Колледждерде және лицейлерде
инновациялық технологияларды қолдану
Тұрсын
Қ.М. Өндіріс оқыту шебері. Алматы көпсалалы колледжі. Алматы қ.
Қазіргі кезде
қоғам қызметке лайықты тұлғаның дамуы барысына жаңа талаптар қояды.
Қазіргі таңда
білім алу жүйесінде түрлендіру жүйесі орын алады, ол оқытушыларға оқыту үрдісін
авторлық және кез-келген үлгіге түрлендіруге мүмкіндік береді. Осы сияқты шарттарда
оқытушы кеңінен таралған заманауи инновациялық технологиялардың ойларға,
бағыттарға бағытталуы, оқытушылық тәжірибесін толығымен пайдалану қажет.
Білім беру
саласына әр түрлі сипаттағы, бағыты мен маңызы бар көптеген жаңалықтар
енгізілуде. Ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді талдау оқу процесін жетілдірудің
екі негізгі бағытын және оны ұйымдастырудың тәсілдерін анықтауға мүмкіндік
берді.
Біріншісі -
дәстүрлі білім беруді модернизациялау, ал екіншісі - жеке тұлғаның дамуына және
құзыретті маман даярлауға ықпал ететін шығармашылық ойлауды дамыту, білім беру
және ғылыми-зерттеу қызметінің тәжірибесі негізінде оқушылардың жаңа тәжірибені
игеру мүмкіндіктерін дамытуға бағытталған білім беру үдерісіне жаңашыл
көзқарас.
Педагогикалық
процеске қатысты «инновация» термині оқытудың, тәрбиенің мазмұнына, мақсатына,
формасына жаңа ақпарат енгізуді, әдістеріне, мұғалім мен оқушылардың бірлескен
іс әрекетін ұйымдастыруды білдіреді. Бұл іс әрекет тәсілінің өзгеруіне, білім
беру процесінің барлық қатысушыларының ойлау стиліне алып келеді, мүмкіндіктер
туғызады және әр білім алушылардың оқу үрдісіне белсенді позиция болады.
Көпсалалы
колледжде оқу үрдісінде қолданылатын дәстүрлі білім берудің педагогикалық
технологиялары және әдістерінің кең спектрі ұсынылған. Алайда оқытудың сапасын
арттыру үшін инновация қажет.
Оқытушының
орта кәсіптік білім беру жүйесіндегі көпжылдық тәжірибесі және колледждегі оқу
үрдісінің ерекшеліктері, сонымен қатар білім алушылардың жас ерекшеліктері
келесі жаңалықтарды қолдану ең перспективалы ретінде тұжырым жасауға мүмкіндік
береді:
1.
Әдістемелік негізі жобалық әдіс болып табылатын
жобалық оқыту;
2.
Шығармашылық, тәуелсіздік, ұтқырлық, бастамашылдық
сияқты тұлғалық қасиеттерді қалыптастыру ықпал ететін зерттеу, эврикалық және
проблемалық әдістер;
3.
Білім алушылардың білімін бағалаудың рейтингтік
жүйесі, оны кейбір оқытушылар ғана қолданады және үзінді түрінде қолданады,
бірақ тәжірибе көрсеткендей, дәл осы білім алушының рейтингі оның ынтасын
едәуір арттырады.
Заманауи
педагогикалық технологиялардың жаңа түрлі бағыттарының арасында оқушылардың
назарын тиімді оқыту бағытына бұруға әсер ететін технологияларды атап өткен
жөн.
Осыған
байланысты өзіндік инновациялық технологияларды бөліп қарастыруға болады:
Жобалық
оқыту технологиясы. Оқу үрдісінде
жоба әдісі әртүрлі білім беру ресурстарын пайдалануға бағытталған және ғылыми
зерттеу жұмыстарымен де, қағаз бетіндегі оқу әдебиеттерімен де, электронды
ақпараттық ресурстарды қолдануды да қамтиды.
Бұл
технология Дьюи, Лой, Торндайк және басқа да американдық ғалымдардың идеяларына
негізделген. Басты және негізгі идея – ынтамен бала өзі таңдаған әрекеттерді
ғана орындайды. Бұл қызметтің басты ұраны: «бәрі өмірден, бәрі өмір үшін».
Сондықтан проективті әдіс қоршаған ортаны таным үрдісі жүретін зертхана ретінде
пайдалануды көздейді.
Жобалық
қызметті ұйымдастырған кезде біз жоба – бұл шағын шығармашылық жұмыс, кезеңдер
бойынша – идеядан оны іске асыруға дейінгі объективті немесе субъективті
жаңалығы бар алғышарттардан шығамыз; жоба бойынша жұмыс жасау барысында білім
алушы нақты үрдістерді түсінеді, нақты жағдайларда өмір сүреді, құбылыстарға
және ортаға терең енуге, жаңа үрдістерді, объектілерді жобалауға және т.б.
Жобалар жеке де және топта да жүзеге асырылуы мүмкін.
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар өзіңің
аты айтып тұрғандай кез-келген пәндерді ақпараттандырумен біріктіруді
білдіреді. Бұл білім алушылардың санасын ақпараттандыру мен дамытуға
бағытталған технология. Мұндай бағыт жоспарға ақпараттандыруды оқитын пәндерді
қосу арқылы жүзеге асырылады.
