9-сынып. Қазақ әдебиеті.
Сабақтың тақырыбы: ХІV-XVIІI ғасырдағы жыраулар поэзиясы.
Сабақтың мақсаты: ХІV-XVIIІ ғасырдағы жыраулар поэзиясы және жыраулардың өмірбаяны туралы білімдерін жинақтап, кеңейтіп, пысықтайды, толықтырады.
Дамытушылық: Жырларды мәнерлеп, сауатты, нақышына келтіріп оқи білуге баулиды, танымдық деңгейлерін көтереді, ойлау және шығармашылық қасиеттерін дамытады, тірек сызбаларды қолданып ауызша тілді дамытады, сөздік қоры молаяды.
Тәрбиелік: Жыраулардың жырлары арқылы ұлы адамдардың өмірін үлгі ете отырып, адам бойындағы жақсы қасиеттерді (ақылдылық, тапқырлық, татулық) қалыптастыру, отансүйгіштікке, елін қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі,аралас сайыс-сабақ, теориялық білімді қайталай отырып, тірек сызбалар арқылы ауызша тілді дамыту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, талдау, сыни тұрғыдан ойлау, топпен жұмыс,көрнекілік,жатқа айту.
Сабақтың көрнекілігі: тірек-сызбалар, кестелер, «Жыраулар» тақырыбына байланысты материалдар, карточкалар.
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу. Тілді жаттықтыру кезеңі.
Саабағымызды бір-бірімізге жақсы тілектер айтудан бастайық.
(топтар бір-біріне жақсы тілектер айтады)
- Балалар, биыл қай жыл?
- Біз қай ғасырда өмір сүріп жатырмыз?
- Біз қай ғасыр әдебиетін оқып жатырмыз?
Сабақ- сайыс сабақ,үш топтың аттарын сабақтың аяғында білесіңдер. Сабақ барысында көптеген стратегияларды орындауымыз керек. Сендердің білімдеріңді сарапшылыр бағалайды.
Өткенді қайталау. «Ой қозғау» стратегиясы.
ХІV-XVIІI ғасырдағы біз оқыған жыраулар кімдер екенін білу үшін мына жыр және бұл жырларды кім жазғанын табуымыз керек.
Тіл алсаң іздеп қоныс көр,мағ
Желмая мініп жер шалсам,
Тапқан жерге ел көшір,
Мұны не білмейсің?............ Асан қайғы
Билер атты би соңы,
Би ұлының кенжесі.
Мұсылман мен кәуірдің,
Арасын бұзып дінді ашқан,
Сүйінішұлы..................Қазтуған.
Ел бастау қиын емес,
Қонатын көл табылады.
Қол бастау қиын емес,
Шабатын ел табылады.
Шаршы топта сөз бастаудан қиынды көргенім жоқ.....................Бұқар жырау
Олай болса Бұқар жырау, Қазтуған, Асанқайғы туралы мағлұматымызды қайталайық.
Тірек сызба бойынша әнгімелеу.
ХІV-XVIІI
Осы жыраулардың Абай, Жамбыл сияқты ақындардан қандай ерекшеліктері бар?
«Келісу-келіспеу» стратегиясы.
1. Асан қайғы 1361-1465—70
2. Хасан Сәбитұлы Құлагер деген атпен жерұйық іздеген.
3. Асан қайғының «Еліл бол да, Жайық бол» толғауы философиялық сарында жазылған.
1. Қазтуған жырау ел арасында, тұрмыстық жиындарда өнер көрсеткен.
2. Қазтуған жырау өлеңмен терең мағыналы ой толғаған.
3. Қазтуған жырларында халықты бірлікке, ерлікке, адамгершілікке шақырған, ақыл –ой айтқан.
1. Бұқар жыраудың әкесі Қалқаман батыр болған.
2. Бұқар жыраудың «Жар басына қон» деген жыры бар.
«Граматика» стратегиясы
Кітаппен жұмыс істей отырып, омонимдік, антонимдік, синонимдік қатарды табу.
1-топ.
Бұқар жырау. «Жар басына қонбаңыз» жырынан антонимдік қатарды тап.
Жақсы жаман.
«Поэзия» стратегиясы
Үй тапсырмасы бойынша жырайлардың жырларын мағынасына келтіріп мәнерлеп,нақышына келтіріп оқу, авторын табу. Авторы кім?
«Бұл кім?» стратегиясы
Таблица бойынша жұмыс.
|
1. ? |
XІV-XVIІI ғасырда өмір сүрген, әкесі батыр болған. Мәшһүр Жүсіптің айтуынша сауып ішер малы, мінер аты болмаған. Бір ғасырдан астам өмір сүрген. |
|
2. ? |
Желмаясымен «Жерұйық» жерді іздеп, қазақтың талай жерін аралаған. Шоқан Уалиханов оны «Көшпенділер философы» деп атаған. Керей менЖәнібек хандарды жақтаған. |
|
3. ? |
XV ғасырдың 20-30 жылдары Еділ бойында дүниеге келген. Қол бастаған батыр, ел басқарған би болған, лирик. Бұл кісі туралы көп деректер жоқ. |
ХІV-XVIІI ғасырдағы жырау – жыршылары.
