Канспект абагульняючага ўрока па беларускай мове па тэме "Састаў слова", 3 клас

Канспект абагульняючага ўрока па беларускай мове

3 класс

па тэме “Састаў слова”

Мэты:

·        актуалізаваць веды вучняў пра часткі слова: корань, прыстаўку, суфікс, канчатак;

·        практыкаваць у разборы слова па саставе, падборы аднакаранёвых слоў;

·        развіваць арфаграфічную пільнасць;

·        узбагачаць лексічны запас вучняў.

Тып урока: урок паўтарэння і абагульнення.

Абсталяванне: дыдактычны матэрыял, тэлевизар, картки са слощникавыми словами, дадатковыя картки, индывидуальныя картки, кветачки.

Ход урока:

 1. Арганізацыйны момант.

Весела гучыць званок,

Яго голас нам знаёмы,

Запрашаем на урок

Беларускай мовы!

-      Добры день, паважаныя госці, вучні, сядайце, калі ласка.

-      Давайце ўспомнім, якую дату мы ўчора адзначалі? (Звязаную з роднай мовай). Учора мы з вамі вялі гаворку пра тое, што 21 лютага – гэта дзень беларускай мовы. Учора на працягу дня праходзілі мерапрыемствы, прысвечаныя гэтай даце, і ўвесь тыдзень будуць працягвацца мерапрыемствы па гэтай тэме. Мінулы год быў Годам беларускай культуры. І сёння мы зноў з вамі будзем размаўляць на беларускай мове

-      У самым пачатку ўрока я вам нагадаю нашы правілы на ўроках беларускай мовы: мы размаўляем на беларускай мове, калі не ведаем, гаворым на рускай і перакладаем. Будзьце уважлівыя! І яшчэ, звяртаем ўвагу на правілы беларускай правапісу: напісанне дз, дж, літара і не адпавядае напісанню ў русскай мове, наяўнасць літары Ў. (прагляд дэманстрацыйных табліц)

2. Паведамленне тэмы урока.

— Сёння наш урок заснаваны на паўтарэнні ведаў аб частках слова, якія вы атрымалі на папярэдніх уроках. Мы павінны з вамі ўспомніць і замацаваць ўсё тое, што ведаем. На кожным этапе ўрока, вы будзеце самі сябе ацэньваць, а ў час праверкі сшыткаў я або згаджуся з вамі і абвяду ваш крыжык, або выпраўлю.

— Усё на свеце з чаго-небудзь складаецца: лес складаецца з дрэў, дрэвы маюць свае часткі: карані, лісты, галінкі. Мова складаецца са сказаў, а сказы — са слоў. Словы зроблены са свайго «будаўнічага» матэрыялу.

- Я прапаную вам пабыць сёння будаўнікамі, а наш клас будзе будаўнічай пляцоўкай. За сённяшні ўрок нам неабходна з вамі пабудаваць дом. Дом, які будзе складацца з частак, якія мы будзем да яго дабудоўваць, як у слове да кораня мы дадаём розныя часткі, так і атрымліваем новыя словы.

3. Арфаграфічная хвілінка.

- Пакуль вы былі на ўроку фізічнай культуры, на нашай будаўнічай пляцоўцы пабываў госць Памылка Памылкін. Ён вельмі спяшаўся, каб не сустрэцца з вамі і напісаў на дошцы сказы. Але так спяшаўся і быў такі няўважлівы, што нарабіў памылак. Таму вам неабходна выправіць іх:

Доўгачаканая весна дорыць свежае паветра і сонечнае цепло.

Вісной птушкі вяртаюцца з выраю ў родныя месціны.

- Скажыце, якое правіла не ведае наш Памылка Памылкін? (Правапісанне е,ё пад націскам)

4. Хвілінка чыстапісання.

- Адкрываем нашы сшыткі і запісваем дату:

сёння ў нас                       22 лютага

                                       Класная работа

Дз   дз    Ка    ка    Ле  ле             (прапісваем злучэнні літар і склады)

(Пры напісанніскладоў і злучэнняў:дз – верхняе злучэнне, ка – ніжняе злучэнне, ле – таксама ніжняе злучэнне)

-           А зараз мы з вамі успомнім слоўнікавыя словы, з якімі ўжо знаёміліся, прычым, усе гэтыя словы ёсць у кожным доме. (дэманструю малюнкі, якія адлюстроўваюць слоўнікавыя словы дзверы, калідор, лесвіца). Падказка, першыя дзве літары вы ўжо прапісалі, а зараз праз працяжнік напішаце слоўнікавае слова.

дз – дзверы, дзверы

ка – калідор, калідор

ле – лесвіца, лесвіца

 (вучні правяраюць напісанне слоў па картках).

- Праглядзіце тое, што вы напісалі, падкрэсліце самую прыгожую літару ў словах.

На палях ацаніце сябе 

 

5. Паўтарэнне вывучанага. Корань

- Пачнём будаваць дом са сцен. Ніводны дом не можа быць без сцен, як і не воднае слова не можа быць без якой часткі?

(…..)

-      Давайце успомнім, што такое корань?

(…..)

-      Якія словы называюцца аднакаранёвымі?

(…..)

-           Зараз мы пагуляем у гульню “Чацвёрты лішні”. У вас на партах ляжаць аранжавыя карткі. Вазьміце іх. Вам неабходна ўсё спісаць. Сярод слоў у радку знайсці лішняе, яго падкрэсліць, у аднакаранёвых словах вызначыць карані.

