Кенелер. Тіршілік ортасы, паразиттік тіршілік ету дағдысы. Сыртқы құрылысының және мінез-құлығының ерекшеліктері

• 1 слайд

  Кенелер
  IKAZ.KZ
  

• 2 слайд

  Сабақтың мақсаты:
  IKAZ.KZ
  Кенелерге жалпы сипаттама бере отырып, олардың негізгі ерекшеліктеріне, көптүрлілігіне, сыртқы құрылысы мен тіршілік ортасына және мінез - құлығына тоқталу. Кенелердің табиғаттағы зияндылығына мән беру. Олар арқылы таралатын ауруларды баяндау.
  

• 3 слайд

  Күтілетін нәтиже:
  IKAZ.KZ
  Оқушылар кенелердің тіршілік ортасын, паразиттік тіршілік етуін, сыртқы құрылысының ерекшеліктерін және сан алуан түрлерін таниды. Жаңа тақырып бойынша алған теориялық білімдерін практикада қолдана алады, өзін-өзі бағалап, реттей алады
  

• 4 слайд

  Сабақтың барысы:
  IKAZ.KZ
  І. Ұйымдастыру кезеңі
  Шаттық шеңбері
  Топқа біріктіру
  Топ басшыларын сайлау, Бағалау парағын беру
  

• 5 слайд

  Үйге тапсырма:
  IKAZ.KZ
  1 - тапсырма.
  "Сұрақтар топтамасы”
  

• 6 слайд

  Үйге тапсырма:
  IKAZ.KZ
  1 – топ
  1. Өрмекшітәрізділердің тіршілігі және сыртқы құрылысы қандай?
  2. Өрмекшітәрізділердің денесі қандай бөліктерінен тұрады?
  2 – топ
  1. Өрмекші қалай тыныс алады?
  2. Шаршылы өрмекшінің зәр шығару мүшесі қандай?
  3 – топ
  1. Шаршылы өрмекшінің қоректенуі?
  2. Шаршылы өрмекшінің қан айналымы қандай?
  4 – топ
  1. Шаршылы өрмекшінің көбеюі?
  2. Шаршылы өрмекшінің сезім мүшелері қандай түзілген?
  

• 7 слайд

  Үйге тапсырма:
  IKAZ.KZ
  2 - тапсырма.
  “Логикалық есеп”
  

• 8 слайд

  Есеп
  IKAZ.KZ
  Баланың жинаған коллекциясында 8 қоңызбен өрмекші бар. Коллекциядағы барлық жәндіктің аяқтарының саны 64. Қоңыздың 6 аяғы бар десек, коллекцияда неше қоңыз бен неше өрмекші бар?
  

• 9 слайд

  IKAZ.KZ
  Шешуі:
  8*6=48
  64-48=16
  16/8=2
  Жауап: 2 өрмекші
  

• 10 слайд

  Қызығушылықты ояту
  IKAZ.KZ
  Қазақ халқы ежелден мал шаруашылығымен айналысқандықтан жан-жануарларға байланысты есімдерді көптеп беріп отырған. Қай қазақ ханының есімі бунақаяқты жәндікке байланысты қойылған?
  
  

• 11 слайд

  IKAZ.KZ
  Олай болса қазақтың соңғы ханы Кенесары ханның есімінің қойылуы туралы қызық оқиға бүгінгі күнге жетіп отыр. Болашақ хан өте кішкентай болып туылыпты. Шоқай би жаңа туған сәбиді қолына алып: – Өзі кенедей кіп-кішкентай екен, аты Кенесары болсын, – деген екен. 
  Ендеше бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Кенелер – нағыз паразит жәндіктер.
  
  Қызығушылықты ояту
  

• 12 слайд

  Кене (Acarіna) – өрмекші тәрізділер класының бір отряды.
  Қазақстанда 3 отряд тармағы, 10 тұқымдасы, 58 туысы, 236 түрі бар. Республиканың барлық өңіріне кең тараған. Кенелерді зерттейтін ғылым саласы акарология деп аталады.
  Кенелер туралы мәлімет
  IKAZ.KZ
  

• 13 слайд

  Жер бетінде, теңізде, тұщы суда тіршілік етеді, ал жыртқыш және өсімдікқоректі кенелер жер қыртысында, ормандағы ағаш түбінде, өсімдік бетінде, ін мен ұя ішінде мекендейді. Дене құрылысы, пішіні мен түсі әр түрлі, ұзындығы 1,0 – 30 мм. Жұптасқан 1 – 2 көзі болады, көзсіздері де кездеседі.
  Дернәсілінің 6 (3 жұп) аяғы, ересегінің 8 (4 жұп) аяғы бар. Терісі не кеңірдегі арқылы тыныс алады.
  IKAZ.KZ
  Кенелердің тіршілік ортасы:
  

• 14 слайд

  Кейбір түрлерінде еркегі мен ұрғашысының жыныс айырмашылығы айқын белгіленген (жыныстық диморфизм). Ұрық шашу не іштей ұрықтану арқылы өсіп-өнеді. Партеногенез (еркек кенелердің қатысынсыз) арқылы да көбейеді. Арасында жұмыртқа салатындары да, тірі туатындары да бар.
  Кенелердің көбеюі:
  IKAZ.KZ
  

• 15 слайд

  Көпшілік кенелердің медициналық және малдәрігерлік салада мәні бар. Олар бірқатар қауіпті ауруларды ұзақ сақтап, жануарлардан адамға тасымалдауға бейімделгендіктен, адам мен үй хайуанаттарын ауруға шалдықтырады. Астық және ұн қорын ысырап етіп, бүлдіретін де кенелер тобы бар. Кейбір кенелердің паразиттік тіршілік ету әсерінен мадени өсімдіктердің түсімі кеміп, тіпті өсе алмай қалады. Дегенмен қураған өсімдік қалдықтарын шіріту арқылы топырақ құнарлығын арттыратын, топырақга тіршілік етегін де кенелер болады. Кенелердің әр турлі экологиялық ортада тіршілік етуі олардың мекен ету ортасының алуан түрлілігін жэне биологиялық ерекшеліктерін дәлелдейді. Мысалы, жайылым кенесі, су кенесі, астық кенесі, қамба кенесі, өрмеккене, берішкене, мамықкене, шашкене деген сан алуан топтары бар.
  IKAZ.KZ
  Кененің зияны
  

• 16 слайд

  Бейнеролик
  

• 17 слайд

  Постермен жұмыс:
  IKAZ.KZ
  І топ. Тіршілік ортасы және қоректенуі.
  ІІ топ. Кенелердің құрылысындағы негізгі белгілері.
  ІІІ топ. Кенелердің түрлері.
  ІV топ. Кенелердің зияны.
  

• 18 слайд

  Сергіту сәті:
  IKAZ.KZ
  Қызыл өрік
  

• 19 слайд

  Сабақты пысықтау:
  IKAZ.KZ
  “Авторға хат”
  

• 20 слайд

  Үйге тапсырма:
  § 46 215 – 218 бет
  Мәтінді оқу
  

• 21 слайд

  Рефлекция:
  «Тақырыпты біз былай түсіндік»
  

• 22 слайд

  Назарларыңызға рахмет!!!
  IKAZ.KZ