ЕҢБЕККЕ
БАУЛУ
Түсінік
хат
Күнтізбелік-тақырыптық жоспар 12
тамыз 2012 жылғы № 1080 бұйрығымен бекітілген ҚР Стандартына, Қазақстан
Республикасының Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірде №115
бұйрығымен бекітілген жалпы білім беретін мектептің 1-4
сыныптарына арналған «Еңбекке баулу» оқу бағдарламасына, «2015-2016 оқу жылында
Қазақстан Республикасы жалпы білім беру ұйымдарында ғылым негіздерін оқыту
ерекшеліктері туралы» әдістемелік нұсқау хатына және № 21 орта жалпы білім
беретін мектебінің оқу жоспарына сәйкес жасалынды.
Пәннің негізгі ерекшелігі – адам және
қоршаған әлем арасындағы өзара байланысы, қоғам дамуындағы адам қызметінің рөлі
туралы түсініктерін, алғашқы технологиялық біліктіліктері мен дағдыларын
қалыптастыру. Еңбек оқушы дамуының (адамгершілік, ақыл-ой, физикалық,
эстетикалық) ең бір басты факторы болып табылады. Осы сатыда қалыптасатын дағды
оқушының одан әрі дамуын қамтамасыз етіп қана қоймай, меңгеретін білім және
білікті белсенді түрде қабылдауы мен түсінуіне мүмкіндік тудырады.
Негізгі мақсаттар:
1) бастапқы технологиялық білім, еңбек
білігі мен дағдысын, іс-әрекетті жоспарлау және ұйымдастыру тәсілдерін
меңгерту;
2) сенсорика, қол саусақтарының кіші
моторикасын, кеңістік қиялын, ақпарат түрлерінде бағдарлау қабілеттерін дамыту;
3) қоршаған әлем өзгерісіндегі адам
еңбегінің рөлі туралы білімді меңгерту;
4) адам және адам еңбегіне құрметпен
қарауға, еңбексүйгіштігін тәрбиелеу.
Міндеттер:
1) алғашқы жалпы еңбек және арнайы
біліктерін, еңбек және экологиялық мәдени негізін қалыптастыру;
2) ақпаратты іздеу, қайта өзгерту, сақтау
және қолдану үшін практикалық іс-әрекетте және күнделікті өмірде алған білім
мен білігін пайдалану;
3) жеке гигиена ережесін сақтау,
материалдар және құралдармен қауіпсіздік жұмыс тәсілін қолдану дағдысын дамыту;
4) өздігінен қажетті материалдардан түрлі
бұйымдар құрастыру;
5) оқушылардың шығармашылық қабілетін,
көркем сезімін, шығармашылық қиялын, кеңістік ой-өрісін, эстетикалық талғамы
мен құрастырушылық қабілеттерін дамыту;
6) ұжымдық жұмыс істеуді ұйымдастыру.
Пәнаралық байланысты жүзеге асыру кезінде оқушылар
басқа пәндерден алған біліктіліктері мен дағдыларын еңбекке баулу сабағында
пайдалана алады:
1) қазақ тілі, әдебиеттік оқу. Көркем шығармаларды оқи
отырып, сәндік-қолданбалы өнер туралы мәліметтермен танысу, білімін тереңдету,
өз еңбегінің нәтижесін ауызекі тілде толық, нақты, жүйелі жеткізе білу;
2) математика. Бұйымдарды жасауда өлшем бірліктерін
қолдану;
3) дүниетану. Табиғатқа саяхат барысында табиғи материалдармен
танысу, оларды жинау, табиғи құбылыстар туралы мағлұматтар алу;
4) бейнелеу өнері. Бұйымдар мен заттардың пішінін,
түсін салыстыру, сызу, бояу, сурет салу, мүсіндеу жұмыстарын орындау, үйлесім
туралы түсінігін тереңдету, оқушылардың эстетикалық талғамын дамыту,
бұйымдардың шығу тарихымен танысу;
5) дене шынықтыру. Қол саусақтарының ұсақ бұлшық
еттерін дамыту, бұлшық еттерді шынықтыру, жұмыс істеу барысында
санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау ережесімен танысу және оны орындау
арқылы пәнаралық байланыс жүзеге асырылады.