Падводны, праваднік, вадзяны, вада.

Мароз, замаразкі, марасіць, прымарозіць.

Прасіць, проса, просьба, папрасіць.

-Калі вы справіцеся, то на палях тыя, у каго не было цяжкасцей і ўсё зразумела ставіць крыжык, у каго былі цяжкасці – тыя ставяць крыжык з мінусам. (карцінкі +, +) Зачытай Віка лішнія словы.

-      Вось мы з вамі ўжо і пабудавалі сцены нашага дому. (прымацаваць на дошцы першую частку дома )

6. Паўтарэнне вывучанага. Канчатак

- У некаторых дамах збоку ёсць веранда, вось мы зараз яе і пабудуем.

- Давайце ўспомнім, што такое канчатак?

(…)

-      Для чаго неабходны канчатак?

(….)

-      Вось зараз вам і неабходна звязаць словы паміж сабой.

-      Мяккі (хлеб), мяккаму (хлеб), мяккім (хлеб). (Вусна прагаворваем)

Лёгкая (задача), лёгкую (задача), лёгкай (задачай). (Запісваюць самастойна)

-      Вы запісваеце словазлучэнні ў сшыткі і абавязкова вызначаеце канчаткі, слова ў дужках вы змяняеце па сэнсе.

-      Праверце сябе. Ацаніце на палях сшытка крыжыкам.

-       Вось мы ўжо і пабудавалі з вамі веранду

 

Фізкультхвілінка

Зараз, калі ласка, усе ўстаньце і выйдзіце з-за парт. Паўтарайце ўсе за мной:

- Як ідзеш?

- Вось так!

- А бяжыш?

- Вось так!

- Ноччу спіш?

- Вось так!

- Як бярэш?

- Вось так!

- А даеш?

- Вось так!

- А гразіш?

- Як маўчыш?

- Вось так!

 - Як жывеш?

- Вось так!

- Добра! Малайцы!

- І зараз такжа ціхенька сядаем за парты. Адпачнуць нашы вочкі. Размінка для вачэй на маніторы.

7. Паўтарэнне вывучанага. Суфікс.

- Скажыце, калі ласка, чаго нам зараз не хапае ў нашым доме? (крышы, даху)

- А давайце з вамі нагадаем, якая частка слова вызначаецца знакам, падобным на дах?

(….)

-      Што такое суфікс?

(….)

-      Зараз вазьміце калі ласка, салатавыя карткі. Уважліва паглядзіце, што неабходна зрабіць?

-      Утварыць з дапамогай суфіксаў словы, якімі называюць дзяцей жывёл:

Лось  - ласяня,

Ліса –_______

       Заяц –______

       Зубр – ______

Бусел -_______

-      Вы дапісваеце атрыманыя словы. Вызначаеце суфіксы. Ацаніце сябе на палях крыжыкам.

-      Што вы можаце сказаць пра зубра і бусла?

(….)

-      Вось мы ўжо амаль і закончылі будаваць дом.  

 

-      Але нам яшчэ не хапае ганка. Лесвіца, па якой мы заходзім у дом. Мы яе прыставім да дому, як прыстаўку ў пачатку слова.

8. Паўтарэнне вывучанага. Прыстаўка.

- Што такое прыстаўка?

(…..)

-      Як пішуцца прыстаўкі з-, с-?

(…)

-      Зараз усе хлопчыкі класа павінны будуць выпісаць словы з прыстаўкай с-, а ўсе дзяўчынкі – з прыстаўкай з-.

Даць, паліць, біць, пісаць,  насіць, бегаць, лічыць, шыць, жыць, піліць, купіць.

-           Гульня “Хто больш”. Падбярыце як мага больш новых слоў з дапамогай прыставак. Кожнаму раду сваё слова: чытаць, ехаць, несці.

9. Самастойная праца.

Запісаць словазлучэнні з прыназоўнікамі. Я дыктую. Я праверу і выстаўлю адзнакі.

(па)йсці (па)дарозе, (за)ехаць (за)вёску, (пра)расла (з)зярнятак.

-           Схема слова на дошцы, пабудаваць 2 словы, запісаць. (прыстаўка, корань, суфікс, канчатак)

10. Абагульненне матэрыялу.

- Вось мы з вамі і пабудавалі дом. Давайце падвядзём вынікі ўрока:

- Што мы сёння паўтаралі?

- Назавіце часткі, якія ўваходзяць у састаў слова?

- Якая з частак вам лепш за ўсё спадабалася?

11. Дамашняя работа.

- Дома вам неабходна будзе паўтарыць слоўнікавыя словы і падрыхтавацца да слоўнікавага дыктанту.

12. Рэфлексія.

- А зараз я прапаную вам упрыгожыць пляцоўку ля дома, які мы пабудавалі. У вас на партах ляжаць кветачкі. Калі вам спадабаўся сённяшні ўрок, то вы ставіце ўсмешку, калі не – наадварот і потым прымацуем на нашу пляцоўку.

- Сёння вы былі добрымі будаўнікамі, мне было прыемна з вамі працаваць, за сваю працу вы атрымаеце адзнакі:……..

- Дзякуй за урок! Урок закончаны!!!

Заданні:

1.     Пабудаваць слова па схеме прыст., корань, суф., канчатак.

Прыст., корань, канч.