КИМ по татарскому языку «Татар теленнән планлаштырылган нәтиҗәләрне үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү өчен контроль үлчәү берәмлекләре»

Вахитов районы ГБМБУ “1 нче Татар гимназиясе”

Проект

   «Татар теленнән планлаштырылган нәтиҗәләрне үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү өчен контроль үлчәү берәмлекләре»    

Төзеделәр:

Сафиуллина Альбина Фатиховна, башлангыч сыйныф укытучысы, ГБМБУ “1 нче Татар гимназиясе”

Казан – 2015 

“Татар теленнән планлаштырылган нәтиҗәләрне үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү өчен контроль үлчәү берәмлекләре”н төзедек. Бүгенге көндә бу бик актуаль һәм мөһим мәсьәлә,  чөнки ФГОС таләпләре буеча  предмет нәтиҗәләренә генә түгел, ә метапредмет нәтиҗәләренә дә     диагностика үткәрелергә дә тиеш. Мондый диагностиканы  һәрбер бүлекне үткәч уздырырга кирәк.  Татар теле дәресләрендә укуның универсаль гамәлләре башлангыч сыйныф укучыларында ничек тормышка ашырылуын карап китик.

2 нче сыйныф өчен төзелгән программага һәм Җамалетдинова, З.И. татар теле: туган телдә (татар телендә) башыл. гомуми белем бирү оешмаларының 2 нче с-фы өчен д-лек/З.И. Җамалетдинова; Казан: Татар.кит.нәшер., 2013.-143б.:рәс.б-н. китабына  нигезләнеп,  без алты бүлеккә  контроль үлчәү берәмлекләрен төзедек.

2 нче сыйныфта татар теленнән белем бирү программасын үзләштерү дәрәҗәсе буенчы планлаштырылган

предмет нәтиҗәләре

Тема	1	2	3	4	5	6
	Авазлар һәм хәрефләр	Алфавит	Сүз	Сүзнең атау функциясе	Җөмлә	Бәйләнешле сөйләм
Эчтәлеге	Аваз һәм хәрефнең төп аермасын практик аңлау. Сүзләрне иҗекләргә бүлү, иҗекләп, юлдан-юлга дөрес күчерү. Янәшә килгән бертөрле ике тартык аваз хәрефе булган сүзләрне дөрес язу. Е, ю, я хәрефләренең ике аваз белдергән очракларын белү.	Хәрефләрнең алфавитта урнашу тәртибен һәм, кирәкле мәгълүматны табу өчен, алфавитны куллана алу. Сүзлекләр яки белешмәлекләр белән эшләгәндә, алфавиттан файдалана белү.	Сүзнең тамыр һәм кушымчаларын таба белү, тамырдаш сүзләрне һәм сүз формаларын аеру. Сүзләргә сорауларны дөрес кую һәм сораулар буенча предметны, предметның билгесен, эшен, хәрәкәтен, хәл-торышын атаган сүзләрне таба белү.	Кем? Нәрсә? соравына җавап биргән сүзләрне бер-берсеннән аера белү. Кеше исемнәрен, фамилияләрне, шәһәр, авыл, елга исемнәрен, хайван кушаматларын баш хәрефтән язу.	Җөмләнең баш кисәкләрен табу. Кем? Нәрсә? Нишли? Нишләде? Нишләячәк? сорауларына җавап биргән сүзләрне бер-берсеннән аера белү. Җөмләнең әйтү максаты буенча төрен билгеләү.	Җөмләдә сүзләр бәйләнешен билгеләү. Текстка исем бирергә, укылган яки тыңлаган текстның планын төзи белү. Кечкенә текстлар язарга өйрәнү.

	Регулятив УУГ
	Танып белү УУГ
	Коммуникатив УУГ
	Үзем эшли алам
	Үз көчемә ышанмыйм
	Миңа ярдәм кирәк

Без төзегән контроль үлчәү берәмлекләре 2 нче сыйныфта эшләүче татар теле укытучыларына тәкъдим ителә.

1ПН - Аваз, хәреф	Мин	УУГ	Укытучы
1.                     Бирелгән сүзләргә кушымча өстәп, яңа сүзләр яз. Килеп чыккан сүзләрнең мәгънәсен сүзлек кулланып аңлат. Кайсы сүзлектән файдаландың? Дус-..., юл-..., яз-..., эш-..., умарта-..., бакча-..., кош-... .
2.                     Рәсемнәрдән файдаланып, чайнворд төзе. Сүзләрне иҗекләргә бүлеп яз. Беренче хәрефне түгәрәк эченә алып, ачкыч сүзне тап. Синеңчә, нинди сүз килеп чыгарга тиеш. Ачкыч сүзне һәм җавабыңны чагыштыр. ________________        _______________ ________________            ________________ _______________ ________________
3.                     Рәсемнәрне сүз белән әйт. Сүзләрне ике төркемгә бүл. Төркемнәрнең исемен яз. Төркемнәргә бүлү тәртибен иптәшеңә аңлату планын яз. ? ? 1 1 2 2 3 3 4 4 1)    _______________________________________ 2)    _______________________________________ 3)    _______________________________________
4.                      Аваз һәм хәреф саны туры килмәгән сүзләрнең астына сыз. Күршеңә дәлилләп аңлатып бир. Аңлату тәртибен схемада күрсәт. Яшенле яңгыр. Элек күк күкрәп куйды. Кояшны болыт каплады. Яшен ялтырады. Чиләкләп яңгыр коя башлады. Ул бик озак яуды һәм кинәт кенә тынды. Күңелле итеп кояш карады. (Г.Хәсәнов) Я Ю Е [   ]  [   ] [   ]  [   ] [   ]  [   ]
5.                     Рәсемнәрне кара. Балаларга исем биреп, кечкенә хикәя төзеп яз. Кәрзингә балалар исемнәрендәге тартык авазларны ук белән күрсәтеп җый. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Гомуми нәтиҗә:

