Ы. алтынсарин-қазақ әңгіме жанрының қалаушысы

• 1 слайд

  Әдебиет
  
  Ы.Алтынсарин - қазақ әңгіме жанрының
  негізін қалаушы
  
  10“б” сынып
  

• 2 слайд

  Ұйымдастыру кезеңі
  Оқушыларды 2 топқа бөлу
  Бағалау парақшасын топ басшыларына тарату
  

• 3 слайд

  І топ
  Ы.Алтынсаринның өмірі мен шығармашылығы
  Бір өлеңін жатқа айту
  ІІ топ
  «Қазақ хрестоматиясы» мен өлеңдері
  Бір өлеңін жатқа айту
  
  
  
  
  Үй тапсырмасын тексеру
  

• 4 слайд

• 5 слайд

  І топ
  
  Ыбырай қай жылы дүниеге келді?
  (1841 жыл 20 қазан)
  2. Балқожа би кім?
  (Атасы)
  3. Қай жылы мектепке қабылданады?
  (1850 жылы)
  4. Ыбырайдың арман еткен мектебі қай қалада, қай жылы ашылды?
  (Торғай,1864ж)
  5. Кімге жолдаған хатында 14 қазақ баласын оқытуға аш қасқырдай кіріскенін баяндайды?
  (Н.И.Ильминский)
  6. Оның қандай шығармалары бар?
  ( « Кел, балалар, оқылық», « Өзен», «Өнер білім бар жұрттар» т.б.)
   7. Қай жылы Омбыда тұңғыш мұғалімдер мектебі ашылды?
  (1881 ж)
  Зымыран сұрақтар:
  

• 6 слайд

  ІІ топ
  Ыбырай қай жерде дүниеге келген?
  (Қостанай обл, Алтынсарин ауд)
  2. «Қазақ хрестоматиясы» қай жылы, қай жерде басылып шықты?
  (1879 жылы Орынборда)
  3. Ғалым, профессор В.В.Григорьевпен қай жылы, қай жерде танысады?
  (1859 жылы Орынборда)
  4. Қай жылы Торғай облысы мектептеріне инспектор болып тағайындалады?
  (1879)
  5. «Қазақ хрестоматиясын» жазудағы басты мақсаты не?
  (Қазақ балаларына білім мен тәрбиенің негізгі көзі - оқулық) 
  6. Ыбырай мектепті қай жылы аяқтап шығады?
  (1857 ж)
   7.«Қазақ хрестоматиясы» деп аталатын оқулығы қай өлеңімен басталады және қай
  жылы жарық көрді?.
  ( « Кел, балалар, оқылық»!).
  Зымыран сұрақтар:
  

• 7 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Желтоқсанның алтысы
  
  Ы.Алтынсарин-қазақ әңгіме жанрының негізін қалаушы.
  «Атымтай Жомарт» пен «Мейірімді бала» әңгімелері
  
  

• 8 слайд

  Бір Аллаға сыйынып,
  Кел, балалар, оқылық!
  Оқығанды көңілге,
  Ықыласпен тоқылық!
  Оқысаңдар, балалар,
  Шамнан шырақ жағылар.
  Тілегенің алдыңнан
  Іздемей-ақ табылар.
  

• 9 слайд

  Мағынаны тану
  Әңгіме – оқиғаны баяндауға негізделген қара сөзбен жазылған көркем шығарма. Әңгімеде бас-аяғы жинақы, тиянақты бір оқиға айтылады.
  Көрнекті әдебиетші ғалым Қ.Жұмалиев өзінің "ХҮІІІ- ХІХ ғасырлардағы қазақ әдебиеті" деген ғылыми – зерттеу еңбегінде педагог- жазушыға: "ХІХ ғасырда қазақ даласынан шығып, орыс, Европа мәдениетіне қолы жеткен оқымысты, халық ағартушылар дәрежесіне көтерілген әрі педагог, әрі ақын- жазушы Ыбырай Алтынсаринның өз халқының келешегі үшін істеген еңбегі зор,"- деп баға береді.
  

• 10 слайд

  Ой ашар:
  І топ “Мейірімді бала”
  ІІ топ “Атымтай Жомарт”
  
  
  
  
  Сөздікпен жұмыс:
  Жомарт-
  қайырымды
  әбірет-
  тағылым
  жарлы-
  кедей
  күнәлі-
  айыпты
  

