Кеңес «Жарақатқа жол жоқ!»

Кеңес «Жарақатқа жол жоқ!»

Мектепке дейінгі баланың денсаулығын сақтау барысында жарақатты болдырмау айрықша орын алады. Кез келген жарақат баланың денсаулығын бұзады, қосымша қиыншылықтар туғызады. Бала жарақатын болдырмау - ауыр міндет, ол кешенді түрде ғана шешіледі: отбасындағы тәрбие, бала мекемелерінде, демалыс орындарында, жолда және т.б.

         Нәресте отбасына келгенде бәріміз қуанамыз, ал жүре бастағанда оның танымпаздығы арта бастайды, әсіресе осы кезде баланың жарақат алмауына жағдай жасап көңіл бөлу қажет.

         Алғашқы 2-3 жылда бала ата-анасының қадағалауында болады. Ал ересектердің назарынан тыс қалса, жарақат алу мүмкіндігі көбейе түседі.

Тұрмыс жарақатына үйде немесе далады ойнап жүргенде ұшырайды. Ол 60 % құрайды, оған сүйектің сынуы, шығып кетуі, сіңірдің созылуы, тоққа түсу, улану, ағзаға басқа заттың түсуі. Ал көше жарақаттары 23 % құрайды.

         Бала мекемелерінде балалар жарақатты ойнап жүргенде, ашық алаңдарда құлап қалғанда алады. Спорттық жарақаттарға спорт алаңдарында, мектептерде, үйірмелерде ұшырайды. Сабақ кезінде, жаттығуларда күтпеген жерден құлау баланың жарақат алуына алып келеді.

         Ауыртпалық белгілері бойынша жарақат алу  алты  дәрежеге бөлінеді.

1)    Жеңіл жарақат алу: теріні жырып кету, көгеру, қорқу;

2)    Бірінші медициналық көмекті қажет етеді: салқын компресс, май жағу, жараны йод ерітіндісімен тазалау;

3)    Ауруханаға  апарып дәрігерлік көмек көрсету:

4)    Ауруғанаға жатып ем қабылдау;

5)    Мүгедектік;

6)    Баланың қайтыс болуы.

Балалардың жарақат алу себептерін ата-аналар білуі қажет: арнайы кітаптарды оқу, фильмдер қарау, баяндамалар тыңдау, мамандармен кездесу.

         Әсіресе шыны кесіп кеткен жараны тазалау қиынға түседі. Оны мұқият қарап шынысын алу қажет, сосын жылы сабынды сумен жуып, йод ерітіндісімен сүртіп, дәкемен таңып тастайды.

         Аяқ, қол сынған кездерде жарақат алған жерді қозғалтпай күнделікті құралдарды пайдалану қажет: таяқ, тақтай, қатырма қағаздың беті.

         Саусақ сынған кезде орамалмен таңып, алақанына мақтаны  немесе бүктелген матаны салады. Аяқ сынған кезде оны дәкемен таңып, ауырғанын сездірмейтін дәрі (анальгин, баралгин) беру қажет.

         Қан кеткен жағдайда, ағзаның қансыздануын болдырмас үшін, дереу түрде тоқтату қажет. Алдымен қан ағып жатқан жерге мақтаны ширатып бұрау салып, дереу емханаға жеткізу керек.

         Көбінесе тұрмыс жарақаттары баланың биіктіктен құлауы негізінде болып жатады. Сөйтіп баланың миы шайқалады, соның әсерінен басы ауырады, ұйқысы бұзылады, вегетативті неврозға шалдығады.

         Сонымен қатар күйік жарақаттары да көптеп кездеседі. Алғашқы көмек келесі іс-шараларды қамтиды: күйген жерді салқын сумен жуу, ауырмас үшін амидопирин беріп, балаға көп су ішкізу  керек.

         Баланың улануы қайғылы жағдайларға әкеліп соғады. Мектеп жасындағы балалар әр нәрсеге қызығып, дәмін татып көргісі келіп, аузына салады. Ересектердің назарынан тыс қалған бала дәрі-дәрмектерді жейді, тіпті желім мен гуталинді ішіп уланады. Улану барлық бақытсыз жағдайлардың 45 % құрайды. Уланудың алдын алу үшін отбасында тұрмыстық химияны және дәрумендер мен дәрі-дәрмектерді баланың қолы жетпейтін жерге қойған дұрыс. Уланудың негізгі белгілері: құсу, әлсіздік, терінің қызаруы, ұйқысы келу, денесінің тартылуы, іші ауырады. Бұл жағдайда бірден жедел жәрдем шақырып, баланың асқазанын тұзды сумен шаю қажет.

         Көше жарақаттары да алдыңғы қатарда келеді. Мысалы көлікпен байланысты жарақаттардың 30 % бала өлімімен аяқталады. Сондықтан баланы жолда жүру   ережелерімен 3 жастан бастап таныстыру қажет. Баланың қайғылы жағдайға душар болуына көптеген жағдайлар себеп болады: баланың жүргінші жолымен жүрмеуі, көліктің алдын кесіп өтуі, жақын келе жатқан көлікті байқамау,  көлік жүретін жерде велосипедпен жүру. Жолды кесіп өткен жағдайда ата-аналары балаларының  қолынан ұстап жүргені дұрыс. Балаға әр күн сайын көше ережелерін түсіндіріп, қарапайым дағдыларды бойына сіңіру қажет.