Базалық
білім мазмұны
Техникалық
еңбек
/34
сағат/
|
Табиғи материалдармен жұмыс
|
12 сағат
|
1) жұмыс орнын дайындау. Еңбек қауіпсіздік ережесін
сақтау. Еңбек мәдениеті ережесі;
2) табиғатты бақылау. Табиғаттан үйрену. Табиғат
және адам қолымен жасалған әлемнің байланысы;
3) үлгі схема бойынша түрлі табиғи материалдардан
бұйымдар құрастыру. Құрастырылған заттардың айрықша ерекшеліктерін түсіндіру;
4) қауырсыннан, қайыңның қабығынан құрастырудың
ерекшеліктері (құс, күшік, гүл);
5) қиял аппликациясын жасау. Композиция;
6) мозаика. Дән тұқымынан мозаика құрастыру;
7) аппликация құрастыру.
|
Қағаз және қатырма қағазбен жұмыс
|
12 сағат
|
1) адамның өмірі үшін қағаздың рөлі. Қағазды жасауда
қолданылатын шикізат. Қағазды үнемді пайдалану;
2) сызба. Сызбаны қолданатын мамандар туралы
мағлұмат. Сызба сызықтары. Сызықтарды пайдалану үлгілері. Белгілеу және
өлшеу. Қолданылатын құралдар: сызғыш, қарындаш, трафарет, циркуль;
3) шеңбер. Шеңберді пайдаланып қағаздан түрлі бұйымдар
құрастыру;
4) қағаздан құрамақтар, бұйымдар, қозғалатын
ойыншықтар құрастыру. Құрастыру реті;
5) фольга. Фольганың шығу және оны қолданатын
өнеркәсіп туралы қысқаша мәлімет. Фольгадан түрлі пішінді ойыншықтар
құрастыру (құлын, барыс). Жұмысты орындау реті, қолданылатын құралдар;
6) қатырма қағаз. Қатырма қағазбен жұмыс.
Қауіпсіздік ереже;
7) қағаз және қатырма қағазды пайдаланып түрлі
тақырыптағы композиция, қызықты ойыншықтар, геометриялық пішіндер құрастыру;
8) жобалық жұмыс.
|
Тоқыма материалдармен жұмыс
|
6 сағат
|
1) мата туралы алған білімдерін қайталау. Матамен
жұмыс істеуде қажетті құрал-жабдықтар. Мата қиындығынан үй шаруашылығына
қажетті бұйым дайындау;
2) тігіс түрі: айқас, шынжыр. Айқас және шынжыр
тігістерінің орындалу реті. Қауіпсіздік ережені сақтау;
3) сыртетпе, ілгек пен ілмек қадау;
4) кестелі панно дайындау. Тігіс түрлерін пайдалана
отырып, әртүрлі бұйымдар тігу;
5) жұмсақ ойыншықтар тігу.
|
Техникалық модельдеу
|
4 сағат
|
1) адамның өз еңбегіне қажетті түрлі техникалық машиналарды
пайдалануы және оның шығу тарихы туралы қысқаша мәлімет (самокат, велосипед);
2) металл құрастырғыш бөлшектерінен ойыншықтар
құрастыру;
3) ұшу аппараты тарихынан. Ұшақ туралы қысқаша
мағлұмат. Үлгі бойынша ұшақ, зымыран құрастыру. Құрастыру реті. Құрастырғыш
бөлшектері. Бөлшектерді біріктіру тәсілдері;
4) ұжымдық жұмыс (жоба).
|
Көркем
еңбек
/ 32
сағат/
|
Ұлттық киімдер
|
5 сағат
|
1) наурыз мерекесі;
2) ұлттық киімдер. Қазақ, орыс және ұйғыр халқының
ұлттық киім үлгілері;
3) киім үлгілері мен ою-өрнектері арасындағы
ерекшеліктер;
4) түрлі-түсті қағаздарды (қатырма) пайдаланып үлгі
бойынша ұлттық киім моделдерін құрастыру.
