Қызықты сабақ тақырыбы: Тарихи жұлдыздар Сыныбы: 6 «А» сынып

Андатпа

Бұл сайысты тарих және география апталығын ұйымдастырып отырмын.

Мақсатым  Қазақтың  елі  бойынша  жинақтаған  білімдерін,  танымдық  қабілеттерін  арттыру.  Сайыскерлердің  ойлау  дағдысын  дамыту,  өз  ойын  жеткізе  білуге,  ізденуге  үйрету.  Туған  жерін,  Отаның  қастерлеп,  сүюге  тәрбиелеу

Ойын шарты  оқушыларды 2 тапқа бөліп жарыстыру. Ойын бірнеше кезеңнен тұрады. Бұл сайыс тек қана тарих сабағымен ғана ұштасып қоймай қазақ әдебиеті, география, экономика т/б пәндермен байланысты.

Сыныбы: 6 «А» сынып

Қызықты сабақ тақырыбы:  Тарихи жұлдыздар

Мақсаты: Қазақтың  елі  бойынша  жинақтаған  білімдерін,  танымдық  қабілеттерін  арттыру.  Сайыскерлердің  ойлау  дағдысын  дамыту,  өз  ойын  жеткізе  білуге,  ізденуге  үйрету.  Туған  жерін,  Отаның  қастерлеп,  сүюге  тәрбиелеу

Пән аралық байланыс: География, экономика, Қазақ әдебиеті

Түрі: Сайыс сабақ

Сабақ барысы: 

1.     Бәйге

2.     Тарихи карта

3.     Уақыт сызығы

4.     Суреттер сөлейді

Бәйге сайысының мақсаты: Әр топ сұрақты мұхият тындап, топ ішінде талқылап, жауапты толық түрде жеткізу.    әр топқа 5 сұрақтан әр сұраққа 1 ұпай беріледі

1 топ

1.       1969 ж Жетісу жеріндегі Есік қорғанынан археолог К.Ақышев тапқан (Алтын киімді адам)

2.       Б.з.б.  570-520 жылдары өмір сүрген патшайым ( Томирис)

3.       Алғашқы адам қай кезде пайда болды және өмір сүрген уақыты (2,5-3 млн жыл бұрын.

Африка мен Азияда өмір сүрген.)

4.       Антропология  нені зерттейді (Адам қаңқасын зерттеу арқылы адамның дене бітімін, сипатын анықтайды )

5.       Тарихтың атсы кім (герадот)

2 топ

6.       Топонимика ғылымы нені зерттейді? Жер –су аттарының шығуын, дамуын жазлуын зерттейтің ғылым

7.       Қазақстан Республикасы қанша облыстан тұрады? (14)

8.       Жазбаша тарихи деректерге нелерді жатқызамыз (-Патшалармен әкімдердің зандарын

-мемлекеттіу және сауда құжаттарын-Әр түрлі әдеби шығармаларды)

9.       Сақтардың негізгі баспанасы  киіз үй

10.    Есік қорғанынан табылған “Алтын киімді адам” киімініңсуретіне қарап әңгімелеп бер?

2 сайыс Тарихи карта

 Сайыстың  мақсаты: Әр топ сұрақты мұхият тындап, топ ішінде талқылап, өз ойларын жеткізе білуге дағдыландыру

ойынның шарты:  берілген сұрақтардың қай жерде орналасуын табуымыз керек.

•         Алтын  адамның  табылған  жері   Алматы обл

•         Қожа  Ахмет  Йассауи  кесенесі  салынды  Түркістан

•         Абайдың   туған  жері  семей

•         Шоқанның  туған  жері Қостанай

•         Айша  бибі  кесенесі   Тараз

             3 сайыс  Уақыт сызығы

ойын шарты: берілген уакыттарды рет ретімен орыналастыру

•         Андрон  мәдениеті  б.з.б.  ІІ-І  мыңжылдықта

•         Түрік  қағанаты  552-603

•         Қазақ  хандығы   1465-1466

•         Тоқтар  Әубәкіров  ғарышқа  ұшты    1991 ж.  2-қазанда

•         Ата  Заң  қабылданды   1995

•           Ақмола  қаласы  Қазақстанның  астанасы  болып  жарияланды      1997 ж.  10  желтоқсанда

      4 сайыс  суреттер сөлейді

Ойын шарты: Берілген  ғұламаларға  қысқаша сипаттама беру.

