Қысқа мерзімді сабақ жоспары. "Үш арыстың үлгілері""

Пән мұғалімі		Кырыкмылтыкова К.А.
Пәні		Әдебиеттік оқу
Күні		27.10.2015ж
Класы		2 класс
Сабақтың тақырыбы		Үш арыстың үлгілері
Сабақтың мақсаты		Білімділік: Оқушыларға халық ауыз әдебиетінің бір түрі шешендік сөздері туралы түсінік беру. Қара қылды қақ жарған қазақ билерімен таныстыру. Шешендік сөздердің идеялық мәнін ашу. Дамытушылық: Оқушылардың шығармашылық қиялын жетелеу арқылы сөйлеу мәдениетін жетілдіру. Негізгі идеяларды суреттей отырып, тіл байлығын дамыту, сөздік қорын молайту. Тәрбиелік: Ана тілін ардақтап бағалай білуге, сөз қадірін терең түсінуге және тіл шеберлігіне тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже		Өз бетімен талдай алды,өз ойларын  толық жеткізді.
Түйінді идея
Сабақтың кезеңдері	Уақыты	Сабақтағы іс-әрекет	Бағалау	Ресурстар
Кіріспе	1минут	1.Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. «Мен бәрін орындай аламын» Мен барлығын жақсы көремін, сол үшін көздеріме рахмет. Мен барлығын жақсы естимін, сол үшін құлақтарыма рахмет. Мен барлық жерге барамын, сол үшін аяқтарыма рахмет. Мен барлық жұмысты атқарамын, сол үшін қолдарыма рахмет. Мен барлығын білемін, сол үшін басыма рахмет.
Жаңа материалдың таныстырылымы	20-25 минут	Топқа бөлу. Қазыбек би ауылы Әйтеке би ауылы Төле би ауылы Хандар ауылы «Кезбе тілші» әдісі -Өткен  сабақтың тақырыбы не? -Өтірік өлең дегеніміз не? -Қандай тарауды өтіп жатырмыз? -Аңыз дегеніміз не? -Жаңылтпаш дегеніміз не? Білімді меңгерту. «Қазымыр» әдісі Үш арыстың үлгілері Үш бидің суретін көрсету -Би деген сөзді естулеріңіз бар ма? -Естуіміз бар,ел басқарған,елдің қамын ойлаған,ақылшы,кемеңгер,дауды шешетін,төрелік айтатын адамдар. Алмағайып заманда қазақ көгіне үркердей болып шыққан Төле Әлібекұлы (1663 - 1756) Қаз дауысты Қазыбек Келдібекұлы (1665 - 1758) және Әйтеке Байбекұлы бытыраған халқының басын қосып, көшін түзеп, шешендік те көсемдік қасиет танытты. Ел аузындағы аңыздар мен әңгімелер, шешендік сөздер мен толғауларда олардың биік болмысы, асқан азаматтығы көрініп тұрды. Бүкіл ел - жұрттың қамын ойлап қайғысын жеуден туған ғажап құжат. «Жеті жарғы» да бай мен сұлтандар емес, сол данагөй кемеңгер билердің қатысуымен дүниеге келді. Үш арыстың бірлік пен тірлік, ынтымақ пен татулыққа шақырған үндері құлағымызға жетіп тұрғандай. Бір сәт бейнетаспаға назар аударайық. (Бейнетаспадан кино көрсету) «Жау жүрек,мың бала» киносынан үзінді Осы бабаларымыздың шешендік сөздерімен танысамыз. Оқулықтағы 64 бетке қараймыз Енді барлығымыз тыныш отырып, ұғып тыңдайық. (мұғалімнің шешендік сөздері түсіріледі) Балалар, осындай өсиетті, өнегелі сөздер қалдырған аталарымызды қандай адам деп айтуға болады? Ел қамын ойлаған, ел ішіндегі әділ қазы; Үлкенге ізет, кішіге құрмет көрсеткен данышпан; Шешен, данагөй, ақылды деуге болады. Өте керемет! Мұғалім түсіндіруі Ендеше, осы бабалар сөздерін өзіміз түсініп бір мәрте іштей оқуға тапсырма беремін. Уақыт болды, барлығымыз мәнерлеп тізбектей оқып шығамыз. Жарайсыңдар Балалар, сәл тынығып алу үшін сергіту сәтін ұйымдастырамызБірнеше