|
Ермексаздан ыдыс жасау
|
6 сағат
|
1) ыдыс жасау. Ыдыс жасау тарихына қысқаша шолу;
2) ыдыс дизайны;
3) ермексаз, қағаз және қатырма қағаздан ұлттық
нақыштағы ыдыс жасау;
4) қағаздан ыдыс құрастыру.
|
Сәндік бұйымдар құрастыру
|
4 сағат
|
1)
ұсақ моншақ тарихынан қысқаша мәлімет. Сәндік бұйымдар үлгілерін жасайтын
суретшілер және сәнгерлер;
2)
ұсақ моншақтан әшекейлі бұйымдар құрастыру. Сәндік бұйымдарды құрастыруға
қажетті материалдар және оны жасау реті;
3)
әшекейлі бұйымдар жасауда ермексаз қолдану. Қолөнер шеберлерінің әшекейлі
бұйымдарымен танысу.
|
Ұлттық бұйымдар
|
6 сағат
|
1) қазақтың үй жиһаздары: кілем, тұскиіз;
2) түрлі бейнелі өрнектерді пайдалануы. Шеңбер,
шаршы ішінде қарапайым ою-өрнекті салып орналастыру, оны жасау жолдары.
|
Тоқыма материалдармен жұмыс түрлері
|
3 сағат
|
1)көркем құрастыру. Үлгі бойынша дорба құрастыру;
2) қуыршаққа арналған киімдер модельдеу;
3) композиция құрастыру.
|
Әртүрлі материалдардан бұйымдар мен
фигуралар құрастыру
|
8 сағат
|
1)
табиғи материалдар, композиция туралы білімдерін, сымнан құрамақ құрастыру
дағдыларын кеңейту. Қажетті материалдар мен құрал-саймандарды таңдау. Еңбек
қауіпіздік ережесін сақтау;
2)
табиғат ғажайыптары. Табиғи материалдардан түрлі тақырыптағы композиция
құрастыру;
3)
үлгі бойынша шиден ыдыс қойғыш тоқу;
4)
кепкен өсімдіктерден гүл шоғын құрастыру. Құрастыру реті және дайындау
технологиясы;
5)
сымнан құрастыру. Сымнан қысқы спорт түрлерімен айналысатын спортшылардың,
биші қыздардың қимыл-қозғалысын көрсететін силуэттер құрастыру. Қолданылатын
материалдар түрлері;
6)
силуэтті жасау технологиясы.
|
Қорытынды. Өзіндік жұмысты ұйымдастыру
|
2 сағат
|
|
Дайындық
деңгейіне қойылатын талаптар
Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында
оқушылар:
1) табиғат және адам
қолымен жасалған заттар туралы;
2) қағаздың адам
өмірі, өндіріс мекемесі үшін рөлі туралы;
3) сызбада қолданатын
құралдардың атауын;
4) мата туралы
мағлұматты;
5) ұсақ моншақ шығу
тарихынан қысқаша мағлұматты.
3-сыныптың соңында оқушылар:
1) қағаз және
қатырма қағаздан түрлі бұйымдар, геометриялық пішіндер, ойыншықтар, ұлттық киім
үлгілерін құрастыруды;
2) үлгі бойынша
легоқұрастырғыш бөлшектерінен ұшақ, зымыран құрастыруды;
3) ермексаздан ұлттық
нақыштағы ыдыстар, әшекейлі бұйымдар жасауды;
4) қуыршаққа
арналған киімдер модельдеуді меңгеруі қажет.
Күнтізбелік
– тақырыптық жоспар
Аптасына
2 сағаттан, барлығы 68 сағат
№
|
№
|
Сабақтың тақырыбы
|
Сағат саны
|
Іскерлік дағдыны қалыптастыру
|
Мерзімі
|
1-тоқсан 9х2=18 сағат
|
|
|
Техникалық еңбек
|
34
|
|
|
|
|
|
Табиғи материалдармен жұмыс
|
12
|
|
|
|
1
|
1
|
Жұмыс
орнын дайындау және еңбек қауіпсіздігін сақтау ережелері
|
1
|
Жұмыс
істеу барысындағы қауіпсіздік ережелерімен таныстыру
|
|
|
2
|
2
|
Табиғи
материалдармен жұмыс.
