Изложени " Хьаша ларар"

Урокан ц1е: Изложенина  «Хьаша ларар» кечам бар.

Урокан тайпа: Дозуш долу къамел кхиор.

Х1оттош долчу хьесап (гайтамаш) 1алашонаш.

Кхеторан:адаман куц-кеп,бедар,цуьнан лелар гойтуш йолу дийцаран текстийн юьззина изложенеш язъян 1амор;

Кхиоран::хьалха 1амийнарг т1еч1аг1дар.предложенеш грамматический нийса язъян 1амор.Текст шайн дешнашца схьайийца 1амор.Берийн ойла дешарна т1еерзор.

Кхетош-кхиоран:шен мате болу бакъ безам кхиор.

Урок д1аяхьар

Маршала хаттар.белхан меттигаш кийча хилар таллар.

«Хьаша ларар»

Вайнехан 1адатехь хьаша-да т1еэцаран г1иллакх ч1ог1а мехала лоруш ду.

Нохчийн кицанаша а хьоьху вайна хьаша доккха беркат, ни1мат хилар: «Нагахь баттахь цкъа хьешо хьан х1усаман не1 ца тохахь, цу чу, не1 а ца тухуш, бала бог1ур бу». Хьан не1 а тоьхна, салам а делла, хьаша оьций аьлла, не1аре веъна стаг хьешан дарже волу, иза бохамах ларвеш, цуьнца ларам беш, хьошалла дар т1едужу стагана. Иза шен мостаг1 велахь а, хьаша хилла т1евоьссинехь, и лар а вина, цуьнан г1уллакхе а хьаьжна, новкъаваккхар т1ехь ду оьздачу стагана.

Хьалха заманахь хьешо ша дийццалц и варан 1алашо а, цо арабаьккхина некъ а хоттуш ца хилла, кхо дей-буьйсий даллалц муххале а. Хьаша д1авоьдуш, иза новкъа воккхуш, кет1а ваьлча, и кхузза юхахьажжалц латтар г1иллакхе лоруш хилла. Нагахь зама кхераме елахь, хьаша юьртах я цунна кхерам боцчу метте валлалц новкъа воккхуш а хилла.

Хьешана тешнабехк бар я 1оттар яр, бохамах лар ца вар доккха эхь хила нохчийн, диц а ца деш, т1аьхьенера т1аьхьене долуш, дуьйцуш. Вайн къоман иэсехь ду хьаша-да ца ларар эхье г1уллакх хилар. Хьаша-да т1еэцар, чувитар, ларар дуьххьалд1а адамийн г1иллакхаш хилла ца 1аш, х1окху дуьненан дахаран дохо йиш йоцу деза-сийлахь доза а хилла.

(М. Ахмадов «Гулдина йозанаш-5»)

Хьесап:

1.  Вайнехан 1адатехь хьаша-да т1еэцар – ч1ог1а мехала г1иллакх.

2.  Хьалха заманахь хьешаца лелош хилла г1иллакхаш.

3.  Хьаша-да т1еэцаран, чувитаран, лараран мехалла.