Инглиз телен театральләштерү аша өйрәнәбез

Инглиз телен театральләштерү аша өйрәнәбез

Яңа темага керешкәндә һәр укытучы укучының соклануын тели, ләкин еш кына дәреслекнең темалары һәм бүлекләрнең барысы да андый реакция тудырмый. Ләкин дәресне ничек кызыклы һәм эчтәлекле итеп үткәрергә мөмкин? Әлбәттә, кызыкысындыру ысулларын, төрле алымнар, укыту чараларын кулланырга һәм төрле  педагогик технологияләрне берләштерергә кирәк.  Мин укучыларны үз-үзләрен үстерергә һәм үз-үзеңне тәрбияләргә дәртләндерә торган педагогик технологияләр, ысуллар, алымнар, чаралар эзләргә тәкъдим итәм.  Чит телне өйрәнүнең үзенчәлеге бар: күп күләмдә материалны укучы аңларга гына түгел, ә ятларга да тиеш. Барысы да минем белән бу җиңел процесс түгел дип ризалашырлар дип уйлыйм. Тел өйрәнү белән кызыксынуны арттырмый торган зәгыйфь дип әйтергә була. Мин үземнең педагогик эшчәнлегемдә көн саен    дәресне ачык итеп ничек төзергә, истә калу процессын файдалы уенга ничек әверелдерергә, укучы өчен уңыш ситуацияне ничек булдырырга һәм  сыйфатлы нәтиҗәгә ничек килергә   сорауларына җавап эзлим.

Әлеге проблемаларны хәл итүдә миңа мәгариф киңлегендә театральләштерү алымнары ярдәм итә.

Инглиз теле дәресләрендә яңа сүзләр әйтелгәндә күп укучыларга психологик киртәне җиңү авыр. Мин укучыларга билгеле бер ритмда сүз әйтергә тәкъдим итәм. Мәсәлән,

Laptop, computer, robot pet,

Digital camera and diskette

Headphones, mobile and e-book device,

DVD player –

Repeat it twice.

Яңа сүзләрне күп тапкыр кабатлау өчен, укучыларның сөйләм эшчәнлеген үстерү һәм яңа сүзләр керткәндә фонетик этюд алымын кулланырга була. Мин балаларны сөйләм эшчәнлегенә мини-диалогларда төрле хис-кичерешләр чагылышы булган әлеге этюдларның уйнавы аша кертәм. Мәсәлән, сез дустыгызга ниндидер сер җиткерәсез кебек сүз әйтергә кирәк, бу кечкенә диалогны пышылдап кына уйнарга, шатлык яки ачу белдерергә мөмкин.

Серне пышылдап ачу:

Jonn: Well, Nora, I'd like to tell you something very secret.

Nora: What is it? You know I like secrets very much.  

Jonn: I'm breaking the promise, but father is going to present     

            you with a video-camera for your birthday. 

Nora: Video-camera? Terrific! My dreams are coming true.

             Haven't we got kind parents, brother?   

Шатлыкны күрсәтү:

A:Do you like fried potatoes?

B: Yes, of course! I like to eat it with tomato sauce.

A: And I like to eat it with roast chicken. Come with us.  My family invites you to eat with us.

A: Oh, you are so sweet! Thank you! Of course I will come!

Монда эмоциональ хәтер факторы зур рольне уйный, ягъни төрле хисләрне кичерү юлы белән сүзләрне хәтерләү җиңел һәм кызыклы бара.

Коммуникацияне тормышка ашыра белү - чит тел белеменең төп максаты. Һәм ситуатив диалогларны гамәлдә уйнату өйрәнелгән фразаларны әйтүгә кайтып калырга тиеш түгел. Моның өчен мин дәрестә тәкъдим ителгән шартлар алымын кулланам. Укучыларга нинди хисләр һәм кәеф белән вәзгыятькә килүлеләрен уйларга тәкъдим итәм. Нәтиҗәдә, укучылар үзләре вәзгыятьне алдагы диалогларда модельләштерәләр, тәкъдим ителгән шартларда тәэсир итешәләр, диалогны белемнәрне мәҗбүри тикшерү буларак кабул итүдән туктыйлар, хаталар куркуын җиңеп, чит телдә сөйләшә башлыйлар. Дәрескә әзерләнгәндә безгә куелган вәзгыятьне җентекләп анализларга, әлеге яшь төркеме өчен аңлаешлы һәм кызыклы материал әзерләргә кирәк, аны театральләштерү өчен барлык катнашучыларны җәлеп итү кирәк. Мәсәлән, 5 нче сыйныфта «Спорт» темасын өйрәнгәндә күренекле команда җанатарларының очрашуын уйнарга яки «Сәяхәт» темасы өчен гид һәм туристлар белән экскурсия уйнарга тәкъдим итәргә була.

Моннан тыш, “Spotlight” һәм “Starlight” дәреслекләрендә “The Toy Soldier”, “The Town Mouse and The country Mouse”, “Goldilocks and the Three Bears”, “The Stone Flower”, “Sivka-Burka” һ.б. әкиятләрен уку һәм театральләштерү мөмкинлеге бар. Балалар, театрда уйнаганда, бер-берсенә ныклы бәйлелектә торалар, ирекле фантазияләр, авыр хәлдән чыгу юлын шунда ук табалар.

Нәтиҗәдә без балалар белән тагын да зуррак, ягъни театральләштерелгән тамаша әзерлибез.

Бу эш үз эченә түбәндәге этапларны ала:

1. Әсәр һәм автор белән танышу.

2. Яңа лексиканы белү һәм активлаштыру, тел кыенлыкларын бетерү.

3. Рольләрне бүлү.

4. Репликаларны сәнгатьле укуга юнәлдерелгән индивидуаль эш.

5. Барлык хәрәкәтләр һәм спецэффектлар белән репетицияләрне үз эченә алган төркем эшенә индивидуаль караудан күчү.

6. Эшне сәхнәгә күчерү.

7. Генераль репетиция.

8. Спектакльне күрсәтү.

Моның өчен дәресне һәм дәрестән тыш эшчәнлекне берләштерергә һәм аларны куелган максатка - театраль-тел социумын төзергә юнәлдерергә туры килде. Минемчә, театральләштерү - педагогның балалар белән хезмәттәшлегенең бер формасы, шул ук вакытта аларның мөнәсәбәтләре якынрак һәм ышанычлырак була бара. Нәкъ менә театр эшчәнлеге, актерлар осталыгы ярдәмендә иҗади шәхес формалаштырырга, төрле кичерешләр тәҗрибәсен тупларга, бала сөйләмен үстерергә һәм сүз запасын баетырга мөмкин. Балалар үзара аңлашу һәм хөрмәт итүгә сәләтне үстерә, социаль компетенция ала.

Бикмуллина Нурания Билсур кызы,

Адымнар-Әлмәт күптелле гимназиясе

1-нче категорияле инглиз теле укытучысы