Казакстан аумагындагы кола дауыры

10 сынып. Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы:  Қазақстан аумағындағы қола дәуірі

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:оқушыларға адамзат баласының даму тарихында ерекше орын алатын қола дәуірінің аймақтық ерекшелігін,  егжей-тегжейлі түсіндіру

Дамытушылық: оқушылардың өздігінен жұмыс істеуі арқылы олардың ой-өрісін дамытып, өзіне деген сенімін, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік:Отанын сүюге, тарихи-мәдени ескерткіштерді қадірлеп, мақтанышпен қарау сезімін ояту.

Сабақтың түрі: дәстүрлі

Типі:аралас

Әдісі: топпен жұмыс,ізденушілік,ой-талқы

Сабақтың көрнекілігі:тірек-сызба,карта,слайд

Сабақтың барысы:  І.Ұйымдастыру кезеңі

·         Оқу құралын тексеріп түгелдеу

·         Әнұран орындау, «Хабар»

·         Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

G  Мыс өңдеу мен қоланың пайда болуы еңбек өнімділігіне қалай әсер етті?

G  Картадан Андрон мәдениеті таралған жерлерді тап. Олардың бүгінгі күнде қай мемлекеттердің аумағына жататынын анықта.

Сабақтың жоспары:

1.      Қола дәуірі туралы түсінік және оның ерекшеліктері

2.      Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениетінің зерттелуі

3.      Орталық Қазақстандағы ру-тайпаларының қола дәуіріндегі ескерткіштері.

4.      Солтүстік және Батыс Қазақстан ру-тайпаларының археологиялық ескерткіштері

5.      Шығыс Қазақстан ру-тайпаларының қола дәуіріндегі есерткіштері

6.      Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу ру-тайпаларының археологиялық ескерткіштері

 Оқушылардың назарын бұл кезде өмір сүрген тайпалардың металлургия мамандығын жақсы меңгергендігіне, қола еңбек құралы мен қару-жарақ жасаудың негізгі шикізат көзі болғандығына аударып, бұл кезеңдегі шаруашылықтың даму ерекшеліктерін, қоғамдық қатынастағы өзгерістерді атап өтемін.

  Оқушылардың білімдерін бекіту  мақсатында оқушыларды қатыстыра отырып, төмендегі сызбаны  жасау.

Қару-жарақ	Металлург мамандығының жетілуі	Мүлік теңсіздігінің өсуі
Еңбек құралдары	Қола дәуірінің ерекшелігі Өндірістік өнім өндіру	Отбасылық меншіктің кеңеюі
Мал шаруашылығының дамуы	Көшпелі мал шаруашылығы	Аталық рулық қатынас

 Әрі қарай «Андронов мәдениеті» қай дәуірде қалыптасқан?

·         Бұл мәдениетті жасаушы ру-тайпалардың Қазақстанмен қандай байланысы бар?» т.б. сұрақтарды қоя отырып, оқушылардың білім деңгейін таразылап, төмендегі сызбаны пайдалана отырып, жоспардағы екінші мәселені түсіндіремін. Андронов, Беғазы-Дәндібай мәдениетінің құндылығын ащқан археолог-ғалымдар еңбегіне тоқталып қорытындылаймын.

    Жоспарда көрсетілген Орталық, Солтүстік, Батыс, Шығыс,  Оңтүстік Қазақстандағы қола дәуірінің ескерткіштерін, олардың әр  кезеңінің ерекшеліктеріне тоқталамын. 

Сабақты бекіту:

·         Қола дәуірі және оның ерекшеліктері туралы не білесіңдер?

·         Қоланың пайда болуының адам өмірінде тарихи маңызы қандай?

·         Андроном мәдениеті туралы не білесіңдер?

·         Беғазы дәндібай мәдениеті Андроном мәдениетінен несімен ерекшеленеді?

·         Орталық Қазақстандағы қола дәуірінің  ескерткіштері туралы айтып беріңдер.

·         Солтүстік және Батыс Қазақстандағы  ескерткіштердің ерекшеліктері туралы әңгімелеңдер.

·         Шығыс Қазақстандағы ескерткіштердің зерттелу тарихы туралы не білесіңдер?

·         Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу аймағындағы ескерткіштердің  маңызы неді?

Қола дәуірі

Тірек-сызба

	Сібір, Жайық өңірі, қазақстан, Орта Азия		Ру-тайпалар
							Орталық Қазақстан
			Ұқсас мәдениет түркі тілдес
							Зерттелуі
							Ә.Х.Марғұлан

 

зерттелуі

-          А.Я.Тугаринов (1914 ж. Асинск-Андронов селосы) -          М.П. Грязнов (30- жылдары кезеңдерін анықтады) -          Теплухов (кезеңдерге бөлді) -          К.В.Сальников (Орал сыртының ескерткіштерін зерттеді.) -

                                                          

Бағалау:

Үйге тапсырма: Қазақстан аумағындағы қола дәуірі