Оқушылар жауап берген соң сұрақтардың (?) орнына жыраулардыңпортреттерін слайд бойынша көрсету.
Сабақты бекіту: «Дұрыс сұрақ-жауап»стратегиясы. (таблица) бойынша топтар бір-біріне сұрақтар қояды. Егер сендер ХХІ ғасыр жыраулары туралы болғандарында не жайлы жырлар едіңдер?
Тест жұмысы. (3 нұсқа)
«Ой қозғау» стратегиясы.
Өткенді тұжырымдап қорыту. Сызбаны толтырып, таблицаларды қолдану арқылы әр жырау туралы толық әңгімелеу. Өздерің таңдаған тірек сызба – топ атын анықтайды. Асан қайғы, Бұқар жырау, Қазтуған жырау.
|
Жыраулар |
Өмірдерек |
Еңбектері |
Тақырыптары |
|
1.Асан қайғының шын аты- Хасан Сәбитұлы, ірі жырау ,би. ”Желмая” түйесі болған. |
1361 жылы Еділ бойында туған. Әкесі Сәбит –саятшы. Керей және Жәнібек хандарды жақтаған. 1465-1470 жылы Сарыарқа Ұлытауда қайтыс болған |
”Құйрығы жоқ жалы жоқ”, ”Еділ бол да, Жайық бол”, ”Ай, хан”, ”Таза мінсіз асыл тас”, ”Бұл заманда не ғаріп” |
Адамгершілік қасиеттері, елдің бірлігі, татулығы. |
|
2.Қазтуған Сүйінішұлы. Қол бастаған батыр, ел басқарған би. |
1420 жылдары Еділ бойында, Астархань облысында дүниеге келген.1460-1480 жылы Қазақ Ордасы құрамына енеді.Жыраудың бұдан соңғы өмірі туралы дерек сақталмаған. |
”Мадақ жыры”, ”Алаң да, алаң, алаң жұрт”, ”Қайран менің Еділім”. |
халықтың ерлігі, бірлігі, адамгершілік қасиеттері. |
|
3.Бұқар жырау |
1668 жылы Павлодар болысының Баянауыл ауданынында туған. Әкесі Қалқаман батыр 1781 жылы Баянауылда Долба тауында дүние салған. |
”Тілек”, ”Жиырма деген”, ”Ай, Абылай, Абылай”, ”Кәрілік туралы”, ” Жар басына қонбаңыз”. |
Елін, жерін қорғаған батырлар, ел басқарған хандар туралы. |
Қорытындылау.
1.Асан қайғы Желмаясына мініп, кең байтақ қазақжерін түгел аралаған. «Жерұйық» жерді іздеп, ну орманмен шалғынды жерге халықты қоныстандырам деп армандаған. Сондықтан Ш. Уалиханов оны «Көшпенділер философы» деп атаған.
2. Қазтуған өз жырларында халықты бірлікке, ерлікке, адамгершілікке шақырып, ақыл айтқан батыр, ел бастаған би болған. Адамгершілігі күшті үлкендердің айтқанын тыңдасақ, бізден батыр да, би де шығады деп сенемін.
3. «Ұрпақтарым, атаң мен әжеңді сыйла! Өзіңе дейінгіні құрметтесең, өзіңнен кейінгілер сені сыйлайтын болады» деп Бұқар жырау айтқандай ата- ананы, әже – атаны сыйлаңдар, үлкенді құрметтеп, кішіге қамқор болайық.
Бағалау.
Үйге. Қай топ қай жырауды таңдаса сол бойынша шығарма жазып келу.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
ХІV-XVIIІ ғасырдағы жыраулар поэзиясы және жыраулардың өмірбаяны туралы білімдерін жинақтап, кеңейтіп, пысықтайды, толықтырады.Жырларды мәнерлеп, сауатты, нақышына келтіріп оқи білуге баулиды, танымдық деңгейлерін көтереді, ойлау және шығармашылық қасиеттерін дамытады, тірек сызбаларды қолданып ауызша тілді дамытады, сөздік қоры молаяды.Жыраулардың жырлары арқылы ұлы адамдардың өмірін үлгі ете отырып, адам бойындағы жақсы қасиеттерді (ақылдылық, тапқырлық, татулық) қалыптастыру, отансүйгіштікке, елін қорғауға тәрбиелеу.дәстүрлі,аралас сайыс-сабақ, теориялық білімді қайталай отырып, тірек сызбалар арқылы ауызша тілді дамыту
:дәстүрлі,аралас сайыс-сабақ, теориялық білімді қайталай отырып, тірек сызбалар арқылы ауызша тілді дамыту.
:дәстүрлі,аралас сайыс-сабақ, теориялық білімді қайталай отырып, тірек сызбалар арқылы ауызша тілді дамыту.
6 656 269 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Тасмағанбетова Кенже Махатовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.