Информатика. Ашық сабақ "Тармақталған алгоритім" (6 сынып)

Информатика пәнінің мұғалімі: Байбазарова Салтанат Торехановна

Информатика, 6 сынып

Тақырыбы: Тармақталған алгоритм.

(аралас сабақ 45 минут)

Балалар, төмендегі бос орындарға жауап жазыңдар.

(асты сызылған курсив сөздердердің орнында оқушы дәптерінде бос орын қалдырылады)

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:

І кезең. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін өткізеді; б) өткен тақырып бойынша берілген деңгейлік тапсырмаларды үйде аяқтап орындап келу дәрежесі тексеріледі; в) төмендегі «Көпір» тапсырмаларын тексереді (алдымен жеке тексеріп шығады, сосын фрондалды тексереді).

«Көпір» (жеке жұмыс)

тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеруге негіз болатын қайталау тапсырмалары

1. Алгоритім түрлерін ата?

2. Мектепке бару алгоритмін сызықтық алгоритім түрінде айтып бер

3. Жолды кесіп өту алгоритмін құр.

4. Мектепке бару алгоритмен жолдан өту алгоритмнің ерекшелігі қандай?

ІІ кезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау: а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут); ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут). Нәтижесі ауызша марапатталады.

1-қадам (топтық жұмыс) - теория бойынша «Білу» критерийінің индикаторлары:

(тақырып мазмұны бойынша кім?не?

қандай? қалай?нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)

Бос орындарға қажетті сөздерді жаз:

1. Тармақталған алгортм бұл- шартқа байланысты әрекеттердің біріншісін немесе басқасын орындайтын алгоритм.

2. Тармақталған алгоритм екі түрі бар: толық және толық еме

• Егер <шарт> онда 1-әрекет басқаша 2-әрекет

• Егер <шарт> онда 1-әрекет

2-қадам (топтық жұмыс) - теория бойынша «Түсіну»

критерийінің индикаторлары:

(неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)

Себебін анықта.

1.Неліктен тармақталған алгоритмде шарт қолданылады?

Ж. Себебі алға қойған мақсатқа жету барысында белгілі бір шартты қанағаттандыру арқылы бір немесе бірнеше әрекеттерді таңдау

2. .Неліктен алгоритмнің толық емес түрін қолданамыз?

Ж. Себебі белгілі бір шартты қанағаттандыратын әрекет біреу болса

3. Қандай жағдайда тармақталған алгоритмнің толық түрін қолданамыз?

Ж. Шартты қанағаттандыратын әрекет бірнешеу болған жағдайда

3-қадам-(топтық жұмыс) теория бойынша «Талдау» критерийінің индикаторлары:

1.Салыстыр,

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.

(1-3). Венн диаграммасы арқылы тармақталған алгортмнің толық емес және толық түрлерін салыстыр.

Тармақталған алгортмнің толық емес Тармақталған алгортмнің толық түрлі

Егер <шарт> онда

Әрекет

Тармақталу соңы

Егер <шарт> онда

1-Әрекет әйтпесе 2-әрекет

Тармақталу соңы

тармақталу алгоритмі

4. Тақырыптың басты идеясы неде?

а) Тармақталған алгортмнің толық емес және толық түрлерінің ұқсастығы:

тармақталу алгоритмі

б) Тармақталған алгортмнің толық емес түрінің ерекшелігі:

Егер <шарт> онда

Әрекет

Тармақталу соңы

в) Тармақталған алгортмнің толық түрінің ерекшелігі:

Егер <шарт> онда

1-Әрекет әйтпесе 2-әрекет

Тармақталу соңы

4-қадам-(топтық жұмыс) теория бойынша «Жинақтау» критерийінің индикаторлары:

Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны немесе сөзжұмбақты толтыр, немесе өзің құрастыр тағы с.с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады

Тақырыптың басты идеясы бойынша құрылған тірек-сызбадағы бос орындарды толтыр

Басы

Басы

2-Әрекет

1-Әрекет

Шарт

Әрекет

Шарт

Оқулықпен жұмыс (5 минут): төмендегі «Қолдану» және оқушының тақырып мазмұнына «Баға беруі» тәсілдеріне сәйкес, яғни рефлексия жасауға, эссе жазуға арналған, практика жүзінде бекіту тапсырмалары орындалады . Нәтижесі ауызша марапатталады.

