Классный час на тему человечность

Мақсаты: 1.Оқушылардың бойына рухани адамгершілік қасиеттерді ұялату үшін

                    мейірбан, ақылды, шыншыл, қайырымды т.б. адамдық асыл қасиеттерді

                    игеруге ықпал ету.

                2.Оқушылардың әдеп, адамгершілік , мейрімділік сынды қасиеттерін дамыту  

               3.Оқушыларды  бірін -бірі сыйлап, мейіріммен қарауға, әдеп нормаларын

                  сақтауға  тәрбиелеу.

Өтілу әдісі: Тәрбие сағаты

І.Ұйымдастыру

Мұғалімнің кіріспе сөзі:

          Адамның адамгершілік, саналылық дәрежесі – оның тәртібі мен іс-әрекетін анықтайтыны әлдеқашан дәлелденген. Адамның бойынан адамгершілік қасиеттер табылса, әрине сымбатты, парасатты көрінеді. 

Адамгершілік – адамның асыл қасиеті. Жүсіп Баласағұн адамгершілік пен инабаттылықтың төрт қасиетін 6600 тармақтан 72 тараудан тұратын «Құтты білік» дастанында көрсетіп берді. 

Шығыстың ұлы ғалымы әл-фараби: жас жеткіншектеріңізді көрсетіңіз, мен сіздердің болашақтарыңызды айтып берейін деген екен.

Бүгінгі тәрбие сағатымызда адамгершілікті сендер қалай түсінесіңдер, әдеп – нормаларын білесіздер ме, өзара пікірлесіп ой бөлісеміз.

Адамгершілік бастауы неде?

Медербүбі:

Адам тумысынан жамандыққа үйір емес. Жақсылық адам бойына сол бала кезде егіледі. Ол жылдар өте келе өніп шығады. Жақсылық өнімінің шыққанын көрсе оны жамандықтың арам шөптері басып кеткені сонда ғана белгілі болады. Ізеттілік пен сыпайылық сияқты адамгершілік түрлері отбасынан басталады.

Бекет:

Адамгершілік қасиет ең бірінші әр оқушының отбасын сыйлаудан басталады. Әке-шешеге ешқашан дауыс көтеруге, сөз қайтаруға болмайды. Ата-анасын сыйламаған адам басқа біреуді сыйлап жетістірмейді. Ата-ананы ренжітпеу – әр баланың өмір бойғы міндеті.

Адам қандай жоғары лауазымда қызметте жүрсе де ізеттілікті жоғалтпауы тиіс. Үлкен адамдарға қоғамдық көліктерде орын беру, сұрақтарына дұрыс жауап беру қажет. 

Терме тыңдау: «Ана өсиеті»

Мұғалім: Балалар, қазір тыңдаған термеден не ұқтыңдар? Термедегі мына жолдарда бізге қандай болу керек делінген?

Ана айтты бір өсиет баласына,

Бір жолдың шығарып сап саласына, 

Ей балам шамаң келсе жақсылық ет,

Ақпейіл азаматтың арасына.

Егер де жол үстінде тікен жатса

Кірер деп аяғына біреу басса,

Ерінбей – ақ иіліп қолыңменен

Сол тікенді көтеріп алып таста.

Бұл еңбегің қалмасты босқа, бекер,

Соны көрген соңғы жас солай етер.

Жақсы үлгіні жалпы ұлт дәстүр жасап

Жол тазарып, жолаушы жолдан өтер.

Міне, балалар, адамгершіліктің асыл қасиеттері өте көп, алуан түрлі, дегенмен солардың ең ішіндегі маңыздысы – аманат. 

Маржан сөздер сыр шертеді (адамгершілік, ар-ұят, тәрбие туралы)

Мөлдір:

Адамның адамшылығы – ақыл, ғылым, жақсы ата-ана, жақсы құрбы, ұстаздан болады.

Жақсылық істеуден жалықпа,

Істеген жақсылығыңа өкінбе!

Нұрсұлтан:

Жақсы адам жолдасынан белгілі 

Биікке шықсаң көзің ашылады,

Жақсымен сөйлессең көңілің ашылады

Жанар:                                                                      Алихан:

Бітер  істің басына,                                     Сыйға сый, сыраға бал.

Жақсы келер қасыңа.                                Ұлың өссе 

Жақсы адам – елдің ырыс,                        Ұлы үлгілімен ауылдас бол.

Жақсы сөз – жанның тынысы.             Қызың өссе, Қызы үлгілімен ауылдас бол.

Маусым:                                                                            Джахангир:

Ұят жүрген жерде                                      Ар қайда болса, 

Абырой төгілмейді                                    Ұят сонда.

Абырой бар жерде                                     Әдептің не екенін 

Ар шапан сөгілмейді.                               Әдепсіз адамды көргенде ұғынарсың.

Саяна:                                                             Аға әдепті болса, іні әдепті.

Әдепсіз бала                                               Әпке әдепті болса, сіңлі әдепті.

Ауыздықсыз атпен тең.                            Әдептілік, ар ,ұят – адамдықтың белгісі.

Әдепті бала 

Жазып қойған хатпен тең.

Келесі кезекті көрініске береміз.   «Байлық, бақыт, адамгершілік»

Автор, Аяулым: ерте заманда Байлық, Бақыт, Адамгершілік үшеуі бас қосады. Олар өзара өткен кеткен әңгімелерді айтысады. Сөз кезегінде үшеуі адам баласына тигізетін пайдасы жайында таласып қалады.

Байлық, Әсел: Менің арқамда ғана адам баласының төрт түлігі сай, үйі дүние-мүлікке бай, ішіп-жемі мол болады. Сондықтан маған тең келер ештеңе жоқ (кеудесін қағады).

Бақыт, Нұрила: Мен бақпын, кімнің басына қонсам,соның атақ-даңқын шығарамын, мансабын аспанға көтеремін. Ақ дегенім – алғыс, қара дегенім – қарғыс дөкей етемін.

Адамгершілік, Санжар: О, достарым, мен сендердің таластарыңа қосылмаймын. Үшеуміз тең тудық. Бірақ, мен бірер итжейдені сендерден бұрын тоздырдым. Айтыстарың көңіліме қонбайды. Мен ақылмын, сондықтан, бекер даурығып, менменсініп сөйлегенді жақтармаймын. Үшеуіміз де адам баласына қажетпіз. Көңілдеріңе келсе де айтайын, екеуің де маған бағыныштысыңдар. Адам баласы менсіз өмір сүре алмайды. Келіспесеңдер Данышпанға жүгінейік. Төрелігін сол айтсын.

Автор,Аяулым:Сөйтіп, үшеуі Данышпанға келеді. Үшеуінің таласын тыңдап алған Данышпан:

Данышпан, Жанар: Өмірдің өзі сабақ. «Байлық – бір жұттық», «Бақыт – баянсыз». Ақыл бар жерде адамгершілік те , байлық та, бақыт та, бір ынтымақта түгел болады т.с.с. 

Мұғалім:

Міне балалар, ақылмен, адамгершілікпен брін ойдағыдай басқаруға, атқаруға болады. Олардың еңбек деген сүйеніш, тіреуі, тұтқасы бар. Сондықтан да, ақылды, адамгершілігі мол адам баласы байлыққа да, бақытқа да кенеліп, мәнді де, сәнді өмір сүре алады екен.     

Ал келесі кезекті Мақалға береміз, яғни адамгершілік, ақыл, білім туралы.

1-оқушы:Ата – ананың ақылы сарқылматын көлмен тең.

2-оқушы: Ақыл – тозбайтын тон

Білім таусылмайтын кен.

3-оқушы: Баймын деп мақтанба, жарлық бар.

   Көппін деп сұқтанба, жалғыздық бар.

