Иондық байланыс

Тақырыбы:        Иондық байланыс

Мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың химиялық байланыс туралы білім алуына жағдай туғызу;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеті мен дүниетанымдарын кеңейту;

Тәрбиелік:  Топпен жұмыс істей білуге тәрбиелеу;

Әдісі: ой қозғау, Венн диаграммасы, есептер шығару;

Көрнекілігі: сызбалар, топшамалар;

Күтілетін нәтиже:   1. Иондық байланыс туралы түсінеді;

                                   2. Тапсырмалар орындай алады.

І Қызығушылықты ояту

1.      Сабаққа психологиялық дайындық

2.      Үй тапсырмасын тексеру

Топшама № 1

А) Ковалентті байланыс дегеніміз не?

Ә) Химиялық байланыс түрлері мен бейорганикалық қосылыстардың кластарына ажыратыңдар:  HF, H₂, Br₂O₇, SiO₂, F₂, HNO₃

Топшама № 2

А) Ковалентті полюссіз  байланыс дегеніміз не?

Ә) Химиялық байланыс түрлері мен бейорганикалық қосылыстардың кластарына ажыратыңдар:  H₂SO₄, O₂, CI₂O₇, SO₂, B₂O₇, CI₂

3.      Ой қозғау: «Жедел жауап»

·          Сутегіндегі протон саны

·         Периодтық жүйедегі элементтер саны

·         Периодтық жүйені ұсынған

·         Бейорганикалық қосылыстардың класс саны

·         Электртерістілік деп

·         Оттегіндегі нейтрон саны

4.      Топтастыру

 

ІІ Мағынаны тану

Иондық байланыс деп – иондар арасындағы байланысты айтады. Металл мен бейметалл арасында түзіледі.

Ион – бұл электрон беру немесе алу нәтижесінде түзілетін зарядталған бөлшек.

Мысалы: Ас тұзы NаСІ қарастырайық:

Электрондарын беретін бөлшек   оң ионға айналады (катион).

Электрондарын беретін бөлшек теріс ионға (анион) айналады.

1916 жылы неміс ғалымы Коссель ұсынды. Өзінің сыртқы валенттік электрондарына сай электрон бұлтын берген атомдар оң зарядты катиондарға, ал осы  электрондарға сай бұлтты қосып алған атомдар терісзарядты анионындарға айналады.Түзілген иондар біріне-бірі Кулон заңы бойынша тартылысып.иондық  байланыс түзіледі

Na⁰ + F ⁰ →  Na ⁺    F^-

Na⁰  + Cl⁰₂  →   Na⁺  +  Cl ^-               

K ⁰ +  Cl₂⁰  → K ⁺Cl^-

Сыныппен жұмыс:

№ 1

Химиялық пирамиданың шыңына шығу жолы   – қосылыстардағы ионды химиялық байланыс. Осы заттардағы байланыстың түзілу сызбасын сызыңдар.

№ 2

«Крестиктер-ноликтер» ойынын ойнаңдар. Барлығы ионды байланыспен түзілген заттардан тұратын тік, көлденең немесе қиғаш жолақты табыңдар.  Осы заттардағы ионды байланыстың түзілу жолын сызыңдар.

Өздік жұмыс

І-тапсырма.

1. Кристалдық торлар түрін атап беріңдер.

2.Қандай кристалдық торлар ең мықты ? Неге?

3. Тор түйіндері деген не ?

4.  Иондық кристалл торлы заттардың қасиеті қандай болады?

ІІ-тапсырма

Химиялық байланыс түрлері мен бейорганикалық қосылыстардың кластарына ажыратыңдар:

NO, HF,O₂, CO₂, CI₂, FeCI₃, NaCI, KBr, CaO, C₃N, AlCI₃, NH₃, CaF₃, H₂,  CH₄

Өзіңді өзің тексер:

І-тапсырма.

1.      Электртерістілік -  бұл …….

2.      Ковалентті полюсті байланыс – бұл …..

3.      Ковалентті полюссіз байланыс – бұл …..

4.      Электртерістілігі ең жоғары элемент - …….

5.      Ковалентті байланысы бар заттардың кристалдық  торы қандай болады?

6.      Мына заттардан ковалентті полюсті байланысты заттарды теріп жазыңдар:

HCl, O₂, H₂S, SO₂, OF₂, Br₂, H₂, PCl₃, CH₄

ІІ-тапсырма. Тест (5-сұрақ)

1. Атомдық кристалл торы бар зат

A) ромбылық күкірт   B) графит  C) иілімді күкірт   D) қызыл фосфор  E) кристалдық күкірт

2. Молекулалық кристалл торлары бар заттар:

A) алмаз және ас тұзы   B) ас тұзы және құм   C) құм және күкірт 

 D) су және алмаз   E) күкірт және су

3. Иондық тор түзбейтін зат:

A) күкірт қышқылы.  B) магний оксиді.   C) калий ацетат.   

D) мыс (II) сульфаты.   E) натрий гидрооксиді.

4. Молекулалық кристалл торы бар зат:

A) кремний.  B) барий оксиді.    C) мырыш гидроксиді.    D) алюминий.    E) хлорсутек.

 5.Молекулалық кристалл тор түзбейтін зат:

A) азот.   B) аммиак.   C) фосфор.   D) күміс оксиді.   E) күкірт диоксиді.

ІІІ-тапсырма. Сәйкестікті иабыңдар.

Реттік санмен химиялық байланыстың анықтамалары ,әріппен ол байланыстардың аталуы берілген, жұпта.

1. Ортақ (байланыстырушы) электрон жұбы түзілгенде пайда болатын химиялық байланыс;

2. электростатикалық тартылыс күштері әсерінің нәтижесінде иондар арасында болатын химиялық байланыс;

3. кристалл тордың түйініндегі электрондарынан уақытша айрылған оң зарядты металл атомдар (иондар) мен бос электрондар бұлттарының арасындағы байланыс.

А) иондық

В. Коваленттік

С. Металдық.

ІІІ Толғаныс

Венн диаграммасы: Иондық және ковалентті байланыс

                                                                                 

Үйге тапсырма: §64 1-3 жаттығу

Бағалау

Краткое описание документа:

Тақырыбы:Иондық байланыс

Мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың химиялық байланыс туралы білім алуына жағдай туғызу;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеті мен дүниетанымдарын кеңейту;

Тәрбиелік:Топпен жұмыс істей білуге тәрбиелеу;

Әдісі: ой қозғау, Венн диаграммасы, есептер шығару;

Көрнекілігі: сызбалар, топшамалар;

Күтілетін нәтиже:1. Иондық байланыс туралы түсінеді;

2. Тапсырмалар орындай алады.

І Қызығушылықты ояту

• 1.Сабаққа психологиялық дайындық
• 2. Үй тапсырмасын тексеру
• Топшама № 1
• А) Ковалентті байланыс дегеніміз не?
• Ә) Химиялық байланыс түрлері мен бейорганикалық қосылыстардың кластарына ажыратыңдар:HF, H₂, Br₂O₇, SiO₂, F₂, HNO₃
• Топшама № 2
• А) Ковалентті полюссізбайланыс дегеніміз не?
• Ә) Химиялық байланыс түрлері мен бейорганикалық қосылыстардың кластарына ажыратыңдар:H₂SO₄, O₂, CI₂O₇, SO₂, B₂O₇, CI₂
• 3.Ой қозғау: «Жедел жауап»
• Сутегіндегі протон саны
• Периодтық жүйедегі элементтер саны
• Периодтық жүйені ұсынған
• Бейорганикалық қосылыстардың класс саны
• Электртерістілік деп
• Оттегіндегі нейтрон саны
• 4.Топтастыру

Химиялық байланыс

Ковалентті

Иондық

Сутекті

полюсті

полюссіз

Металдық

ІІ Мағынаны тануИондық байланыс деп – иондар арасындағы байланысты айтады. Металл мен бейметалл арасында түзіледі.Ион – бұл электрон беру немесе алу нәтижесінде түзілетін зарядталған бөлшек. Мысалы: Ас тұзы NаСІ қарастырайық:Электрондарын беретін бөлшек оң ионға айналады (катион).Электрондарын беретін бөлшек теріс ионға (анион) айналады. 1916 жылы неміс ғалымы Коссель ұсынды. Өзінің сыртқы валенттік электрондарына сай электрон бұлтын берген атомдар оң зарядты катиондарға, ал осыэлектрондарға сай бұлтты қосып алған атомдар терісзарядты анионындарға айналады.Түзілген иондар біріне-бірі Кулон заңы бойынша тартылысып.иондықбайланыс түзіледі Na⁰ + F ⁰ →Na ⁺F^-Na⁰+ Cl⁰₂→Na⁺+Cl ^-K ⁰ +Cl₂⁰→ K ⁺Cl^- Сыныппен жұмыс: № 1Химиялық пирамиданың шыңына шығу жолы– қосылыстардағы ионды химиялық байланыс. Осы заттардағы байланыстың түзілу сызбасын сызыңдар. № 2«Крестиктер-ноликтер» ойынын ойнаңдар. Барлығы ионды байланыспен түзілген заттардан тұратын тік, көлденең немесе қиғаш жолақты табыңдар.Осы заттардағы ионды байланыстың түзілу жолын сызыңдар. Өздік жұмыс

І-тапсырма.

1. Кристалдық торлар түрін атап беріңдер.

2.Қандай кристалдық торлар ең мықты ? Неге?

3. Тор түйіндері деген не ?

4.Иондық кристалл торлы заттардың қасиеті қандай болады?

ІІ-тапсырма

Химиялық байланыс түрлері мен бейорганикалық қосылыстардың кластарына ажыратыңдар:

• NO, HF,O₂, CO₂, CI₂, FeCI₃, NaCI, KBr, CaO, C₃N, AlCI₃, NH₃, CaF₃, H₂,CH₄
• Өзіңді өзің тексер:
• І-тапсырма.
• 1.Электртерістілік -бұл …….
• 2.Ковалентті полюсті байланыс – бұл …..
• 3.Ковалентті полюссіз байланыс – бұл …..
• 4.Электртерістілігі ең жоғары элемент - …….
• 5.Ковалентті байланысы бар заттардың кристалдықторы қандай болады?
• 6.Мына заттардан ковалентті полюсті байланысты заттарды теріп жазыңдар:
• HCl, O₂, H₂S, SO₂, OF₂, Br₂, H₂, PCl₃, CH₄

ІІ-тапсырма. Тест (5-сұрақ)

1. Атомдық кристалл торы бар зат

A) ромбылық күкіртB) графитC) иілімді күкіртD) қызыл фосфорE) кристалдық күкірт

2. Молекулалық кристалл торлары бар заттар:

A) алмаз және ас тұзыB) ас тұзы және құмC) құм және күкірт

D) су және алмазE) күкірт және су

3. Иондық тор түзбейтін зат:

A) күкірт қышқылы.B) магний оксиді.C) калий ацетат.

D) мыс (II) сульфаты.E) натрий гидрооксиді.

4. Молекулалық кристалл торы бар зат:

A) кремний.B) барий оксиді.C) мырыш гидроксиді.D) алюминий.E) хлорсутек.

5.Молекулалық кристалл тор түзбейтін зат:

A) азот.B) аммиак.C) фосфор.D) күміс оксиді.E) күкірт диоксиді.

ІІІ-тапсырма. Сәйкестікті иабыңдар.

Реттік санмен химиялық байланыстың анықтамалары ,әріппен ол байланыстардың аталуы берілген, жұпта.

1. Ортақ (байланыстырушы) электрон жұбы түзілгенде пайда болатын химиялық байланыс;

2. электростатикалық тартылыс күштері әсерінің нәтижесінде иондар арасында болатын химиялық байланыс;

3. кристалл тордың түйініндегі электрондарынан уақытша айрылған оң зарядты металл атомдар (иондар) мен бос электрондар бұлттарының арасындағы байланыс.

А) иондық

В. Коваленттік

С. Металдық.

• ІІІ Толғаныс
• Венн диаграммасы: Иондық және ковалентті байланыс
• Үйге тапсырма: §64 1-3 жаттығу
• Бағалау