Кестелік шамалармен жұмыс істеуге арналған алгоритмдер. Жиымдар.

• 1 слайд

  Сабақ барысы
  Ұйымдастыру (Қауіпсіздік ережесі)
  Үй тапсырмасын сұрау
  Жаңа сабақты түсіндіру
  Жаңа сабақты бекіту
  Бағалау
  Қорытындылау
  Үйге тапсырма
  Қорытындылау
  

• 2 слайд

  Енгізсең сен “дұрыс” деп ,
  Ал компьютер “жоқ” десе.
  Ешнәрсені қозғамай
  Ережені ал ұғып.
  
  Қауіпсіздік ережелерін
  есте сақтайық
  

• 3 слайд

  Қауіпсіздік ережелері бөлінеді
  мына топтарға
  1. Жалпы талаптар
  2. Жұмысты бастамас бұрын
  3. Жұмыс жасау кезіндегі
  4. Апаттық жағдайдағы
  5. Жұмыс соңындағы талаптар
  мен ережелерді білуге тиіс
  

• 4 слайд

  Компьютерлер
  Компьютермен жұмысты бастамас бұрын қауіпсіздік ережелерін сақтаған дұрыс:
  Әрбір жұмыс үстелінің жанында өмірге қауіпті электр тогы жалғанған.
  

• 5 слайд

  БОЛМАЙДЫ!!!
  Орындықтың артына арқаңды сүйеп, түзу отыру керек.
  Орындықта аяқпен және қисық отыруға болмайды.
  

• 6 слайд

  БОЛМАЙДЫ !!!
  Экранды қолмен ұстауға болмайды.
  Бұл үшін нұсқағыш бар.
  

• 7 слайд

  БОЛМАЙДЫ!!!
  Мониторға өте жақын отыруға болмайды.
  Арақашықтықты сақтау керек.
  

• 8 слайд

  БОЛМАЙДЫ!!!
  ДК-де жұмыс істеу барысында тамақ ішуге болмайды.
  Үзіліс кезінде асханадан тамақтану керек.
  

• 9 слайд

  БОЛМАЙДЫ!!!
  Ток желілерін және кабельдерді токқа қосуға және жұлып алып тастауға, қолмен ұстауға, болмайды
  

• 10 слайд

  БОЛМАЙДЫ!!!
  Виртуалдық өмір ешқашан да жанды тілдесумен, спортты, табиғатты алмастыра алмайды.
  Компьютерде өте ұзақ уақыт жұмыс жасауға болмайды.
  

• 11 слайд

  Мәнерлеп сырғанау (2)
  Абзал Рақымғалиев
  Денис Тен 
  

• 12 слайд

  Құрылымдық тип
  дегеніміз не?
  

• 13 слайд

  Конькимен жүгіру (6): 
  

• 14 слайд

  Литерлік шама
  дегеніміз не?
  

• 15 слайд

  Шорт-трек (6)
  

• 16 слайд

  Жол дегеніміз не?
  

• 17 слайд

  Шаңғы жарысы (10) 
  

• 18 слайд

  Жолдық типті сипаттау
  үшін қандай сөз
  қолданылады?
  

• 19 слайд

  Тау шаңғысы (4)
  

• 20 слайд

  Символдық, жолдық
  типтердің мәндері
  қандай символ ішіне
  алынып жазылады?
  

• 21 слайд

  Шаңғымен тұғырдан секіру (1)
  

• 22 слайд

  Жолдың ұзындығы қанша
  символдан аспауы керек?
  

• 23 слайд

  Фристайл-могул (5)
  

• 24 слайд

  Қай функция символдарды
  көшіру қызметін атқарады ?
  

• 25 слайд

  Фристайл-акробатика (4) 
  

• 26 слайд

  Қай функция S жолынан S1 бағыныңқы
  жолды іздеу қызметін атқарады ?
  

• 27 слайд

  Биатлон (10)
  
  

• 28 слайд

  Қандай процедура n санын
  s жолына айналдырады?
  

• 29 слайд

  Сноуборд (1)
  Шана спорты (1) 
  

• 30 слайд

  Символдарды өшіру қызметін
  атқаратын процедураны атаңыз?
  

