Қысым. Қысымның қатты денелер, сұйықтар, газдар арқылы берілуі.Паскаль заңы.

• 1 слайд

  Мақсаты: 
  Міндеті: 
  Күтілетін нәтиже: 
  Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту
  Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, практикалық жұмыс, тест әдісі, демонстрациялық есептеу
  Сабақтың көрнекілігі: мультимедиа, 7-сынып оқулығы, есептер жинағы, бағалау парағы
  Сабақтың технологиясы: Блум таксономиясы
  Оқушыларға күштің әрекеті тіреу ауданына тәуелді болатынына, қысым, қысым бірліктері мен Паскаль заңы туралы түсінік беру
  Білімділік: Қысым, қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар арқылы берілуі, Паскаль заңы
  туралы толық мағлұмат беру.
  Дамытушылық: Ойын технологиясы арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын
  арттыру, есептер шығару арқылы ойлау қабілетін дамыту
  Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, шапшаңдылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу
  Оқушылардың белсенділігі мен қызығушылығы артады;
  Есеп шығару дағдылары қалыптасады;
  Іс - әрекеттері айқындалады;
  Іскерлік нәтижесі қорытындыланады;
  Формулаларды есеп шығаруда қолдана біледі;
  
  
  Құрал - жабдықтар: Паскаль шары, құмы бар ыдыс, жіңішке 4 аяғы бар үстелше
  

• 2 слайд

  Психологиялық ахуал
  

• 3 слайд

  
  
  Сабақтың жүру барысы:
  І. Білу
  ІІ. Түсіну
  ІІІ. Қолдану
  ІV. Талдау
  V . Жинақтау
  VI. Бағалау
  

• 4 слайд

  
  
  5 ұпай
  
  
  4 ұпай
  
  
  
  
  3 ұпай
  
  
  
  
  Ашық журнал
  

• 5 слайд

  «Сұрақтарды қағып ал» 
  Күш дегеніміз қандай физикалық шама?
  Деформация деп нені айтады
  Гук заңы қалай тұжырымдалады ?
  Күшті өлшейтін құрал?
  Теңәрекетті күш дегеніміз не ?
  Қандай күш ауырлық күш деп аталады?
  Дененің салмағы дегеніміз не ?
  Тіректің реакция күші дегеніміз не ?
  Қандай күшті үйкеліс күші деп айтамыз?
  
  
  
  
  Б і л у
  (өткен тарау материалдарын қайталау сұрақтары беріледі.)
  

• 6 слайд

  Т ү с і н у
  Қысым. Қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар
  арқылы берілуі. Паскаль заңы
  Белгілі бір бетке түсетін күш әрекетінің нәтижесін сипаттайтын шаманы қысым деп атайды.
  
  Паскаль (Па)
  гПа = 100 Па =102 Па
  кПа = 1000 Па =103 Па
  МПа = 1 000 000 Па = 106 Па
  

• 7 слайд

  Блез Паскаль - XVII-ғасырда өмір сүрген  француз  математигі және физигі, гидростатиканың  негізгі
  заңының авторы. Паскаль
  12 жасынан бастап ғылыммен шұғылданды. Сол кездегі ғалымдармен бірдей ғылым туралы пікірлескен.
  

• 8 слайд

  №2
  №3
  «Салмақ» тобы
  «Күш» тобы
  «Аудан» тобы
  S=0,01 м2 ауданға F=50 H күш әрекет етеді. Қысымды р анықтаңдар
  
  Ауданы S=50 м2
  бетке 50000Н
  күш әрекет етеді.
  Қысымды р
  анықтаңдар.
  
  Күйтабақтың инесі оны ойнатқанда F=0,35 Н күш түсіреді. Егер ине ұшының ауданы S=0,01м2
  болса, оның қысымы р қандай болар еді?
  Асфальт төсеуде қолданылытын машина каток тірегінің ауданы 0,15 м2, түсіретін қысымы 300 кПа екені белгілі. Катоктың салмағы қандай?
  Ағаш бетіне 3 кН күш түсіріп, 2 кПа қысым алсақ, ағаштың ауданы қандай?
  
  Шынжыр табанды ДТ-75М тракторының шынжыр табанының тіреу ауданы
  1,5 м2. Осы трактордың топырақ бетіне түсіретін қысымы 40 кПа болса, трактордың салмағын анықтаңдар.
  Массасы 78 кг спортшы шаңғыда тұр. Әр шаңғының ұзындығы 1,95 м ені 8см. Спортшы қарға қандай қысым түсіріп тұр?
  Ағаш бетіне 3 кН күш түсіріп, 2 кПа қысым алсақ, ағаштың ауданы қандай?
  
