Дәрисниң мавзуси: Қизиқарлиқ
география
Дәрисниң мәхсити:
1. Билимлик
Оқуғучиларға материклар вә уларниң
тәкшүрүлүши, рельефи, дәриялири вә көллири тоғрисида чоңқур билим бериш.
2. Риважландуруш
Оқуғучиларииң дунияға болған көзқаришини, географиялик билимлирини риважландуруш, оқуғучиларни
тәнқидий турғидин ойлашқа үгитиш
3. Тәрбийәлик
Оқуғучиларға ян-яқлиқ билим бериш, тәбиәткә, әтрап муһитқа, вәтәнгә болған муһәббитини
тәрбийиләш.
Пайдиланған көрнәкликләр: рәңлик сүрәтләр,
қанатлиқ сөзләр,
плакатлар,
буклетлар, слайдлар, видеоматериал
Пайдиланған әдәбиятлар: гезит-журнал,
интернет материаллири,
Тәрбийә саатиниң бериши:
Киришмә сөз
Дәристә
пикирдашлиқ атмосферисини қелиплаштуруш. «Кепинәкни тутуп ал» намлиқ тренинг.
Топқа бөлүнүш: (Материкларни қураштуруш арқилиқ)
І
тур. Соал-жавап. (Материклар бойичә билимлирини тәкшүрәш)
Бу қандақ материк?
Чәтки чекитлири?
Кимләр тәкшүргән?
Дәриялири вә көллири?
Пайдилиқ қезилмилири?
(Һәр топ өз
топиниң нами бойичә материк тоғрисида жавап бериши керәк)
ІІ
тур.
Семантикилиқ картини толтар
Семантикилиқ карта
|
Йәр мәйдани
|
30,3
|
24,2
|
7,6
|
18,3
|
|
|
|
|
|
|
Әң чоң тағ системиси
|
Анд
|
Чоң су айриғуч
|
Кордильер
|
Атлас
|
|
|
|
|
|
|
Әң егиз чекити
|
6960 м.
|
6193 м.
|
5895 м.
|
2228 м.
|
|
|
|
|
|
|
Әң чоң дәрияси
|
Муррей
|
Нил
|
Амазонка
|
Миссисипи
|
|
|
|
|
|
|
Деңиз бетидин әң төвән йери
|
- 86 м.
|
- 16 м.
|
- 40 м.
|
- 153 м.
|
|
|
|
|
|
ІІІ тур. «Ойлан тап»
1.
Йәр күн планетиларниң ичидә қанчинчи болуп туриду?
2.
Бу чөлгә хас өсүмлүкниң қисқа, йоған ғолиниң егизлиги 50
см, әң узуни 2-3 м болиду, бәзидә 8 м-ға йетидиған қаттиқ қаплиқ икки
йопурмақла өсүп чиқиду. Йопурмақлар учи аста-аста қуруп кетиду, лекин ғолидин
яңливаштин өсүп чиқиду. Бу өсүмлүк 2000 жилғичә өсиду. Бу қәйәрдә өсүдиған өсүмлүк, қандақ
атилиду?
3. Амазонкиниң нәм
экваторлуқ жаңгаллири аләмдики әң кичик қуш ------- маканлайду.
4. Узунлуғи
12 м-ға йетидиған дуниядики әң чоң илан ----------- Амазонкиниң нәм
экваторлуқ жаңгаллирида яшайду
5.
Дуниядики әң узун крокодилниң узунлуғи қанчә метрға йетиду. Бу қайсу материкта,
қайсу дәриясида яшайду?
6.
Материктики өсүмлүкләрниң 75%и, һайванларниң 90%идәк қайсу материкқа хас. Шуниң
билән биллә гондванилиқ материкларниң
арисида мунасивәт болғанлиғини испатлайдиған бәзи бир ортақ өсүмлүк түрлири бар. Бу қайсу дәрәқ? 7. Дуниядики әң йоған
һайван. Бу һайван қайсу материкта яшайду? Салмиғи қанчә?
8.
Бу қайсу материкниң, қайсу тағлирини маканлайдиған дуниядики наһайити зор
жиртқуч қуш. Салмиғи 9-12 кг, қанити йейилғанда 3 метрға йетиду?
9.
Саваннилар билән шалаң жаңгалларда
егизлиги 3 м-ға йетидиған пил чөпиниң арисида өсүдиған бу дәрәқ қандақ атилиду
вә қайсу материкта өсиду?
10.
Бу
қайсу материкниң ғәрбий қисмида вә қайсу океан яқисида өсидиған егизлиги 100
метрға йетидиған, 3-4 миң жил яшайдиған дуния йүзидики әң
егиз дәрәқ?
ІV
тур. «Ким тапқур» . Кроссворд йешиш.
Һәр
топқа өз материги бойичә соаллар берилиду. Чапсан дурус жававини тепиш керәк.
V
тур.Мас кәлтүрүп, дурус жававини тап
1.
Материкниң шималий чәтки чекити
А.
Австралия А. Мерчисон
В.
Африка В. Йорк
С.
Жәнубий Америка С. Бен-Сека
Д.
Шималий Америка Д. Гальинас
2.
Әң егиз чекити Егизлиги
А.
Мак-Кинли А. 6960 м.
В.
Косцюшко В. 5895 м.
С.
Килиманджаро С. 6193 м.
Д.
Аконкагуа Д. 2228 м.
3.
Аталған материкқа қайсу океанлар туташ ятиду?
А.
Австралия А. Теч океани
В.
Африка В. Һинд океани
С.
Жәнубий Америка С. Атлантика океани
Д.
Шималий Америка Д. Шималий муз океани
4.
Шималий Америкиниң чәтки чекитлирини тап
А.
Принц-Уэльс А. Жәнубий
В.
Марьято В. Ғәрбий
С.
Мерчисон С. Шәрқий
Д.
Сент-Чарльз Д.Шималий
5.
Аталған материкларниң дәриялирини көрсәт
А.
Африка А. Амазонка
В.
Шималий Америка. В. Муррей
С.
Австралия С. Нил
Д.
Жәнубий Америка Д. Миссисипи
VІ.
Мусабиқиниң йәкүнини чиқириш, ғалипкарларни мукапатлаш