|
1
|
Табиғаттан
алынатын табиғи материалдар түрлерімен таныстыру
|
|
|
3
|
3
|
Табиғи
материалдардан құрастыру. Тырна мүсінін үлгі бойынша құрастыру.
|
1
|
Табиғи
матеиалдарды пайдалану арқылы әр түрлі бұйымдар жасап үйрену
|
|
|
4
|
4
|
«Көңілді
ханзада» бейнесін жасау
|
1
|
Әр түрлі
материалдар құрастыру
|
|
|
5
|
5
|
Ханшайым
бейнесін модельдеу
|
1
|
Әр түрлі
материалдар құрастыру
|
|
|
6
|
6
|
Өздік
жұмыс
|
1
|
Әр түрлі
материалдар құрастыру
|
|
|
7
|
7
|
Схема
бойынша құрастыру
|
1
|
Мозаика
туралы түсінік қалыптастыру. Мозаика жасау
|
|
|
8
|
8
|
Мозаика.
Қарындаш жоңқаларынан жасалған мозаика
|
1
|
Тұқым
пайдану арқылы мозаика құрастыруды үйрену
|
|
|
9
|
9
|
Дән
тұқымынан мозайка құрастыру
|
1
|
Тұқым
пайдану арқылы мозаика құрастыруды үйрену
|
|
|
10
|
10
|
Қауырсыннан
құрастыру
|
1
|
Қауырсыннан
мозайка құрастыруды үйрену
|
|
|
11
|
11
|
Қайың
қабығынан құрастыру
|
1
|
Қайың
қабығынан мозайка құрастыруды үйрену
|
|
|
12
|
12
|
Қиял-аппликация
|
1
|
Өз
қиялынан аппликация құрастыруды үйрену
|
|
|
|
|
Қағаз және қатырма қағазбен жұмыс
|
12
|
|
|
|
13
|
1
|
Қағаз
қалай жасалады?Адамның өмірі үшін қағаздың рөлі
|
1
|
Қағаз
дайындау кезеңдерімен таныстыру
|
|
|
14
|
2
|
Сызба
–техника тілі. Сызба сызықтары
|
1
|
Сызық
түрлерімен таныстыру
|
|
|
15
|
3
|
Сызықтарды
пайдалану үлгілері. Белгілеу және өлшеу
|
1
|
Циркульмен
жұмыс істеуді үйрету
|
|
|
16
|
4
|
Шеңберді
пайдаланып құрастыру. Терезесі бар көңілді ашықхаттар құрастыру.
|
1
|
Шеңберді
пайдалану арқылы әдемі ашықхаттар жасау
|
|
|
17
|
5
|
Қағаз
кесінділерінен құрамақтар жасау.
|
1
|
Идеялар
қорымен танысу арқылы құрамақтар жасау
|
|
|
18
|
6
|
Қағаздан
көктікен гүлін жасау
|
1
|
|
|
|
2-тоқсан 7х2=14 сағат
|
1
|
7
|
Қағаздан
қозғалатын бөліктері бар фигуралар құрастыру
|
1
|
Бқліктерден
фигуралар құрастыру
|
|
|
2
|
8
|
Фольгамен
жұмыс. Домалақшаларған пішіндер жасау
|
1
|
Фольгамен
таныстыру. Фольганы пайдалану арқылы ойыншық құрастыру
|
|
|
3
|
9
|
Фольгадан
құлын пішінін құрастыру. «Барыс» панносын жасау
|
1
|
Фольганы
пайдалану арқылы ойыншық құрастыру
|
|
|
4
|
10
|
Қатырма
қағаздан қобдиша жасау.
|
1
|
Қағаздан
қобдиша жасауды үйренеді
|
25
|
|
5
|
11
|
Ақ
қағаздан корнавалдық костюм құрастыру.