• 11 слайд

  Мейірімді бала
  Қызы әкесіне неге ара түсті?
  Патшаның үкімі дұрыс па?
  Әңгімеде қандай тәрбиелік идеяны насихаттайды?
  Қазіргі заманда мұндай мейірімді бала бар ма?
  «Баласы әкесі үшін жауап бермейді» деген сөздің осы жерге қатысы бар ма?
  «Атаның баласы болма, адамның баласы бол» деген нақыл сөздің мағынасын аш.
  «Мейірім» сөзіне синоним жаз
  Омоним болатын сөзді тап
  Мейірімділік, адамгершілік туралы қандай мақал-мәтел білесіңдер?
  Атымтай Жомарт
  Мәтінде не туралы айтылған?
  Атымтай Жомарттың қандай адам болғанын білдіңдер?
  Жарлыша киінгенінің мәнісі неде және оған қандай себеп айтты?
  Халқымыздың салт-дәстүрінде шүленгерлік деген ұғым бар, қазірде оны қалай атап жүрміз?
  Қазіргі заманда қайырымдылық жасаумен айналысып жүрген қандай жандарды білесіңдер?
  “Жомарт” сөзіне синоним жаз.
  Мәтінде төл сөз қатысқан сөйлемдер бар ма?
  Мәтіндегі құрмалас сөйлемдерді тап.
  Еңбек туралы қандай мақал-мәтелдерді білесіңдер?
  
  
  Мәтінмен жұмыс:
  

• 12 слайд

  Еңбек пен өнер тақырыбында
  Сәтемір хан
  Бір уыс мақта
  Бай баласы мен жарлы баласы
  Әке мен бала
  Зеректік
  Малды пайдаға жарату
  Дүние қалай етсең табылады
  Білгеннің пайдасы
  Адамгершілік тақырыбында
  Мейірімді бала
  Асыл шөп
  Алтын шеттеуік
  Шеше мен бала
  Әділдік
  Баланың айласы
  Таза бұлақ
  Каракылыш
  Чистый родник
  Орыс әдебиеті
  6-сынып
  

• 13 слайд

  Шығармашылық жұмыс:
  «Жақсылық тамшысы»
  
  Әр бала тамшыға өзі жасаған жақсы істерін немесе өзінің
  бойындағы жақсы қасиеттерін жазып жеткізеді.Іліп жатқанда
  әр бала өзгелерге , айналасына өзі жасаған жақсылықтарын,
  қасиеттерін жария етеді.
  

• 14 слайд

  Топтастыру:
  
  
  
  
  Ы.Алтынсарин -
  1841 жылы дүниеге келген.
   Қазақтың аса көрнекті
  ағартушы-педагогы,
  жазушы, этнограф,
  фольклоршы,
  қоғам қайраткері,
  Тұңғыш мектеп ашты
  
  
  
  
  
  
    Н.Назарбаев-
  1940 жылы дүниеге келген.
  Қазақстанның Тұңғыш
  Президенті. Ғылыми еңбектер,
  әлеуметтік-экономикалық тақырып
  бойынша кітаптардың авторы.
  «Болашақ» бағдарламасы,
  Назарбаев зияткерлік мектебі.
  Еуразия университеті,
  Назарбаев Университетi ашылды.
  
  
  Ортақ белгілері
  Халқы үшін еңбек
  ету, көптеген
  сөздері ақыл-нақыл
  сөздерге айналды,
  кітап авторы,
  оқу орындарын
  ашты.
  

• 15 слайд

  Қайырымдылық
  
  Әңгімедегі
  тәлім-тәрбие
  
  Кісілік
  Адамгершілік
  
  Жақсылық
  Еңбекқорлық
  Мейірімділік
  
  Сабақты бекіту:
  (2 топқа тапсырма беру)
  
  І топқа: Әңгімедегі тәлім- тәрбиені топтастыру
  

• 16 слайд

  ІІ топқа: Әдебиет лотосын толтыру
  

• 17 слайд

  Рефлексия. «Алты қалпақ» техникасы бойынша
  - Сабақта не білдің? 
  Неге қол жеткіздік?
  Не білгің келеді? 
  - Бүгінгі сабақ сенде қандай эмоция туғызды? 
  - Сабақта қандай қиындық кездестің ? 
  - Бүгінгі кейіпкердің қайсысы ұнады? Несімен ұнады? 
  - Не істеуге болады?
  Идеяларың бар ма? 
  Фактілер орташа,объективті ақпарат
  Эмоциялар болжамдар, сезу, алдын ала сезу
  Сыни аналитик, Логикалық негатив
  Шуақты оптимизм, логикалық позитив
  Шығармашылық өсу, мүмкіндіктер, идялар
  Бағдарлама, үдеріс, Ұйымдастырушы, шолу, шешім
  

• 18 слайд

  Сабақты қорытындылау:
  Талпынған табиғатты өзгертем деп
  Жан болып кетпеймін деп өмірден тек.
  Білімін қараңғы елге шырақ еткен,
  Ұрпағын қалмасын деп өнерден. М. Хакімжанова
  

• 19 слайд

  1. Ыбырай әңгімелерін оқу
  2. «Ыбырай – аудармашы» тақырыбына мәнжазба
  жазу
  3. «Ыбырай - балалар әдебиетінің атасы»
  тақырыбына ойтолғау жазу
  Үйге тапсырма
  

• 20 слайд

  Бағалау