартысындағы Қазақстан аумағындағы жеке хандықтардың даму ерекшеліктері

Тірек сөздер:

1.Ақ Орда

2.Шығыс Дешті Қыпшақ

3."Қыпшақ хандары әулеті"

4.Орда Ежен

5.Орыс хан

6."Алаш мыңдығы"

7.Сығанақ

8.Қазақ мемлекеті

9.Моғолстан

10.Дулат тайпасы

11.Тоғылық Темір

12.Алмалық

- Тірек сөздерді жаттау – 21 – 2 мин.30 секунд

       - Тірек сөздерді жатқа жазу - 2 мин.30 секунд

       -  Дәптерлерімен алмасады, оқып, сөз санын жазады- 1 минут

       - Мұғалім ООМ-ға жазады – 1 минут 30 сек.

   3.   Ұғынуды ұйымдастыру: §29– мәтінді оқиды –12 минут беріледі

   4. Түсінудің бірінші тексерілуі: Қарама-қарсы сұрақ қойылады -10 минут

Қисынды сұрақтар:

1.   Ақ Орда Алтын Ордадан қай кезде оқшаулана бастады?  (ХІV ғ. Екінші ширегінде)

2.   Ақ Орданың территориясы болды? (шығыс Дешті қыпшақ жерінде)

3.   «Ақ» сөзінің мағынасы? (Ерікті, азат, дербес)

4.   Ақ Орда Алтын Ордадан біржола бөлініп шықты? (ХІV ғасырда)

5.   Ақ Ордада кімнің әулеті билік құрды? (Жошының тұңғыш ұлы Орда Еженің)

6.    Ақ Орда Жошы ұлының қай қанаты болды? (Сол қанаты)

7.   Моңғол шежірелерінде Орда Ежен мұрагерлері неше ұрпаққа дейін жалғасады? (13 ұрпаққа дейін)

8.   Орда Ежен әулеті тағы қалай аталған? (Қыпшақ хандар әулеті)

9.   Кімнің билігі тұсында Ақ Орда жеке ұлыс елге айналып, өз күміс теңгелерін соға бастады? (Жошы ханның)

10.            Ақ Орда тағына отырған Орда Еженің билігінде сол қанаттың қолбасшысы ретінде қанша жасағы болды? (10 мың)

11.            Ақ Орданың орталығы болған қала? (Сығанақ)

12.            Шығыс Дешті Қыпшақ кімдердің тұсында қуатты мемлекетке айналды? (Орыс ханның )

13.            Қазақстан тарихы ғылымында жаңа тұжырымдамалық бағыт? (Ақ Орда – Қазақстан мемлекеті)

14.            Ақ Орданың аумағы қай жерлерді қамтыды? (Ертістің Сырдарияға құяр тұсы, Сауранан-Арал, Қараталдан Тюменге дейінгі)

15.            Қазіргі Қазақстанның аумағының неше пайызын қамтиды? (60-65%)

16.            Ақ Орданың шаңырағын ең алғаш көтерген Орта Еженнің жетінші ұрпағы кім? (Орыс хан)

17.            Алаш мыңдығы кімнің тұсында құрылды? (Орыс ханның)

18.            Қазақ хандарының атасы деп кім? (Орыс хан)

19.            Алаш Орда Ақ Орда дәуіріде мемлекеттік жазба тілге айналды? (қыпшақ-қазақ тілі)

20.            Ақ Орданың дербес мемлекет ретінде қалыптасу үрдісі неше кезеңнен өтті? (4 кезеңнен)

21.            ХІV ғ. Ортасында Шағатай ұлысы дербес қандай бөліктерге бөлінді? (батыс және шығыс)

22.            Шағатай ұлысының батыс бөлігі қалай аталады? (Мауереннахар)

23.            Мауереннахардың барлас тайпасынан шыққан билеушісі? (Әмір-Темір)

Сыни сұрақтар:

1.   ХV ғ. Басында Алаш Ордадан Ақ Орда мемлекеті оқшаулана бастады? (ХІV ғ. екінші жартысында)

2.   Ақ Орда қазіргі Өзбекстан жерінде құрылды?  (жоқ, Қазақстан жерінде)

3.   Шыңғыс ханды «Қыпшақ хандарының әулеті» деп атайды? (жоқ, Орда Ежен әулетін)

4.   Орда Ежен қайтыс болған соң Ақ Орда тағына Жошы хан тұрады? (жоқ, Жошы хан қайтыс болғасын Орда Ежен тұрады)

5.   Орда Еженнің тұсында 20 мың жасағы болған? (жоқ, Орыс ханның)

6.   Ақ орданың алғашқы ханы – Бату  болды? (жоқ, Орыс хан)

7.   Билікке Шыңғысхан әулеті өкілдері келген соң қазақ қоғамының үлкен өзгеріске ұшырады? (керісінше өзгерістерге ұшыраған жоқ)

8.   Ақ Орданың орталығы Сайрам қаласы? (Сығанақ)

9.   Алтын Орда Ақ орда дәуірінде мемлекеттік тіл – орхон-енисей тілі болды? (қыпшақ-қазақ тілі)

10.    Ақ Орданың қалыптасуы 5 кезеңнен өтті? (жоқ, 4 кезеңнен)

11.    ХVІ ғ. Шағатай ұлысы екіге бөлінді? (жоқ, ХІV ғ. ортасында бөлінді)

12.   Батыс бөлігі Моғолстан деп аталады? (жоқ, Мауреннахр деп аталады)

13.   ХVІ ғ. Шағатай ұлысы батыс және шығыс бөліктерге бөлінеді? (иә)

14.   Шығыс бөлігі Моғолстан, батыс бөлігі Мауреннахр деп аталады? (иә)

15.   Моғолстанның шекарасы шығысында Ертістен қалмақ жеріне дейін жетті? (иә)

16.   Моғолстандағы түркі тайпаларының бірі – дулаттар болды? (иә)

17.   Мауреннахрда барлас тайпасынан шыққан әмір Темір биледі? (иә)

18.   Моғолстанда Шағатай ұрпағы 18 жастағы Тоғлық – Темір биледі? (иә)

19.   Моғолстан термині «Могул», «Моғол», «Маңғол» деген сөздерден шыққан? (иә)

20.   Мауреннахр халқы отырықшы – жер өңдеушілерден құралды? (иә)

21.   Моғолстан халқы көшпелі өмір салтын ұстанды? (иә)

22.   Моғолстанның астанасы Алмалықта орналасты? (иә)

23.   Дулат тайпасының көсемдері әмір деген лауазыммен биледі? (иә, себебі Шыңғысхан ұрпағынан болмады )

4. ТСҚ – «Ақ Орда –қазақтың алғашқы мемлекеті» тақырыбында тірек сөздер немесе шағын шығарма  жазу- 5 минут

5. Бағалау

6. Үй тапсырмасы: §31-32