|
1
|
Қағазды
пайдалану арқылы корнавалдық костюм жасау
|
28
|
|
6
|
12
|
Ақшақар
және Аязата жасау
|
1
|
Жаңа жыл
қонақтарын жасау
|
2.12
|
|
|
|
Тоқыма материалдармен жұмыс
|
6
|
|
|
|
7
|
1
|
Матамен
жұмыс істеу. Құрақ құрау
|
1
|
Матамен
жұмыс істеу кезіндегі қажетті құрал-жабдықтар таныстыру
|
5
|
|
8
|
2
|
Ыстық ыдысқа
арналған сүлгіше жасау
|
1
|
Үлгілер
арқылы қажетті бұйымдар жасап үйрету
|
9
|
|
9
|
3
|
Панно
жасау (жобалау)
|
1
|
Құрақ
құрау техникасымен таныстыру
|
12
|
|
10
|
4
|
Құрақ
құрау кезіндегі үйлесім
|
1
|
Құрақ
үйлесімнің қадағалауын үйрету
|
15
|
|
11
|
5
|
Құрақ
жылан жасау
|
1
|
Жылан
композиция жасап үйрену
|
19
|
|
12
|
6
|
Тігіс
түрлерін пайдаланып әр түрлі бұйымдар тігу
|
1
|
Тігіс
түрлерімен таныстыру.
|
23
|
|
|
|
Техникалық модельдеу
|
4
|
|
|
|
13
|
1
|
Самокаттан
велосипедке дейінгі мағлұматтар.
|
1
|
Велосипедтің
құрылысымен таныстыру.
|
26
|
|
14
|
2
|
Легоқұрастырғыш
бөлшектерінен ойыншықтар құрастыру
|
1
|
Пойыз
құрастыру білу.
|
9
|
|
3-тоқсан 10х2=20 сағат
|
1
|
3
|
Ұшу
аппаратын жетілдіру тарихынан. Ұшақтар туралы қысқаша мағлұмат. Ұшақ
құрастырып үйренейік.
|
1
|
Ұшақ
туралы мағлұмат беру. Қалып үлгі бойынша ұшақ құрастырып үйрену
|
13
|
|
2
|
4
|
Металл
құрастырғыш бөлшектермен жұмыс
|
|
Бұранда
және бұраманы бекітуді үйрету
|
16
|
|
|
|
Көркем еңбек
|
32
|
|
|
|
|
|
Ұлттық киімдер
|
5
|
|
|
|
3
|
1
|
Наурыз
мерекесі
|
1
|
Наурыз мерекесі
туралы айту
|
20
|
|
4-5
|
2-3
|
Ұлттық
киімдермен танысу. Қазақ халқының ұлттық киім үлгілері
|
2
|
Қазақтың
ұлттық киім үлгілерімен таныстыру
|
23-27
|
|
6
|
4
|
Орыс
халқының ұлттық киім үлгілері
|
1
|
Қағаздан
бас киім құрау
|
30
|
|
7
|
5
|
Ұйғыр
халқының ұлттық киім үлгілері
|
1
|
Ұйғыр қамзолы
қалып үлгісін жасау
|
3.02
|
|
|
|
Ермексаздан ыдыс жасау
|
6
|
|
|
|
8
|
1
|
Мүсіндеу
( сомдау, жасырмалау)
|
1
|
Мүсіндеу
туралы мағлұмат беру
|
6
|
|
9
|
2
|
Ермексаздан
кесе жасау
|
1
|
Үлгі
арқылы кесе жасауды үйрену
|
|
|
10
|
3
|
Ермексаздан
ожау мен тостаған жасау
|
1
|
Үлгі
арқылы ожау мен тостаған жасауды үйрену
|
|
|
11
|
4
|
Ермексаздан
құман жасау
|
1
|
Үлгі
арқылы құман жасауды үйрену
|
|
|
12
|
5
|
Ермексаздан
торсық жасау
|
1
|
Үлгі
арқылы торсық жасауды үйрену
|
|
|
13
|
6
|
Ермексаздан
құмыра жасау
|
1
|
Үлгі
арқылы құмыра жасауды үйрену
|
24
|
|
|
|
Сәндік бұйымдар құрастыру
|
4
|
|
|
|
14
|
1
|
Ұсақ
моншақ бастыру тарихынан.