Келесі тұлғалық-бағытталған технологиялар. Оқыту
жүйесінің центріне оқушының тұлғасын қоятын, оның дамуына қолайлы, қақтығыссыз,
қауіпсіз шарттар тудыратын технологиялар. Әр баланың қажеттіліктері мен
мүмкіндіктеріне сәйкес келетін білім алу бағдарламаларын құруды қарастырады.
Ақпараттық-аналитикалық технологиялар. Мұндай
әдістеме әрбір баланың, сыныптың, толығымен оқу орнының уақытымен дамуын нақты
және әділ бағалауға мүмкіндік береді. Оқу шарттарында дайындауға таптырмас
құрал, пәндерді оқуда жалпылай бақылауға мүмкіндік береді.
Интеллектуалды даму мониторингі.
Тесттердің, графиктердің және т.б. көмегімен әр оқушының білім сапасын нақты
талдау және тексеруге мүмкіндік береді.
Тәрбие беру технологиялары. Ажырамайтын
фактор, тұлғаның қосымша даму формаларында оқушылардың қатысуымен орындалады. Мысалы,
мәдени-көпшілік іс-шаралар.
Дидактикалық технологиялар. Мысалы, өзіндік
жұмыс, жобаларды қорғау, аудио көру құралдарының көмегімен оқыту, біріктірілген
оқыту жүйелері т.б. Қазіргі таңдағы баға жетпес технологиялардың бірі.
Сынақ (тест)
технологиясы.
Рейтингтік жүйенің сәтті жұмыс істеу шарттарының бірі - белгілі бір пән бойынша
білім алушылардың дайындық деңгейін белгілеу үшін бағалау материалдарын құру.
Оқу жетістіктерін бағалау жүйесі оқушы үшін объективті, қарапайым және
түсінікті болуы керек, оқытудың барлық кезеңдерінде бақылауды қамтамасыз етуі
керек және оқытушыға да, оқушыға да білім беру мекемесінде іске асырылатын
білім беру бағдарламаларын меңгеру сапасы туралы ақпаратты тез алуға мүмкіндік
береді деп ойлаймыз. Тест технологиясы осы критерийлерге сәйкес келеді.
Тест технологиясы қазіргі кезде білім беру және
кәсіптік диагностикада танымалдылығы жағынан негізгі әдістердің бірі болып
табылады, ол әлемдік тәжірибеде алғашқы орындардың бірін мықты иеленеді.
Тестілеу мұғалім мен студенттер арасындағы тікелей
қарым-қатынасқа негізделген дәстүрлі педагогикалық бақылау түрлерін
алмастырмайды немесе жоймайды. Тесттердің танымалдылығын олардың келесі
артықшылықтарымен түсіндіруге болады: жағдайлар мен нәтижелерді стандарттау,
тиімділік пен үнемдеу, бағалаудың сандық сараланған сипаты, оңтайлы қиындық,
сенімділік, әділдік, компьютерлендіру мүмкіндігі, психологиялық адекваттылық.
Бұлардың бәрі орындаудың белгілі бір әдістері мен
кезеңдерінен құралатын педагогикалық технологияны білдіреді.
Біріншіден, дәстүрлі технологияға қарағанда,
инновациялық технологиялар үрдіске емес нәтижеге бағытталған. Технологиялардағы
ең басты бағыты – белгілі бір нәтижеге жету.
Екіншіден, инновациялық технологиялардың ерекшелігі -
ол білім алу үрдісінің тәсілінің қызметтік бағытталуында. Оқушы теория, ереже
т.б. оқу кезінде емес, өзіне ұнайтын сабақтың мақсатына жету бойынша қызметтің
барысында білім алады. Ол қажеттілікті біртіндеп, оқытушының бағытымен,
қадаммен білімді игереді.
Үшіншіден, инновациялық технологиялар балалардың
білімді игеру бойынша қызметтерін орындау үшін ыңғайлы шарттарды ұйымдастырады.
Бірақ берілген технологияның сабақтарында білім алу мақсат ретінде қойылмайды,
себебі, бірінші орынға сабақтың білім алу кеңістігін ұйымдастыру орналасады.
Төртіншіден, инновациялық технологиялар оқытушы мен
оқушының өзара қарым-қатынасын өзгертеді және нығайтады. Оқытушы берілген
сабақтың білім алу кеңістігін ұйымдастырушысы болады, оның рөлі – кеңесші,
сарапшы.
Бесіншіден, инновациялық технологиялар – әрбір
оқушының өзіндік тұлғалық ерекшеліктерін (назар аудару тұрақтылығы, еске
сақтауы, материалды игеру жылдамдығы мен беріктігі, оқу ақпаратын қабылдау
тәсілі, денсаулығы, қызметінің қарқыны, қабілеттігі мен дарыны т.б.) ескере
отырып, сабақта немесе сабақтан тыс оқыту үшін шарттарды ұйымдастыратын
педагогикалық технологиялар. [1]
1.
Инновационные
педагогические технологии // [http://moi-rang.ru/publ/metodicheskie_materialy/pedagogicheskie_tekhnologii/innovacionnye_pedagogicheskie_tekhnologii/12-1-0-28].
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.