Кальций және магний, маңызды қосылыстары

Сабақтың тақыры:  Кальций және магний, маңызды  қосылыстары физикалық, химиялық қасиеттерін салыстыру, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың  тіл шеберлігін білімге құштарлығын, дүниетанымдық көзқарасын арттыру.

Дамытушылық:Химиялық заттармен жұмыс істей білу дағдысын дамыту, өмірден көрген деректерді пайдалана білуіне және шығармашылығын шыңдау.

Тәрбиелік: Адамгершілікке тәрбиелеу

Сабақтың әдісі:         Сын тұрғысынан ойлау

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ

Көрнекілігі:               Периодтық жүйе, тірек сызбалар, реактивтер:

                                    CaO, CaCl₂, Ca (OH)_2, BaCL_2, HCl, лакмус, су

Сабақтың барысы:  

І. Ұйымдастыру кезеңі:   Оқушылардың сабаққа қатысымын тексеріп журналға 

                                              белгіленді, үй тапсырмасын еске түсірдім.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: ІІ топтың негізгі топша металдарына жалпы сипаттама

Сұрақтары:

1)                                                                     Периодтық жұйедегі орны

2)                                                                     Атом құрылысы және химиялық белсенділігі

3)                                                                     Табиғаттағы таралуы, физикалық қасиеті

4)                                                                     Химиялық қасиеттері, алынуы

5)                                                                     ІІ-топтың негізгі топша элементтерінің оксидтерімен гидроксидтерінің қандай қасиеттері бар?

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндірер алдында оқушылармен өткен сабақты байланыстыра отырып «Кальций» сөзжұмбағы шешілді.

1.                              Жер қыртысының негізі

2.                              Тіршілік тірегі

3.                              Металдар патшасы

4.                              Улы элемент

5.                              Францияның құрметіне ашылған элемент

6.                              Жұмсақ металл

7.                              Аса жеңіл металл

IV. Қайталау-оқу анасы

Кальций мен магний элементтеріне оқушалар периодтық жүйені пайдаланып  өздері сипаттама берді.

V. Білгенге маржан.  Жаңа сабақты тірек-сызбаларды пайдаланып түсіндірдім

1) Mg мен Ca-дің табиғатта таралуы, физикалық қасиеттері.

2) Mg мен Ca-дің химиялық қасиеттері және олардың қосылыстарын  анықтау

3) Ca-дің қосылыстары

4) Mg –дің қосылыстары

Таралуы:

CaF2 Флюорит

Ca3(РО4)2 фосфорит апатит

доломит

маг. селикаты асбест.

 

Химиялық қасиеттері

     +Cl₂                                     t                        

                                                                    CaCl₂

     +S                                         t                        

                                                                    CaS

    +2HCl                                 t                        

Са                                                                           CaCl₂+H₂

    +H₂O                                    t                       

                                                                     Ca(OH)₂+H₂

   +H₂                                         t                       

                                                                     CaH₂

   +O₂                                         t                       

                                                                     2CaO

Қосылыстары

 

                                    Құрылыс материялдар

VI. Биологиялық ролі

Табиғи суда көптеген миниралдар ериді. Құрамында гидрокарбонатар, хлоридтер, сульфаттар түрінде кальций мен магнийдің тұздары бар табиғи  суларды кермек сулар деп атайды. Кермек суды қайнату, сөндірілген избес қосу, сода немесе натрий фосфатын қосу арқылы тұшытады.

Ересек адамдарға тәулігіне 0,5 грамм кальций жеткілікті. Ал сүйекті қатайтуға аса қажет кальций, сиыр мен қой сүті, сүтпен жасалатын түрлі тағамдар ірімшік, сүзбе, сырда мол. Қара бидай наы мен жұмыртқаның сары уызы да кальцийге бай.

Ағзаға бір тәулікке қажет калций алу үшін жүз грамм сыр немесе жарты литр сүр жетеді.

Қолданул

Болат, шойын қндірісі

Са

Ме-де (Ti. Zr) Оксид, Тотықсыз - су

ы:

	Pb – Ca құйма

 

Алуынуы

CaC1₂   эл. Ток                      Ca + C1₂

 

Ca²⁺ + 2e            Ca  ^o   1

2 C1^- 2 e             C1  ₂     1

VII. Cабақты бекіту:

Сұрақтары:

1.                                    Mg – дің периодтық жүйедегі орны?

2.                                    Са, қандай тағамдардың құрамына кіреді?

3.                                    Керме судың құрамына қандай тұздар көп?

4.                                    Керме суды тұщы суға айландыруға бола ма?

5.                                    Сілтклік металдар тотықтырғыш па тотықсыздандырғыш па?

6.                                    Сілтілік лакмустың түсі қандай түске бояйды?

7.                                    Кальийдің жеңіл әрі қатты қасиетіне байланысты кеме, ұшақ жасауға бала ма?

8.                                    Гипс (ғаныштың) химиялық атауы?

9.                                    Mg – ді пиротехникалар фейрверк жасауға пайдалануға бала ма?

10.                                Атом саны 20 – ға тең химиялық элемент?

VIII.                                               Үйге тапсырма:

1)   § 6,6-6,7

2)   Мынадай айналулардың химяялық теңдеулердің жазып келу .

Ca(OH)₂       CaCO₃        Ca(HCO₃)₂         CaCO₃       CaO        CaC1₂