• 31 слайд

  Құрама типтер топтарға бөлінеді
  жолдық тип
  (жолдар)
  ретті тип
  (жиымдар)
  файлдық тип
  (файлдар)
  аралас тип
  (жазулар)
  жиындық тип
  (жиындар)
  

• 32 слайд

  1.15. Кестелік шамалармен жұмыс істеуге арналған алгоритмдер. Жиымдар.
  оқушыларға  жиымды таныстыру, жиым туралы
  түсінік қалыптастыру.
  Мақсаты:
  

• 33 слайд

  Сабақ жоспары:
  1. Жиым дегеніміз не?
  2. Жиым параметрлері.
  3. Жиымды сипаттау.
  4. Жиымды енгізу-шығару.
  5. Жиымдармен орындалатын амалдар.
  

• 34 слайд

  ЭЕМ-де өңделетін мәліметтер көбінесе кесте түрінде болып келеді. Кестелер сызықтық және төртбұрышты болып келеді:
  Сызықтық
  
  
  Төртбұрышты
  1. Жиым дегеніміз не?
  

• 35 слайд

  Капанова
  Тұрғанбекова
  Сәулебаева
  Ахметов
  Боранов
  100
  120
  120
  130
  140
  140
  120
  150
  160
  140
  ...
  180
  Сынып тізімі
  Ауа температурасы
  
  Көбейту кестесі
  

• 36 слайд

  Кесте түрінде берілген мәліметтер программалау тілдерінде жиыммен сипатталады.
  
  Жиым дегеніміз – бұл бір атауға біріктірілген бір типті шамалардың реттелген тізбегі.
  

• 37 слайд

  Жиым аты латын әріптерімен беріледі.
  Жиымның құрамына кіретін айнымалылар жиым элементі деп аталады.
  Жиымдағы элементтің орналасқан нөмірін индекс деп атайды.
  

• 38 слайд

  2. Жиымның негізгі параметрлері:
  логикалық boolean
  Бірөлшемді T[n]
  көлемі
  типі
  сандық integer, real, ...
  символдық string, char
  өлшемі
  Екіөлшемді T[n,m]
  жиымдағы
  элементтердің саны T[1:10]
  

• 39 слайд

  A(5)
  Бірөлшемді жиым
  a3
  Жиым элемент нөмірі
  (ИНДЕКСІ)
  A[1]
  A[2]
  A[3]
  A[4]
  A[5]
  2
  Жиым элементінің мәні
  A[2]
  
  Элементтің НӨМІРІ (ИНДЕКСІ)
  
  Жиым элементінің мәні: 10
  Жиым элементтері
  көлемі
  Жиым атауы
  

• 40 слайд

  Тапсырма. Берілген жиымның атын, индексін, типін, көлемін және элементтер мәнін көрсетіңдер.
  
  T [7, 9,10,-12, 6, 9]
  
  T[2]=
  T[5]=
  T[1]=
  Т жиымы,
  Көлемі 6 элемент, типі бүтін сандық - integer
  1 2 3 4 5 6
  9
  6
  7
  ?
  ?
  ?
  

• 41 слайд

  Кәдімгі кітапты жиым деуге болады. Неге?
  Жауабы: кітап біртипті элементтен тұрады – беті, әр беттің нөмірі бар - индекс, барлық кітап беті кітап атауымен біріктіліген- жиым аты
  

• 42 слайд

  Көпқабатты үйлерді де жиым деп айтуға болады ма? Неге?
  Жауабы: Үйдің әрбір пәтері –элементтер, пәтер нөмірлері – индекс, жиым аты- үйдің мекен жайы
  

• 43 слайд

  Футбол командасын жиым деуге болады ма? Неге?
  
  Жауабы: команда бірнеше адамнан тұрады – элементтер, әрбір адамның нөмірі – индекс, команданың аты – жиым аты
  

• 44 слайд

  Кабинетте жиымға мысал бар ма?
  Жауабы: бар.
  Терезелер
  Компьютерлер
  

• 45 слайд

  3. Жиымды сипаттау
  Жиымды сипаттау үшін array қызметші сөзі қолданылады
  жиым аты;
  элементтер саны (алғашқы және соңғы индекс)
  жиым типі;
  
  
  
  
  Соңғы индекс
  var <атау> :array[1 .. n] of <типі>;
  Алғашқы индекс
  Элементтер типі
  аты
  

• 46 слайд

  Жиымды сипаттау
  жиым аты;
  элементтер саны (алғашқы және соңғы индекс)
  жиым типі;
  5 бүтін сандардан тұратын жиымды сипаттау
  
  
  
  аты
  Алғашқы индекс
  Соңғы индекс
  Элементтер типі
  var A : array[ 1 .. 5 ] of integer ;
  

• 47 слайд

  Мысалы:
  var
  А: array [1..10] of integer;
  С: array [0..6] of сhar;
  Е:array [1..15] of string;
  B:array [5..-5] of real;
  