4-оқушы: Ақыл – байлық – азбас байлық

Ақылың болса, арыңды сақта

Ар-ұят керек әр уақытта.

5-оқушы :Адамгершіліксіз адам айқайлай келеді,

Жан-жағын жайпай келеді.

Адамгершілікті адам жай-жай келеді,

Жан-жағын байқай келеді.

Амина: Әдеп сақта әманда,

Әрбір адал адамға

Жасасаң бір жақсылық

Қайтарады саған да.

Ынтымаққа қосыл да,

Ықылас қой досыңа

Ар, мақсатың нақ болсын

Ақылыңнан тосылма.

Мұғалім:

Ендігі кезекті балалар пікір алмасуға берейік.

Адамгерлішік неден басталады – айналасынан басталады. 

Балалар, біз сырына қанық емес, түбі терең, тәрбиелі сөздердің, әдет-ғұрыптардың, адамгершілік қасиеттердің небір кәусар бұлағымен сусындадық.

Сөз кезегін халқымыздың ұлағатты, тәрбиелі, мәні зормаржан сөздері, өсиет өнегесін рухани азық етіп, жас ұрпақты бүгінгі тығырықтан алып шығуға болатын құпия хаттарға жауап береміз. Хаттың мәтіні мынадай. 

1-хат.Құрметті достар! Менің көршімнің бір баласы бар, өзі өтірікші, көзбе-көз өтірік айта қояды. Маған күнде келіп ойнағысы келеді. Мен онымен дос болып бірге ойнайын ба? (Нұржігіт)

2-хат:Құрметті достар! Менің бір досым бар. Өзі мақтаншақ. Ойнап жүргенде үй ішін айтып, нәрселерін, қылығын айтып бөсіп мақтанады. Мен оны ұнатпаймын. Бірақ ойынды жақсы ойнайды. Мен осы баламен дос болайын ба, айтыңдаршы? (Дана)

Жағдаяттар:

1) Сынып ішіндегі бір баламен сенің досың ойнағысы, қарым-қатынас жасағысы келейді. Тіпті «оны мазақтаңдар» деп үгіттейді. Ал сен не істер едің?

2) Сенің үлкен әпкең шешесіне құрбысының үйіне «сабаққа дайындаламын» деп кетіп, ал шындығында олар би кешіне кетті. Егер шешең сенен осы жайды сұраса, сен не істер едің?

3) Ата-анаңның теледидардан қарайтын бағдарламасы сенің қарайтын бағдарламаңмен бір уақытқа келіп қалды делік. Сен оны үбей қарайсың. Бірақ өкінішке орай, екеуі екі арнадан беріледі. Сен қандай шешімге келер едің?

Мұғалім:

Қандай да болмасын жағдаяттық жағдайларды шешсек те әділ, дұрыс шешім қабылдай білуіміз қажет және адамгершілік қасиеттерімізді де жоймай, бағалай білуіміз керек.

Медербүбі:Адамгершіліктің қарапайым қағидалары:

1. Амандасу

2. Үлкенді құрметтеу

3. Тілін сыйлау

4. Отанын қорғау

5. Дінін сатпау

Әділет: Адамгершілік академиясына тоқталады:

1. «Жасында әдеп үйренбеген кісіден, өскен соң қайран жоқ» (Сайф Саран)

2. «Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» (Абай)

Мөлдір:

3. «Арыңды сатпа, теріңді сат, адалдықты ізде» (Шәкәрім)

4. «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» (Әл-Фараби)

Қорыту: Адамгершілік қасиет – жеке адамның басындағы емес, жалпы қоғамның қордалы байлығы.

Адамдық борыш ар үшін,

Барша адамзат қамы үшін

Серт бергем еңбек етем деп,

Алдағы атар таң үшін, – демекші расында, адамгершілік бір күнде немесе біраз уақытта пайда болатын нәрсе емес, ол күнделікті көруден, көре жүріп үйренуден пайда болатын асыл қасиет деп тәрбие сағатын аяқтаймыз