"Инновациялық технологияларды мектептерде қолданудың кейбір әдіс-тәсілдері"

Инновациялық технологияларды мектептерде қолданудың кейбір

әдіс-тәсілдері

Ғылым мен білімнің дамуында инновациялық технологиялар үлкен рөл атқарады. Соның ішінде, ақпараттық, зияткерлік және инновациялық білім беру технологияларын атап айтуға болады. Ақпараттық білім беру технологиялары – ғылыми зерттеулер мен басқарма, сондай-ақ ақпараттық және әдістемелік қамтамасыз етудегі арнайы бағдарламалар секілді білім беру технологиялары. Ақпараттық технологиялар арнайы техникалық ақпараттық құрылғыға бағытталуы мүмкін, себебі қазіргі таңда білім беру жүйесінде әр түрлі ақпараттық құрылғылар қолданылады. Мысалы: электронды оқулықтар, мультимедиялық жүйе, эксперттік жүйе, автоматты жүйе жобасы, банктер және мәліметтер базасы, электронды кітапхана каталогі және ғаламтор, сонымен қатар халықаралық байланыс және т.б. [1].  Компьютерлік техника мен бағдарламалық қамтамасыз етілудің жылдам дамуы оқу жүйесіне мультимедиялық-технологиялар, ғаламторлық технологиялар секілді технологиялардың енгізілуіне алып келді, ал оны дұрыс пайдалана білу тұлғаның сауаттылығын дамытуына одан әрі жағдай жасайды. Ал инновациялық білім беру технологиясы бұл процесс ретінде белгілі бір мақсатқа бағытталған, жүйелі және тәжірибелі бірыңғай новаторлық тәсілді белгілі бір күтілетін нәтижені анықтаудан туындайтын толықтай білім беру процесінен құралған педагогикалық қолданыстарды және құралдарды енгізу болып табылады [2].

         Білім беру инновациясында алдымен оқушыларға білім берудегі жаңа тәсілді түсінуіміз қажет. Атап айтқанда, мектептерде қолданылатын жаңа әдіс-тәсілдер қатарындағы негізгі білім беру аясын құрайтын инновациялық технологиялар: заманауи оқыту құрылғылары (соның ішінде аудиовизуалды), белсенді оқыту тәсілдері: «Миға шабуыл», «Ыстық орындық», «Сангвейн», «Венн диаграммасы», «Автор орындығы», «Семантикалық карта», «Не білемін,не білдім?», «Кубизм», «Фишбаум», «Кейстер тәсілі», «Пиза әдісі», «6 қалпақ тәсілі» және т.б. заманауи оқыту технологиялары: дебат, диспут, тренинг ойындар, постер қорғау және т.б. Сонымен қатар, әр түрлі деңгейдегі оқушылардың ғылыми зерттеу жұмыстары жатады.

         Негізінен, қазіргі ғылым мен техниканың дамыған заманында еліміздің өркендей түсуі үшін экономикалық хал-ахуалымызды арттыру мақсатында жоғарғы мектептерде жаратылыстану бағытындағы пәндерді тереңдете оқыту қолға алынып отыр [3]. Осыған орай, білім беру технологиялары оқушылардың жеке қабілет, ерекшеліктеріне қарай ғана емес, сондай-ақ саралап оқыту тәсілі жеке дара тіл табысу арқылы жүзеге асырылады. Бұл тәсіл оқушының жеке таланты мен шығармашылығын, дарындылығын, сабақты меңгеру қабілетін тануға көмектеседі. Ал сабақты топтық тәсіл арқылы жүргізу – оқушының өз ойын топ алдында ашық жеткізе білуге, өз қатарластарымен тығыз байланыс жүргізуіне көмектеседі.  

          Инновациялық технологияларды оқытудағы басты мақсат сапаны көтеру және еуропалық стандартқа сай білім беру деңгейін қолжетімді ету. Бұл бағыттағы өзекті міндеттер:

 1) Талапқа сай білім беру

 2) Бағалау жүйесін еркін түрде жүргізу

 3) Сапа және оның дамуындағы ғылым және білім интеграциясы

         Қазіргі таңда еуропалық стандартта оқытылатын мектептер қатарында кейбір жекеменшік мектептерден өзге Назарбаев зияткерлік мектептерін атап өтсек болады. Мұндай мектептер республикамыздың өзге мектептеріне қарағанда 12 жылдық білім беруімен ерекшеленеді. Сонымен қатар, жалпы мектептерден бөлек 11-12 сынып оқушыларына экономика, ГППР секілді пәндер ағылшын тілінде жүргізіледі. Мұндағы нәтиже оқушылардың мектеп жасынан бастап үш тілді меңгеруі болып табылады. Бұл саясат елімізді монолингвизмділікке әкеледі. Сондай-ақ, заманауи талапқа сай білім беру жолындағы педагогтердің міндетті түрде ғаламтордағы «Twig bilim», «Bilimland» және т.с.с сапалы, әрі сенімді сайттармен жұмыс жасап, ондағы керекті мәліметтерді өз сабағында қолдануы. Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқу бағдарламасы да өзге мектептерге қарағанда өзгеше түзілген. Мысалы, мұнда үш тіл (қазақ, орыс, ағылшын) Кембридж технологиясы бойынша төрт дағдыға сүйеніп оқытылады. Яғни: тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым дағдысы. Бұл оқушының ойлау жүйесін дамытуға ықпал етеді. Сондай-ақ, мектепте оқушылардың ағылшын тілінде еркін сөйлеуіне ағылшын тілі пән мұғалімдерінен бөлек, педагогика саласында арнайы білім меңгерген шетел мұғалімдері де қол ұшын беруі өте тиімді. Бағалау жүйесін жетті, талпынды, жетпеді (достиг, стремится, не достиг) түріндегі бағалау шкаласы арқылы қою үлгісі оқушылардың білім көрсеткішін анықтаудағы тиімді тәсілдердің бірі. Пән мұғалімінің күн сайынғы бағалауын оқушылар және ата-анасы ғаламтордағы күнделігі арқылы көре алады. Бұл әдіс жоғары оқу орындарында қолданылады. Демек, ата-ананың қадағалаудағы рөлі мен ықпалы өте тиімді жолмен іске асырылады деп айтуға тұрарлық. Бұл дегеніміз ата-ана мен мұғалімнің арасындағы тығыз қарым-қатынасты қалыптастырады.

        Заманауи оқыту тәсілдері көбінесе компьютерлік жүйелерді, web-сайтты, электронды оқулықтарды, видеобағдарламалар мен бұқаралық ақпарат құралдарын (БАҚ) қолдануға ықпал жасайды. Мұны қолдану тек ғылыми бағытқа әкеліп қана қоймай, сондай-ақ оқушылар арасында және оқушы мен мұғалім арасындағы байланыстың белсенділігін арттырады. Сонымен қатар интерактивті құрылғылар ақпарат алмасу мен білім жүйесіндегі барлық қатысушылардың бірігіп хабар алмасуына мүмкіндік береді.

         Оқытудың белсенді әдіс-тәсілдерін қолдану оқушының қызығушылығын арттырып, ойлау жүйесінің дамуына жағдай жасайды. Бұл тәсіл біріншіден, оқушының білімін жетілдіруге ықпал етсе, екіншіден, оқытудағы пайда болған қиындықтарды талқылауды қарастырады. Мектепте креативті оқу-тәрбиелеу аясын қалыптастыру – оқушыға білім беру уәждемесіне және оларды әр түрлі ғылыми жеке жұмыстарға баулиды.

         Қорыта келгенде, болашақта кәсіби шеберлігі шыңдалған, білім деңгейі мен талабы жоғары тұлғаларды қалыптастыруға жоғарыда қарастырылған әдіс-тәсілдердің ықпалы өте зор. Мұның барлығы білім сапасы деңгейінің артуына әкеледі. Осылайша барлық дамыған мемлекеттердің экономикалық, әлеуметтік және мәдени дамуында әлемдік өзгеріс енсе, бұл оқытуға бұдан да жаңа инновациялық тәсілдерді әкелуге жетелейді. Білім берудегі негізгі инновациялық модельдер оқушының білім деңгейін, шығармашылығын арттыруға бағытталған жалпы адами құндылыққа бай кәсіби тұлға қалыптастырудағы педагогикалық инновациялар болып табылады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Шинкаренко Р.В., Попова Ю.М. ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ ОБУЧЕНИЯ В ВЫСШЕЙ ШКОЛЕ // Международный журнал экспериментального образования. – 2013. – № 4 – С. 329-332.

2. Козлова В.И. Феномен интенсивного обучения в контексте теории деятельности [Текст] / В.И. Козлова, М.А. Бондаренко // Актуальные вопросы современной педагогики: материалы междунар. заоч. науч. конф. (г. Уфа, июнь 2011 г.). / Подобщ. ред. Г.Д. Ахметовой. – Уфа: Лето, 2011. – С. 18 – 23.

3. Олешков М.Ю. Современные образовательные технологии: учебное пособие / М.Ю. Олешков. – Нижний Тагил: НТГСПА, 2011. – 144.