  

• 48 слайд

  Тапсырма.
  10 нақты сандардан тұратын, 5 символдық элементтерден тұратын жиымдарды сипаттаңдар.
  Жауабы:
  Var
  M:array [1..10] of real;
  R:array [1..5] of char;
  

• 49 слайд

  Жиымды енгізу үшін read, readln операторлары қолданылады, шығару үшін write, writeln шығару операторлары қолданылады.
  Жиым элементтерін енгізгенде, шығарғанда for to do оперторының көмегімен цикл ұйымдастыру арқылы жүргізген қолайлы.
  4. Жиымды енгізу-шығару
  Мысалы:
  5 бүтін сандардан тұратын жиымның әрбір элементтерін екіге көбейтетін программа құрыңдар.
  

• 50 слайд

  Сипаттау
  var a: array[1..5] of integer;
  i: integer;
  begin
  for i:=1 to 5 do
  readln ( a[i] );
  
  a[1] =
  a[2] =
  a[3] =
  a[4] =
  a[5] =
  5
  12
  34
  56
  13
  for i:=1 to 5 do
  a[i]:=a[i]*2;
  for i:=1 to 5 do
  write(a[i]);
  End.
  Массив A:
  10 24 68 112 26
  Элементтерімен жұмыс жасау
  Жиымды экранға шығару
  Пернетақтадан енгізу
  a[1] =5*2
  a[2] = 12*2
  a[3] = 34*2
  a[4] =56*2
  a[5] = 13*2
  

• 51 слайд

  Жиым элементтеріне түрлі амалдар қолдануға болады:
  ең үлкен элементті табу;
  ең кіші элементті табу;
  элементтер мәндерінің орташа мәнін табу;
  элементтер қосындысын , көбейтіндісін табу;
  әрбір элементтердің квадратын табу;
  бірнеше жиымдардың элементтерінің
  қосындыларын, көбейтінділерін табу;
  элементтерді өсу реті, кемі реті бойынша сұрыптауға болады;
  элементтерді белгілі бір шартқа байланысты
  іріктеуге болады.
  
  
  

• 52 слайд

  Тапсырма №1. Көп нүктенің орнына төменде берілген сөздерден керекті сөздерді қойып, толықтырып жазыңыз.
  Жиымды сипаттау үшін .................. қызметші сөзі қолданылады.
  Жиымның элементтері бүтін тип болса, ............. типін көрсетеміз.
  Жиымды енгізу үшін .............. операторы қолданылады да, ал шығару үшін ............ операторы қолданылады.
  for, read, array, real, integer, write.
  array
  read
  integer
  write
  

• 53 слайд

  Тапсырма №2. Программаны толықтырыңыз.
  Var A: [1..10] of integer;
  Begin
  For i:=1 to do
  Read( );
  For i:=1 to do
  Write ( );
  End.
  array
  a[i]
  a[i]
  

• 54 слайд

  Тапсырма №3. Программаны толықтырыңыз
  15 бүтін саннан тұратын жиымды пернетақтадан енгізіп, экранға шығару программасын құру.
  
  Program massiv;
  var array [ .. ] of ;
  i:integer;
  BEGIN
  for i:=1 to 5 do
  
  
  for i:=1 to 5 do
  
  
  end;
  
  
  

• 55 слайд

  Тапсырма №4. Біздің мектебімізде баскетбол командасы бар. Сол командаға бойының ұзындығы 170 см артатын оқушыларды таңдайтын программа құру.
  
  

• 56 слайд

  1. Бізге қандай мәліметтер керек? (фамилия, бойының ұзындығы сан түрінде)
  2. Қалай ойлайсыңдар осы мәліметтер бір жиымда бола алама?
  Екі жиым қажет: біреуі жолдық типте, онда оқушылар фамилиясы енгізіледі, екіншісіне сандық, онда бой ұзындықтарын енгіземіз. Және де үшінші жиым керек, онда бойы 170 см-ден асатын, яғни таңдалған оқушы фамилиясын енгіземіз.
  3. Программаның ауызша алгоритмін жасайық.
  

• 57 слайд

  Жиым
  аты
  индекс
  элемент
  мәні
  өлшемі
  көлемі
  сандық
  символ дық
  типі
  Екіөлшемді
  логика лық
  Бірөлшемді
  

• 58 слайд

  Үйге тапсырма
  1.15. тақырыбын оқу.
  100-бет, 1-6 сұрақтарға дайындалу
  

• 59 слайд

  Жиым