|
1
|
Ұсақ
моншақ тарихыменн таныстыру
|
27
|
|
15
|
2
|
Ұсақ
моншақтардан әшекейлі бұйымдар құрастыру
|
1
|
Әшекейлі
бұйымдар жасау
|
2,03
|
|
16
|
3
|
Ұсақ
моншақтардан гүл құрастыру
|
1
|
Күлте
жасаудың ретімен таныстыру
|
5
|
|
17
|
4
|
Шеберлер
жасаған заттармен танысу
|
1
|
Шебер
бұйымдарымен таныстыру
|
9
|
|
|
|
Ұлттық бұйымдар
|
6
|
|
|
|
18
|
1
|
Кілем
тоқу үлгілері.
|
1
|
Кілем
тоқу тарихы туралы түсінік беру.
|
12
|
|
19
|
2
|
Ою-өрнектердің
қолдану орны
|
1
|
Ою-өрнектреді
қайда қоданатыны туралы мәлімет беру
|
16
|
|
20
|
3
|
Оюмен
сөмкені әшекейлеу
|
1
|
бұйымдарпды
оюмен әшекейлеуді үйрету
|
19
|
|
4-тоқсан 8х2=16 сағат
|
1
|
4
|
Ою-өрнектердің
шеңбер ішінде орналасуы
|
1
|
Шеңбер
ішіне ою-өрнек орналастыруды үйрету
|
|
|
2
|
5
|
Ою-өрнектердің
жасалу жолдары
|
1
|
Ою-өрнек
жасалу жолдарыменн таныстыру
|
|
|
3
|
6
|
«Қошқар
мүйіз» оюын пайдалану
|
1
|
Обды
пайдаланып кілемді жапсырмалау
|
|
|
|
|
Тоқыма материалдармен жұмыс түрлері
|
3
|
|
|
|
4
|
1
|
Құрт
салатын дорба тігу
|
1
|
Көркемдеп
құрастыру өнерімен таныстыру
|
|
|
5
|
2
|
Қуыршаққа
арналған киімдерді модельдеу
|
1
|
Қағаздан
аппликация жасау
|
|
|
6
|
3
|
Қатырма
қағаздан қуыршақ қию
|
1
|
Қағаздан
аппликация жасау
|
|
|
|
|
Әртүрлі материалдардан бұйымдар мен фигуралар
құрастыру
|
8
|
|
|
|
7
|
1
|
Өздік
жұмыс. Барыстың қалпағын кестелеу
|
1
|
Тамбур
тігісімен қалпақ дайын/у
|
|
|
8
|
2
|
Табиғат
таңғажайыптары. Табиғат әлемінен заттар әлеміне
|
1
|
Табиғат
таңғажайыптары туралы әңгімелеу
|
|
|
9
|
3
|
Сабаннан
көркем бұйымдар құрастыру.
|
1
|
Схемаға
қарап сабаннан бұйымдар жасау
|
|
|
10
|
4
|
Сабаннан
панно жасау.
|
1
|
Схемаға
қарап сабаннан бұйымдар жасау
|
|
|
11
|
5
|
Шиден
жасалған бұйымдар. Шиден ыдыс қойғыш тоқу
|
1
|
Шиді
пайдалану арқылы ыдыс қойғыш жасау
|
|
|
12
|
6
|
Өздік
жұмыс. Музыканттар
|
1
|
Схемаға
қарап табиғи материалдан бұйымдар жасау
|
|
|
13
|
7
|
Кепкен
өсімдіктерден гүл шоғын құрастыру
|
1
|
Өсімдіктен
гүл шоғын жасау
|
|
|
14
|
8
|
Сымнан
фигуралар құрастыру (биші қыздар)
|
1
|
Сым
туралы мағлұмат беру
|
|
|
|
|
Қорытынды. Өзіндік жұмысты ұйымдастыру
|
2
|
|
|
|
15
|
1
|
Өте
қызықты. Интернетке саяхат.
|
1
|
Интернеттен
қарап қызықты бұйымдар жасату
|
|
|
16
|
2
|
Жыл бойы
жасаған жұмыстардан көрме ұйымдастыру
|
1
|
Көрме
ұйымдастыру
|
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.