  Қар үстінде тұрған шаңғының салмағы 780 Н. Оның әр шаңғысының ұзындығы 1,95 м,ал ені 6 см. Шаңғышының қар бетіне түсіретін қысымы табыңдар?
  Массасы 65 кг шаңғышы қар үстінде шаңғыда тұр. Әр шаңғының ұзындығы 2 м, ал ені 10 см. Спортшы қарға қандай қысым түсірііп тұр?
  Деңгейлік тапсырмалар
  бойынша есептер
  шығару
  

• 9 слайд

  А)Берілген шарды үрлеңдер. Нені байқадың? Түсіндір.
  Б) Паскаль шары деп аталатын құралмен тәжірибе. Шарға су толтырып, поршеньді бас. Не байқадың?
  Физикалық тәжірибе
  Ә) Алақаныңды жоғары қаратып, сол қолыңды үстелге қой. Кітапты алақаныңа қырымен қойып, оны оң қолыңмен төмен қысып бас. Не сездің?
  Енді кітапты алақанға емес, үстелге қой. Бір қолыңмен кітапты үстінен ақырын бас, екінші қолыңды кітаптың қырына тигізіп ұстап тұр. Осы кезде қол қосымша қысымды сезе ме?
  

• 10 слайд

  Паскаль шары
  Егер шарға су немесе түтін толтырып, поршеньді бассақ, шардың саңылауларынан су немесе түтін барлық бағытқа бірдей ұзындықта шапшып немесе будақтап шығатынын байқаймыз. Бұдан қысымның барлық бағытқа таралып қана қоймай, оның мәнінің де бірдей болатыны көрінеді.
  Сұйыққа немесе газға
  түсірілген
  қысым осы сұйықтың
  немесе газдың әрбір
  нүктесіне өзгеріссіз
  беріледі.
  
  
  
  ПАСКАЛЬ
  ЗАҢЫ
  

• 11 слайд

  (Қабырғада ілінген суреттерді сөйлету)
  Жинақтау
  « Физика әлеміне саяхат » 
  

• 12 слайд

  Тестімен жұмыс (Әр дұрыс жауапқа , 1 ұпай беріледі)
  1. Сұйықтар мен газдар қысымды қалай жеткізеді?
  
  В) Өзіне түсірілген қысымды бір бағытта таратады. С) Жан-жаққа бірдей
  Д) Массалары бірдей Е) Тұрған ортаға байланысты
  2. Көлемін сақтау және пішінін оңай өзгертетін күй тән:
  А)Сұйық пен газға
  С)Тек қатты денеге Д)Қатты дене мен газға Е)Тек газға
  3. Сұйықтар мен газдардың өзіне түскен қысымды жан-жаққа бірдей тарататыны не себепті?
  А) ештеңеге тәуелді емес В) қатты дене мен газға
  С) дене молекулалары ретсіз орналасқан, олар еркін қозғалады
  
  Е) молекулалардың орналасуына еш қатысы жоқ, әсер етуші күшке байланысты
  4. Газдарды беті ашық ыдыста неге сақтауға болмайды?
  А) Сақтауға болады В)Дұрыс жауап жоқ
  Д)Газ қоюланып кетеді Е)Газ қатып қалады
  5. Қатты денелер өзіне түсірген қысымды неге тек бір бағытта тарата алады?
  А) дұрыс жауап жоқ В) өйткені ол қатты дене
  
  Д) ештенеге тәуелді емес Е) қатты дене молекулалары ретсіз орналасқан
  А) Жан-жаққа бірдей, бірақ күш бағытында көбірек
  В)Тек сұйыққа
  Д) дене молекулалары ретпен орналасқан
  С)Газ ауаға тез тарап кетеді
  С) қатты дене молекулалары ретпен орналасқан
  

• 13 слайд

  6. Денеге әсер ететін күштің әсері неге тәуелді?
  А) күш әсерінің бағытына В) тек күш модуліне
  Д) тек бет ауданына Е) ештеңеге тәуелді емес
  
  7. Бетке түскен күшпен ауданды 2 есе арттырса қысым қалай өзгереді?
  А) екі есе артады В) үш есе кемиді С) үш есе артады
  Е) екі есе артады
  
  8. Қатты дене қысымды қалай жеткізеді?
  А) қатты дененің пішініне байланысты В) жан-жаққа бірдей
  
  Д) қатты дененің массасына байланысты Е) күш бағытында көбірек, басқа жаққа бірдей
  
  9. Цилиндр ыдыстың түбі мен қабырғасына түсетін қысым күші бірдей болу үшін R радиусты цилиндрлік ыдысқа қандай биіктікке дейін су құю керек
  А) h=3R В) h=2R С) h=R/2 Д) h=4R
  
  10. Үстел теннисі добының сырты қабысқанда қалай оңай қалпына келтіруге болады?
  А) суға салу керек В) мүмкін емес С) суық суға салу керек
  Д) жылы суға салу керек
  С) күшке және бет ауданына
  Д) өзгермейді
  С) өзіне түсірілген қысымды бір бағытта таратады
  Е) ыстық суда қыздыру керек
  Е) h=R
  

• 14 слайд

  Жауабы:
  С
  В
  С
  С
  С
  А
  А
  С
  Е
  Е
  
  
  
  

• 15 слайд

  9-10 Дұрыс “5”
  7-8 Дұрыс “4”
  5-6 Дұрыс “3”
  
  
  
  

• 16 слайд

  §33,34 оқып келу. 14- тапсырма
  Үйге тапсырма
  Бағалау