2ПН - Алфавит	Мин	УУГ	Укытучы
1.                     Сүзләрне алфавит тәртибендә яз. Бер сүзнең мәгънәсен сүзлектән кара һәм күршеңә аңлат. Мөгаллим, урак, сабак, вәкил, хәзинә, васыять.
2.Алфавиттагы 8 нче хәрефкә 5 кеше исемен уйла. Җавапларыңны алфавит тәртибендә яз. Сүзләрне алфавит тәртибендә язу адымнарыңны билгелә. 1 нче адым___________________________________ 2 нче адым___________________________________ 3 нче адым __________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________
3.Сүзләрне төркемнәргә бүл. Төшеп калган төркем исемен яз. Һәр төркемне алфавит тәртибендә яз. Партадашыңа аңлат. Алабуга, Мишә, Галиябану, Мырауҗан, Зәй, Идел, Алмачуар, Хәдичә,  Акбай, Фазыл, Туфан, Кама, Актәпи, Ык, Түбән Кама, Казан. Кеше исемнәре Хайван кушаматлары Шәһәр исемнәре
4.Алфавитны күршеңә яттан сөйлә. Саннарга карап, алфавитта хәрефләрне билгелә, килеп чыккан сүзне тап.  Сүзлектән файдалынып, аңа аңлатма бир. Кайсы сүзлектән файдаланырсың? 1, 14, 26, 1, 4, 11, 23.            ­­­­­­­­­­­­­­­­­________________________________________________
5.Энциклопедиядән файдаланып, биремнәрне үтә. Җавапларыңны алфавит тәртибендә яз. Татар шагыйрьләренең фамилияләрен яз. Казан шәһәренең урам исемнәрен яз. Табышмакларның җавабын яз. 1)    Үлчәүләрдә үлчәнми, Базарларда сатылмый. 2)    Аякычсыз керәсең, хәзинә алып чыгасың. 3)    Агач түгел – яфраклы, Тун түгел – тегелгән.
Гомуми нәтиҗә:

3 ПН - Сүз	Мин	УУГ	Укытучы
1.                     Текстны җөмләләргә таркат. Җөмлә азагында нокта куй. Текстта синең өчен нинди яңалык бар? Шул турыда сыйныфташларыңа мәглүмат яз Пошилар Кешеләр пошины кулга ияләштерергә күптән тырышалар Кострома өлкәсендә Сумароково авылында поши фермасы бар Поши - чыдам, салкынга бирешми торган хайван Пошилар калын карда да, язгы пычракта да җиңел йөриләр Азыклары - агач кайрысы, нарат, чыршы һәм усак ботаклары “Салават күпере” журналыннан
2.   Җөмләләрне дөрес интонация белән сыйныфташларыңа укы, кирәкле тыныш билгесен куй. Сорау  җөмләне билгеләргә ярдәм иткән сүзне карандаш белән әйләндереп ал. a)   Мәрьям, син нинди әкиятләр укырга яратасың... b)   Нинди матур көн... c)    Мәрьямгә  яңа китап бүләк иттеләр...
3.                      Туры килгән иҗекләрне предметны белдергән сүз килеп чыгарлык итеп тоташтыр. Предметны белдергән сүзләрне тану ысулын бер-берегезгә сөйләгез. 1 нче адым ________________________________ 2 нче адым ________________________________ 3 нче адым ________________________________ 4 нче адым ________________________________ 5 нче адым ________________________________	л
4.   Рәсемнәр урынына сүзләр куеп яз. Сүзнең тамырын, кушымчасын билгелә. Синеңчә, текстка нинди исем биреп була? Текст исеме буенча уртаклаш, иптәшеңнең  фикерен язып куй. ____________________________________________ Укучылар  ____________ килделәр. Укытучы белән________________  керделәр. Китапханәче _______________  кызыклы  _______________бирде.
5.     Ребусны чиш. Тамырдаш сүзләр уйла. Сүзләрнең язылышын сүзлектән тикшер. Ә син үзең ребус төзи аласыңмы? ’’+   ’’’’   ’   ’’’’+лык     _________________________________________
Гомуми нәтиҗә:

4 ПН - Сүзнең атау функциясе	Мин	УУГ	Укытучы
1.                     Шигырьне укы. Предметны белдергән сүзләрне ике төркемгә бүлеп яз. Җавабыңны дустың белән чагыштыр. Нәтиҗәсен таблицада күрсәт. Безнең гаилә. Әткәй, әнкәй, мин, апай, әби, бабай һәм бер песи – Безнең өйдә без җидәү: безнең песи – җиденчесе. Бергә ашый, чәй эчә, безнең белән бергә йоклый ул, Хөрмәте дә бар: өйне тычкан явыздан саклый ул. (Г.Тукай) Кем? + - Нәрсә? + - 1. 1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5. 5. 6. 6. “+” – җавап тәңгәл килә “-” – җавап тәңгәл килми
2.     Сүзләрне күчереп яз. Артык сүзне тап. Ул сүзне ни өчен артык дип уйлыйсың?         Кечкенә, кызыл, тар, салкын, озын, мәсьәләне, туры, каты.
3.     Рәсемне кара. Рәсем буенча эш – хәрәкәтне белдергән сүзләрне парлап әйтешегез. Сүзләрне парлап әйтү юлын билгеләгез.
4.   Һәрбер төркемгә мисаллар уйлап яз. Кайсы төркемгә сүзләрне җиңелрәк яздың? Фикереңне аңлат. Кеше исеме Кеше фамилиясе Хайван кушаматлары Елга исеме Шәһәр исеме
5.  Бирелгән сүзләрне ук ярдәмендә кирәкле хәреф белән тоташтыр. Фикереңне исбатла. Кагыйдәгә нигезләнеп, күршең белән ике җөмлә төзе. Казан дәфтәр китап Илфат песи агач Мырауҗан Идел Сөтләч Гомәр өстәл төлке Сакалбай чикерткә
Гомуми нәтиҗә:

5 ПН - Җөмлә.	Мин	УУГ	Укытучы
1.                     Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп яз. Биремне ничек эшләвегезне бер – берегезгә сөйләгез.                          I.            Кыш, килде, салкын.                       II.            Карларны, себерә, җил.                   III.             Балалар, урамга, чыктылар.                    IV.             Көрәк, алар, көриләр, кар, белән. Текст икәнен исбатла. 1 нче адым ________________________________________ 2 нче адым ________________________________________ 3 нче адым ________________________________________
2.                     “Минем яраткан китабым” темасына әңгәмә кору өчен, сораулар уйлап яз. Сорауларыңны төркемдәшләреңә бир.
3.                     Җөмлә үзәгендәге сүзләрне башка сүзләр белән бәйләп, җөмлә төзеп әйт. Алгоритм кулланып, берничә җөмлә төзеп яз. Ия астына  - бер,  хәбәр астына ике сызык сыз.
4.                     Сорауларга җаваплар яз. Җөмләләрдә ия белән хәбәрнең асларына сыз. Кайсы рәсем сиңа күбрәк ошады? Ни өчен? 1)    Елның кайсы вакыты җитте? 2)    Балалар кайда эшлиләр? 3)    Кызлар нишли? 4)    Малайлар нишли?
5.     Рәсемдә күрсәтелгән предметлар турында җөмләләр уйлап әйт. Сине кайсы рәсем җәлеп итте? Фикерең белән уртаклаш. Бер җөмләдә сүзләр бәйләнешен күрсәтеп яз.
Гомуми нәтиҗә:

6ПН - Бәйләнешле сөйләм	Мин	УУГ	Укытучы
1.                   Мәкальләрне укы, сыйныфташларыңа мәгънәсен аңлат. Шул теманы дәвам итеп яз. Аз сөйлә, күп эшлә. Җимешне вакытында аша, эшне вакытында эшлә. Хезмәт төбе – хәзинә.
2.                   Текстны укы, исем куй.  “Я” хәрефе кергән сүзләрне кызыл карандаш белән әйләндереп ал. Аңлату тәртибен схема ярдәмендә  күрсәт. ______________. Менә яз җитте. Көньяктан кошлар кайтты. Вак яңгырлар явып үтте. Агачлар яфракка бөреләнде. Үләннәр яшәрде. Кояш ныграк җылыта башлады. (Г.Мөхәммәтшин)
3.                 Бер темага бирелгән сүзләр рәтен билгелә. Туры килгән сүзләр белән җөмлә яз, схемасын төзе. 1)    Китап, дәфтәр,каләм. 2)    Яшел,парта, чынаяк. 3)    Әти, урындык, биек.
4.                   Ребусның җавабын тап, кушымчасын һәм тамырын билгелә. Шул сүз белән җөмләләр төзеп яз. ’’’
5.            Җөмләләрдән текст төзеп укы һәм күршеңә  аңлат. Түгәрәкләргә тәртип номерын яз. Без лагерьга барабыз. Анда иртән бер үк сәгатьтә торырга кирәк. Менә ямьле җәй җитте. Су коенабыз һәм кояшта кызынабыз. Җәйге табигатьне күзәтәбез. Лагерьда яңа дуслар белән танышыбыз.
Гомуми нәтиҗә: