Ада кижинин ог-буледе ролю.
(Класс шагы)
Сорулгазы: Ада кижинин ог-буледе ролюн билиндирер
уруглар кижизидилгезинге
харыысалгазын бедидер хей-аъдын
кодурер.
Школа биле харылзаазын быжыглаар.
Ог -буледе ада-ие биле уругларнын
аразында харылзаазын
быжыктырар.уругларнынсос-домаан сайзырадыр
.
Дерилгези: Ада дугайында улегер домактарны,
шулуктерден одуругларны чараштыр
бижээш азар.
Кичээлдин чорудуу.
1.Организастыг кезээ .
-Экии уруглар ,эргим ачалар болгаш хундулуг аалчылар!
Клазывыс шагында киржип чедип келгенинер дээш силерге-улуу-биле ооруп
четтирдивис.Богунгу класс шагында ог буле дугайында чугаалажып клазывыстын
оореникчилеринин ог-булелери-биле таныжар бис.
Бо чылын силернин ог-булелеринерге кадыкшылды аас-кежиин,
найыралды чедиишкиннерни кузедивис.Уруглар аас-кежии чуден хамааржырыл .(Оореникчилернин
харыызын дыннаар).А силер чуу деп бодаар- дыр силер, ада- иелер аас-кежии чуден
хамааржырыл? (Ада-иелернин харыызын дыннааш башкы туннеп чугаалаар).
Хундулуг аалчылар, эргим ад- иелер. Клазывыс
оореникчилеринин ог-булелери-биле силерни таныштырдывыс. Бо ог-булелерде ада
кижинин ролю чугула черде турарын кордувус. Ог- буленин аас-кежии ында чурттап
турар кижилернин боттарындан хамааржыр, ындыг- даа болза кол харыысалга ада-иенин
мурнунда турар дээрзин билип алдывыс.
2.Кол кезээ.
Ада кижинин ог-буледе ролю чунун-биле илереп чоруурул? Ог-буленерде
кол кижи кымыл? Аванар бе, азы ачанар бе? Эки ада деп кымыл?
Ада кижинин ог-буледе ролю огнун эр ээзи ажы-толунун
ачазы, сумелекчизи, деткикчизи, камгалакчызы болурундан ангыда, ада-огбе
ызыгуурунун уламчылакчызы болуп чорууру биле хундуткелдиг.
Бичии кижи чажындан тура ачазын эки деп санаар,
оон четпестерин эскербес, ачам куштуг, ол кажан- даа, каяа-даа ыяп -ла дузалап
чедип келир деп чувеге бузурээр. Оол уруг ачазын дозексээр. Чугаа-домаан,
кылажын дээш, ачазынын эки багай -даа талазын оттунуп алыксаар.
Кыс уруг бир дугаарында ачазын коруп, эр
кижинин характери-биле таныжар
Кыс уругга ада кижинин улегери эки болза,
уруунун ог-булез, чуртталгазы аа- кежиктиг болур.
Ада кижи чоннун эки чанчылдарын болгаш
культуразын ажы-толунге дамчыдып бээр. Оларны эртем- билигге хандыкшылдыг,
амыдыралдын кадык хевиринге чуткулдуг чоруур кылдыр остурер.
Ада кижи ажы-толунге эш, оннук болур. Буянныг
сеткилдиг, сагыш- човангыр ачазын ажы-толу кажан-даа утпас, оон чырык адын
монгежидип чоруур.
Ада кижинин ажы -тол кижидилгезинге ролю улуг.
Уруглары унген-кирген чонунга экииргек, дузааргак биче сеткилди авазындан дозеп
алыр ,куш- шыдал талазы-биле баштайгы дадыгыышкынны ап, спортка хандыкшылды,
бергелерге торулбас шыдамык чорукту ачазындан коруп улегерлеп алыр, Торээн
чуртунга ынак патриотчу болурунга, куш- ажылга ачазы ооредир.
Ажы-толу эртем-билиглиг, культурлуг, ниитилелге ажыктыг
ажылды кылып чоруур болза, ачазынга улуг оорушку чоргаарал болур чоннун мындыг
мерген чугаазы бар «адазы кандыг болдур ажы толу база ындыг болур».
Ам оюндан ойнаалынар уруглар.
Оюн. «Эн- не.эн-не!»
-Оюннун сорулгазы -ачаларынарны чаптанчыг, чече-
мерген, кымдан-даа артык кылдыр мактаар силер. Кымнын ачазы. «Эн-не, эн-не»
эвес. Кым эгелептерил уруглар. (Оюннун киржикчизи туруп келгеш: «Мээначам»…
деп чугаазын эгелээш, хоглуг-баштак кылдыр уламчылаар).
Оореникчилерге айтырыглар.
Ачаннын, (акыннын, честеннин) кандыг чанын дозеп
алыксаар сен?
Ачан-биле кандыг ажыл кылыксаар сен?
Ачаларга айтырыглар.
Оглунарнын (уруунарнын) сонуургалдарын чугаалап
корунерем?
Оглунарнын (уруунарнын) адын чуге ынчаар адааныл?
Тоогузун сактып чугаалап корунерем.
Адаларнын хей-адын бедидери-биле адалар кодекзин
тургускан. (Башкы номчуп таныштырар)
Кичээлдин туннели.
Кичээливистин тончузунде чуну туннеп чугаалап
болурул, уруглар? Богунгу кичээливиске ада кижинин ог-буледе ролюнун дугайында
чугаалажып, ада кижи огнун эр ээзи, ажы- толунун ачазы, сумелекчизи, деткикчизи,
камгалакчызы болурундан ангыда, ад- огбе ызыгуурунун уламчылакчызы болуп
чоруурун билип алдывыс.
Ынчангаш ачаларывска кырган-ачаларывыска,
акыларывыска, даайларывыска тураскаадып ачай деп ырыны ырлап берээлинер,
уруглар
Эр адын алдар-биле бургетсинзе,
Эргим торээн ынак аван арны хун дег
Эр адын хирге чамга боразынза,
Эргим торээн ынак аван арны дун дег.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.