Классный час "Ог-булеге ада кижинин ролю"

Ада кижинин ог-буледе ролю.

(Класс шагы)

Сорулгазы: Ада кижинин ог-буледе ролюн билиндирер уруглар кижизидилгезинге           

                   харыысалгазын бедидер хей-аъдын кодурер.

                   Школа биле харылзаазын быжыглаар.

                   Ог -буледе ада-ие биле уругларнын аразында харылзаазын       

                   быжыктырар.уругларнынсос-домаан сайзырадыр .  

 Дерилгези:  Ада дугайында улегер домактарны, шулуктерден одуругларны чараштыр     

                      бижээш азар.

Кичээлдин чорудуу.

          1.Организастыг кезээ .

-Экии уруглар ,эргим ачалар болгаш хундулуг аалчылар! Клазывыс шагында киржип чедип келгенинер дээш силерге-улуу-биле ооруп четтирдивис.Богунгу класс шагында ог буле дугайында чугаалажып клазывыстын оореникчилеринин ог-булелери-биле таныжар бис.

Бо чылын силернин ог-булелеринерге кадыкшылды аас-кежиин, найыралды чедиишкиннерни кузедивис.Уруглар аас-кежии чуден хамааржырыл .(Оореникчилернин харыызын дыннаар).А силер чуу деп бодаар- дыр силер, ада- иелер аас-кежии чуден хамааржырыл? (Ада-иелернин харыызын дыннааш башкы туннеп чугаалаар).

     Хундулуг аалчылар, эргим ад- иелер. Клазывыс оореникчилеринин ог-булелери-биле силерни таныштырдывыс. Бо ог-булелерде ада кижинин ролю чугула черде турарын кордувус. Ог- буленин аас-кежии ында чурттап турар кижилернин боттарындан хамааржыр, ындыг- даа болза кол харыысалга ада-иенин мурнунда турар дээрзин билип алдывыс.                                 

             2.Кол кезээ.

     Ада кижинин ог-буледе ролю чунун-биле илереп чоруурул? Ог-буленерде кол кижи кымыл? Аванар бе, азы ачанар бе? Эки ада деп кымыл?

         Ада кижинин ог-буледе ролю огнун эр ээзи ажы-толунун ачазы, сумелекчизи, деткикчизи, камгалакчызы болурундан ангыда, ада-огбе ызыгуурунун уламчылакчызы болуп чорууру биле хундуткелдиг.

      Бичии кижи чажындан тура ачазын эки деп санаар, оон четпестерин эскербес, ачам куштуг, ол кажан- даа, каяа-даа ыяп -ла дузалап чедип келир деп чувеге бузурээр. Оол уруг ачазын дозексээр. Чугаа-домаан, кылажын дээш, ачазынын эки багай -даа талазын оттунуп алыксаар.

        Кыс уруг бир дугаарында ачазын коруп, эр кижинин характери-биле таныжар

      Кыс уругга ада кижинин улегери эки болза, уруунун ог-булез, чуртталгазы аа- кежиктиг болур.

      Ада кижи чоннун эки чанчылдарын болгаш культуразын ажы-толунге дамчыдып бээр. Оларны эртем- билигге хандыкшылдыг, амыдыралдын кадык хевиринге чуткулдуг чоруур кылдыр остурер.

        Ада кижи ажы-толунге эш, оннук болур. Буянныг сеткилдиг, сагыш- човангыр ачазын ажы-толу кажан-даа утпас, оон чырык адын монгежидип чоруур.

   Ада кижинин ажы -тол кижидилгезинге ролю улуг. Уруглары унген-кирген чонунга экииргек, дузааргак биче сеткилди авазындан дозеп алыр ,куш- шыдал талазы-биле баштайгы дадыгыышкынны ап, спортка хандыкшылды, бергелерге торулбас шыдамык чорукту ачазындан коруп улегерлеп алыр, Торээн чуртунга ынак патриотчу болурунга, куш- ажылга ачазы ооредир.

     Ажы-толу эртем-билиглиг, культурлуг, ниитилелге ажыктыг ажылды кылып чоруур болза, ачазынга улуг оорушку чоргаарал болур чоннун мындыг мерген чугаазы бар  «адазы кандыг болдур ажы толу база ындыг болур».

        Ам оюндан ойнаалынар уруглар.

      Оюн. «Эн- не.эн-не!»

   -Оюннун сорулгазы -ачаларынарны чаптанчыг, чече- мерген, кымдан-даа артык кылдыр мактаар силер. Кымнын  ачазы. «Эн-не, эн-не» эвес. Кым эгелептерил уруглар.  (Оюннун киржикчизи туруп келгеш:  «Мээначам»… деп чугаазын эгелээш, хоглуг-баштак кылдыр уламчылаар). 

     Оореникчилерге айтырыглар.

     Ачаннын, (акыннын, честеннин) кандыг чанын дозеп алыксаар сен?

    Ачан-биле кандыг ажыл кылыксаар сен?

    Ачаларга айтырыглар.

     Оглунарнын (уруунарнын) сонуургалдарын чугаалап корунерем?

      Оглунарнын (уруунарнын) адын чуге ынчаар адааныл? Тоогузун сактып чугаалап корунерем.

      Адаларнын хей-адын бедидери-биле адалар кодекзин тургускан. (Башкы номчуп таныштырар)

   Кичээлдин туннели.

   Кичээливистин тончузунде чуну туннеп чугаалап болурул, уруглар? Богунгу кичээливиске ада кижинин ог-буледе ролюнун дугайында чугаалажып, ада кижи огнун эр ээзи, ажы- толунун ачазы, сумелекчизи, деткикчизи, камгалакчызы болурундан ангыда, ад- огбе ызыгуурунун уламчылакчызы болуп чоруурун билип алдывыс.

      Ынчангаш ачаларывска кырган-ачаларывыска, акыларывыска, даайларывыска тураскаадып   ачай  деп ырыны ырлап берээлинер, уруглар

               Эр адын алдар-биле бургетсинзе,

               Эргим торээн ынак аван арны хун дег 

               Эр адын хирге чамга боразынза,

               Эргим торээн ынак аван арны дун дег.