тапсырмалар беріледі. Бұл тапсырмаларды орындау үшін 3 топқа бөлінеміз. І топ: Мына қамшыны «Төле бидей төре бол!» деп «Төре» тобының басшысына беремін. ІІ топ: Қаз дауысты Қазыбек бидей тапқырлық танытар деп, «Тапқыр» тобының басшысына беремін. ІІІ топ: Әйтеке бидей әділ бол деп,«Әділ» тобының басшысына беремін. IV топ: «Болашақта ел қорғайтын батыр болыңдар» деп «Хандар» тобы сіздерге беремін. Балалар сендерге беріліп отырған қамшының рөлі қандай? Оқушылар өз ойларын айтады. Өте жақсы! Қамшы дегеніміз бүгінгі сабағымызда биліктің символы. «Сахналық көрсетілім» Тапсырманы орындауда мен сендердің жандарыңнан табыламын. (Бейнетаспадағы атаның І тапсырмасы) (Парақшалар тарату) Олай болса, сендер де өз тапқырлықтарыңды көрсетіңдер. Шешендік сөздерді жалғастыру (постер қорғату) Төле бидің айтқандары 1.Бір үйдің баласы болма, Көп үйдің санасы бол. Бір елдің атасы болма, Бар елдің данасы бол. Бір тонның жағасы болма Көп қолдың ағасы бол. Ақты ақ деп бағала, Қараны қара деп қарала, Өзегің талса,өзен бойын жағала, Басыңа іс түссе,көпшілікті сағаала. Өзіңе-өзің кәміл бол, Халқыңа әділ бол, Жауыңа қатал бол, Досыңа адал бол. 2. Атадан ұл туса игі, Ата жолын қуса игі. Өзіне келер ұятын. Өзі біліп тұрса игі Жаудан бұққан немені, Ортасына қуса игі! 3. Қарағайдан биік ағаш жоқ, Бұтақтары болмаса,берекесі талша жоқ, Ақылды деген адамның Айтарға аты  болмаса,айтқан сөзі жайша жоқ. Қазыбек бидің айтқандары 1.Бір бала бар- Атадан жете туады,\ Бір бала бар- Атадан өте туады, Бір бала бар- Кері кете туады! 2. Алтын ұяң-Отан қымбат, Құт берекең-атаң қымбат, Аймалайтын анаң қымбат Мейірімді апаң қымбат Асқар тауың-әкең қымбат. Туып өскен елің қымбат, Ұят пенен ар қымбат, Өзің сүйген жар қымбат. Әйтеке бидің айтқандары 1.Ашу деген ағын су, Алдын ашсаң,арқырар. Ақыл деген дария Алдын тоссаң,тоқырар. Кісі берге туыспау керек, Туысқан соң сөз қуыспау керек. Сөз қуған бәлеге жолығады. Жол қуған олжаға жолығады 2. Бай болсаң,халқыңа пайдаң тисін. Батыр болсаң,жауға найзаң тисін. Бай болып елге пайдаң тимесе, Батыр болып жауға найзаң тимесе, Елден бөтен үйің күйсін! 3. Бүркіт бол,заманыңыз түлкі болса, Бай болар кедей жігіт мүлкі болса. Жақсылардың белгісі сол емес пе, Қара қылды қақ жарған әділ болса!? Жауаптардың өте керемет балалар! Міне, бүгін сендер бабаларымыздың асыл сөздерін толық меңгердіңдер. Билерше сөйлеуге тырысып, тапқыр да, елге иелік ететін кемеңгер азамат болыңыздар! Керемет, міне бүгін сендердің тапқырлықтарыңды, бірлікпен жұмыс жасағандарыңды көріп мен де сендерге риза боп тұрмын. Балалар, бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма? Олай болса жазғы күнгі гүлдің хош иісін еске ала отырып, алдарыңдағы гүлге өз көңіл - күйлеріңді білдіретін сурет ала койыңдар.
Жаңа материалды қолдану	9минут	1.      «Сансыз сұрақтар» әдісі Дәптермен жұмыс Би дегеніміз кім екен балалар? Би - ел билейтін тарихи тұлға. Дәптерімізге жазып алайық.
Үй тапсырмасы	4минут	Үш арыстың үлгілері \шешендік сөздерін жаттау\ Қазақтың билері туралы мәнжазба
Бағалау	2минут	-4    -5
Кері байланыс	4минут	« Блоб ағашы»