5-қадам - (топтық жұмыс) практикада бекіту. Практика жүзінде «Қолдану» критерийіне сәйкес оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады

1. Ботаның алманы жеу алгоритмін жазып көрсет

Оқулықтағы 39 бет.29-сурет

2. Атқарушы «Бота» алманы жейтін алгоритмнің блок схемасын сыз

Оқулықтағы 40 бет.29-сурет

6-қадам (топтық жұмыс):

«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушының жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практика жұмысы нәтижесінде) өмірдегі жағдаяттардышешуге бағытталып қойылады

Сен қалай ойлайсың: тармақталған алгоритм арқылы өмірде қандай мәселелерді шешуге болады?

Ж. Ұшақтың ұшу барысында егер алдында қандайда бір кедергі кездессе (шарт) онда оның басқа бағытқа бұрылуы (әрекетті орындауы)

Үлкен дүкендерде есіктің өзінен өзі ашылуы, яғни егер қимыл білінсе (шарт)

онда есік ашылады әитпесе ашылмайды

ІІІ кезең (кері байланыс – бағалау кезеңі): Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады.

Қалған тапсырмаларлы үйде аяқтап келеді. Қортынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.

І деңгей (5 балл)

1-қадам – (жеке жұмыс) теория бойынша «Білу» критерийінің индикаторларына сәйкес

(тақырып мазмұны бойынша кім?не?

қандай? қалай? нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпараттар іріктелініп ІІ кезеңдегіге қарағанда керісінше қойылады)

Бос орындарға тиісті сөздерді жаз:

1-тапсырма. Шартты қолдану арқылы қандай алгоритм жасалады?

Тармақталған алгоритм

2-тапсырма.Тармақталған алгоритмнің түрлерін ата

Тармақталған алгоритмді жазудың екі түрі бар: толық және толық емес

3-тапсырма. Толық емес түрдегі алгоритмнің жазылу түрі

Егер <шарт> онда

Әрекет

Тармақталу соңы

4-тапсырма. Толық түрдегі алгоритмнің жазылу түрі

Егер <шарт> онда

1-Әрекет әйтпесе 2-әрекет

Тармақталу соңы

2-қадам (жеке жұмыс) Практика жүзінде

«ҚОЛДАНУ»

(ІІ кезеңдегі5-қадамның қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады)

5-тапсырма. Толық түрдегі алгоритмнің блок-схемасын сыз

1-аралық нәтиже:

Бірінші деңгейде қалыптасқан құзіреттілік (білім, біліктілік) деңгейінің сапалық өлшемі (бірінші аралық өлшемі): – «дұрыс», «толық» деген білім сапасының түрлерімен сипатталады (Ю.К.Бабанский). Оқушының бұл алғашқы қадам нәтижесінің сандық өлшемі – бес балл = «сынақтан өтті» = «қанағаттандырарлық» білім деңгейінің өлшемі = «3» журналға қойылады, егер келесі деңгей тапсырмаларынмеңгере алмаса.

ІІ деңгей (5 балл + 4 балл = 9 балл)

1-қадам (жеке жұмыс) - теория бойынша «Түсіну»

критерийінің индикаторларына (неге? неліктен? себебі? не үшін?) сәйкес

сұрақтар оқушының жоғарыда берген жауаптарына қойылады (оларды тереңдету үшін).

1-тапсырма. Себебін анықта:

1.Неліктен тармақталған алгоритмде шарт қолданылады?

Ж. Себебі алға қойған мақсатқа жету барысында белгілі бір шартты қанағаттандыру арқылы бір немесе бірнеше әрекеттерді таңдау

2-тапсырма.

1 .Неліктен алгоритмнің толық емес түрін қолданамыз?

Ж. Себебі белгілі бір шартты қанағаттандыратын әрекет біреу болса

2. Қандай жағдайда тармақталған алгоритмнің толық түрін қолданамыз?

Ж. Шартты қанағаттандыратын әрекет бірнешеу болған жағдайда

2-қадам (жеке жұмыс) - теория бойынша «Талдау» критерийінің индикаторларына сәйкес

(1.Салыстыр,

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

4.Тақырыптың басты идеясын жаз) деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды кестені толтыру арқылы салыстыр.

3-тапсырма1-3) Кестедегі бос орындарға тиісті сөздерді жазу арқылы жергілікті жердің планы мен физикалық картаны салыстыр.

Тармақталған алгортмнің толық емес түрі

Тармақталған алгортмнің толық түрі

Ұқсас

тығы

тармақталу алгоритмі

тармақталу алгоритмі

Ерек

шелігі

Егер <шарт> онда

Әрекет

Тармақталу соңы

Егер <шарт> онда

1-Әрекет әйтпесе 2-әрекет

Тармақталу соңы

4) Тақырыптың басты идеясы неде?

а) Тармақталған алгортмнің толық емес және толық түрлерініңұқсастығы: тармақталу алгоритмі

б) Тармақталған алгортмнің толық емес түрі ерекшелігі:

Егер <шарт> онда

Әрекет

Тармақталу соңы

в) Тармақталған алгортмнің толық түрі ерекшелігі:

Егер <шарт> онда

1-Әрекет әйтпесе 2-әрекет

Тармақталу соңы

3-қадам (жеке жұмыс): Практика жүзінде «ҚОЛДАНУ» критерийіне сәйкес (ІІ кезеңдегіге 5-қадам қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалардың өзгертілген жағдайдағы нұсқасы орындалады)

4-тапсырма. Дұрыс жауаптарды белгіле:

Шартқа байланысты әрекеттердің біріншісін немесе басқасын орындайтын алгоритм?

А)Сызықтық Ә) Тармақталған Б) Цикль

Тармақталған алгоритмге толық және толық емес түріне мысал келтір

2-аралық нәтиже:

Бірінші деңгейде қалыптасқан құзіреттілік (білім, біліктілік) деңгейінің сапалық өлшемі (бірінші аралық өлшемі): – «дұрыс», «толық» деген білім сапасының түрлерімен сипатталады (Ю.К.Бабанский). Оқушының бұл алғашқы қадам нәтижесінің сандық өлшемі – бес балл = «сынақтан өтті» = «қанағаттандырарлық» білім деңгейінің өлшемі = «3» журналға қойылады, егер келесі деңгей тапсырмаларын меңгере алмаса.

ІІІ деңгей (9 балл + 3 балл = 12 балл)

1-қадам (жеке жұмыс) - теория бойынша «Жинақтау»

критерийінің қорытынды шығаруға бағытталған индикаторлары:

Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады.

ІІ-кезең, 4-қадамда «жинақтауға» берілген тапсырма басқа формада беріліп, баланың білім деңгейі бағаланады.

1-тапсырма. Сөзжұмбақты шеш:

1. Шартқа байланысты әрекеттердің біріншісін немесе басқасын орындайтын алгоритм ?

2.Тармақталған алгоритім жазылу барысындағы алғашқы түйінді сөз.

3.Алгоритімді қандай сөзбен аяқтаймыз?

4.Тармақталған алгоритмнің негізі?

5.Шарттың орындалуын мақылдау?

6. Төменде берілген тармақталған алгортмнің қай түрі

Егер <шарт> онда

Әрекет

Тармақталу соңы

7. Төменде берілген тармақталған алгортмнің қай түрі

Егер <шарт> онда

1-Әрекет әйтпесе 2-әрекет

Тармақталу соңы

а

т

а

р

м

а

қ

т

а

л

ғ

н

е

г

е

р

с

о

ң

ы

ш

а

р

т

и

я

т

о

л

ы

қ

т

о

л

ы

қ

е

м

е

с

2-қадам (жеке жұмыс):

«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге қолдана алу дәрежесі бағаланады.

2-тапсырма. Сен қалай ойлайсың?

Ғарышта тармақталған алгоритімді қолдануға бола ма?

Ж: Болады онда зымыранды ұшырғанда түрлі шарттар кездеседі. Мысалы, егер зымыран қандай градустар аралығында, қандай жылдамдықпен ұшса (шарт) , онда ол белгілі бір сағатта ғарышқа жетеді әйтпесе мынадай сағатта жетеді (әрекеттер орындалады)

3-тапсырма.Сабақта алған білім, біліктілігіңді өмірдегі қандай проблемалық ситуацияны шешуге қолдануға болады?

Мысал келтір. Оның шешуін тап.

3-нәтиже:

Үшінші деңгейдің нәтижесі (түбегейлі көзделген нәтиже): алғашқы екі деңгейде жинаған 9 баллға + 3 балл =12 балл = «5» журналға қойылады. Оқушының білім сапасы білім стандарты көлемінде «дұрыс», «толық», «әрекеттілік» пен «тереңділік»-ке «жүйелілік» пен «саналылық» қосылып, барлығының жиынтығы «берік» білім болып саналады (Ю.К. Бабанский).