Ыңғайлас сөйлем (8 класс)

8-сынып, қазақ тілі

Сабақ тақырыбы:  Ыңғайлас құрмалас салалас  сөйлем
Сабақ мақсаты:  білімділік: құрмалас сөйлемдердің басты белгілерін білу, құрылысын, құрамын ажырату, тыныс белгілерін дұрыс қойып жаза білуге үйрету.
дамытушылық: ынта қойып тыңдау, жазу талдау машықтарын қалыптастыру, сөздік қорын, сөз байлығын дамыту, талдау және салыстыра білу дағдыларын дамыту.
тәрбиелік: ұлттық салт-дәстүрді қадірлей білуге, еңбекті сүюге, жүйелі сөйлей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі  Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, сұхбаттасу, тест жұмысы
Сабақты дидактикалық материалдармен қамту: слайд, қосымша материалдар, семантикалық карта
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, тарих

Сабақ барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу

2. Сабақтажұмыс істеугежағдай жасау

3. Лицеистерді психологиялық тұрғыдан қарым-қатынасқа дайындау

4. Сабаққа дайындықты тексеру

5. Лицеистер назарын ұйымдастыру

6. Сабақтың жалпы мақсаты мен оны жүргізу жоспарын ашу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.  6-тапсырма, өлеңді жаттау.

ІІІ. Жаңа материалды зерделеу. 

 Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем дегеніміз — жай сөйлемдердегі бір-біріне мезгілдес, болған уақиғаны, істі білдіреді.

Ыңғайлас (Сочинительные союзы): және, да, де, та, те

 Мысалы: Оның бүгін кеткісі келмеді және күн суық болды.

Жиналыс бітті де, халық тарқай бастады.

 Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырма. Оқулықтың 29 бетіндегі 5 –тапсырмада берілген сөйлемдердің ішінен ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемдерді теріп жазу.

 Семантикалық карта

Мағыналық қарым-қатынасына қарай түрлері Мысалдар	Ыңғайлас салалас	Себеп-салдар салалас	Қарсылықты салалас	Түсіндірмелі салалас	Талғаулы салалас	Кезектес салалас
1997 жылы Н. Назарбаевтың «Қазақстан-2030» бағдарламасы жарияланды, халқы қызу қолдады.	+
Адамды екі нәрсе қартайтпайды: бірі – жақсы мінез, екіншісі – жақсы сөз.				+
Адамдарға мұғалімнің еткен әсері мәңгі қалып қояды, сондықтан да мұғалім өзін-өзі бақылай жүруге тиіс… (А. Мак)		+
Бас болмақ оңай, бірақ бастамақ қиын.			+
Сөз бен қылық суық көңілді жылытады немесе жфылы көңілді суытады.					+
Ол бірде ақыл айтып отырды, бірде екеуін де кінәлі қылды.						+

 Тест сұрақтары. Берілген сөйлемдер

1. Көктем келді, дегенмен күн жылына қоймады.

А. Ыңғайлас салалас;                              D. Түсіндірмелі салалас;

В. Себеп-салдар салалас;                        Е. Талғаулы салалас;

С. Қарсылықты салалас;                         F. Кезектес салалас.

 2. Күн батты, тауды қара көлеңке басты.

А. Ыңғайлас салалас;                              D. Түсіндірмелі салалас;

В. Себеп-салдар салалас;                        Е. Талғаулы салалас;

С. Қарсылықты салалас;                         F. Кезектес салалас.