 І тоқа Томирис    ІІ тоқса Геродот

Тұмар (Томирис) ханша  (интернеті қолдандым)

Тұмар (Томирис) ханша (ж.ж.с.д. 570-520) – күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі. Грек жазбаларында оның елін «массагет» деп атайды. Тұмар ханша есімінің тарихқа еніп, әлемге танылуы Ахемен әулетінен шыққан, «төрт құбыланың тұтас билеушісі» атанған парсының әйгілі патшасы Кирдің (ж.ж.с.д. 558 – 530) Орта Азияға басқыншылық жорықпен келген, «жеңілуді білмейді» деп дәріптелген әскерін ашық шайқаста тас талқанын шығарып жеңуімен тікелей байланысты.
Мемлекетінің аумағын тойымсыздықпен кеңейте беруді ойлаған Кир патша батыс елдеріне аттанбас бұрын әуелі шығыс жағын қауіпсіздендіру мақсатымен күнгей түркі сақтарды бағындырып алуды көздейді. Сөйтіп түркі сақ еліне елші аттандырып, олардың ханшасы, сол кезде күйеуі өліп жесір отырған Тұмардың (Томириске) өзіне тұрмысқа шығуын сұрайды.

Геродот    (интернеті қолдандым)

(Ἡρόδοτος)– ежелгі дәуірдегі грек тарихшысы, «тарихтың атасы» деп танылған жиһанкез. Ол шамамен біздің заманымыздан бұрынғы 484 – 425 жылдары өмір сүрген. Геродот Кіші Азиядағы Каликарнас қаласында дүниеге келіп, жас кезінде әміршілерге қарсы топта болғаны үшін елінен қуылған. Біраз уақыт Самос аралында тұрып, көп жерлерді аралаған, Қара теңізге дейін жеткен деген мәлімет бар.^[1]"Тарих атасының" Каликарнас қаласындағы ескерткіші.Геродот көрген, естіген, оқыған материалдарын жинақтап, артына «Тарих» атты үлкен еңбек қалдырды. Кейіннен александриялық ғалымдар оның еңбегін тоғыз музаға сәйкестендіріп, тоғыз кітапқа бөлген. Геродот алғашқы төрт кітабында Лидия, Мидия мемлекеттері, Ахемен әулеті жөнінде жазып, олардың Мысырға, Вавилонға, сақтарға қарсы жорықтарына тоқталады. Қалған бес кітабы грек-парсы соғысына (біздің заманымыздан бұрынғы 500 – 449) арналған. Онда халықтардың тарихымен қатар этнографиясы, діні, әдебиеті, мемлекеттердің ішкі-сыртқы саясаты, экономикасы берілген. Шығарманың төртінші кітабында парсы патшасы Дарий Гистасптың сақтарға қарсы жорығы баяндалған. Онда сақтар елі жөнінде аса құнды мәліметтер ұшырасады. Қолжазбаларының ішінде бізге жеткен Флоренция нұсқасы ағылшын, орыс, т.б. тілдерге аударылған.Геродот өмір сүрген дәуірге дейін де авторлары «логографтар» деп аталған тарихи шығармалардың болғанына қарамастан ежелгілер «тарих атасы» деп атаған Геродот б.з.б. 484 жылы Кіші Азияның оңтүстігіндегі гректер колониясында орналасқан Кариямен шекаралас жатқан Галикарнас қаласында дәулетті ақсүйектер отбасында дүниеге келді. Барлық кішіазиялық гректер парсы билігінен босап шыққанда, Галикарнас тұрғындары да жат жерлік билеушілерден құтылғысы келеді. Бірақ, олардың көтерілісі жеңіліс табады да, қайтадан басып-жаншу кезінде Геродоттың ағасы, әйгілі эпик ақын Паниассий өлтіріледі. Өз отанының саяси өміріне жас кезінен-ақ белсенді түрде араласқан Геродот Галикарнастағы Лигдамида тиранды тақтан құлату жөніндегі сәтсіз әрекеттерінен кейін елден кетуге мәжбүр болды. Бірнеше жылдардан кейін Геродот еліне оралып, тағы да азаттық көтеріліске қатысады. Ол б.з.б. 454 жылы галикарнастықтардың жеңісімен аяқталады. Осыдан бастап, Галикарнас Афины қаласының сенімді серіктесіне айналып, сонымен бірге аттикалық одақты басқарушылардың бір мүшесі болады. Этникалық жағынан дорийлықтарға жататын бұл колония тілі мен мәдениеті жағынан йонийлық еді.

Үй тапсырмасы: 

№2  Майқайың жалпы орта білім беру мектебі

Іс шара   6 –сынып

Тақырыбы:

 Тарихи жұлдыздар

Пән мұғалімі: Е.А. Каирбаева